Het koopinfuus - ‘Een waardevolle waarschuwing ’

Mijn standpunt is: ‘ik koop alleen wat ik nodig heb, dus ik laat me niet verleiden door alle online marketingtrucjes’. Dat werd dus al meteen op pagina 30 ontkracht. En na het lezen van Het koopinfuus van Chantal Schinkels blijkt dat het onmogelijk is om je niet te laten sturen door de e-commerce-industrie. Soms is dat niet erg, want dan is het – naar mijn mening – een handige manier om iemand te helpen sneller een goede keuze te maken. Andere keren is het pure manipulatie en onethisch. Chantal Schinkels zet in Het koopinfuus heel uitgebreid uiteen hoe e-commerce er alles aan doet om consumenten zo veel mogelijk geld uit te laten geven en helpt je om niet verslaafd te raken aan online shoppen.

Ingrediënten

Ik was meteen benieuwd naar dit boek. Want als spreker enthousiasmeer ik bedrijven met tips over hoe ze klantgerichtheid en verkopen kunnen inzetten om zich te onderscheiden en vooral Human2Human zaken te doen. Dat gaat dan weliswaar over fysiek klantcontact en niet over webshops, maar toch. Dit boek wil juist dat mensen minder kopen. Of toch op z’n minst veel bewuster omgaan met online verleiding – en misleiding.

Het koopinfuus zoals Schinkels het schetst bestaat uit drie onderdelen: online marketingtechnieken, vleugje breinmanipulatie en hyperpersonalisatie. Om die eerste meteen beet te pakken: ja, ook bij fysiek klantcontact worden er tal van marketingtechnieken ingezet om mensen te beïnvloeden. In de kern is daar niet zo veel mis mee, zolang je als bedrijf niet enkel en alleen het eigen belang nastreeft en de klant ziet als pratende portemonnee. Neuromarketing is al een stuk diepgaander. Er zijn tal van manieren waarop je er als webshop voor kunt zorgen dat er in de hersenen van jouw bezoekers iets gebeurt waar ze positief op reageren met een druk op koopknop als gevolg. De hyperpersonalisatie is weer het gevolg van de grote hoeveelheid data die we delen met websites. De dataverzameling gekoppeld aan AI geeft webshops vleugels.

Rollercoaster

Blemishing, anchoring, decoy-effect, scripts, tracking, visual interference, low stock messaging, preselection, choice architecture, forced enrolment, visueal cueing, neuro-imaging, abundance-effect, sunk cost fallacy, pressured selling, dynamische prijzen …. dit is nog maar een deel van de vele, vele technieken die Schinkels voorschotelt om te laten zien hoe het koopinfuus werkt. Het lijkt wel een rollercoaster. Sommige dingen zijn standaard geworden en zie je in elke webshop. Vaak worden ze niet eens bewust ingezet, maar is het algemeen geaccepteerd. Het ene is gewoon toegestaan, bij het andere is er gebrek aan regelgeving. Bij de – maar liefst 29 – dark patterns staat de consument in ieder geval niet voorop. De omzet van de webshop daarentegen wel. Je vindt bij veel onderwerpen ook de nodige onderbouwing met verwijzingen naar onderzoeken.

Ethisch

Steeds meer consumenten herkennen de trucjes van webshops en zijn het zat. Is dat de kanteling die nodig is om meer ethisch te worden in e-commerce? Dat zou een heel goede stap zijn, niet in de laatste plaats om overconsumptie een halt toe te roepen en financiële problemen te voorkomen. Voor webshopeigenaren – van klein tot groot – staat in dit boek een handig ‘Ethisch e-commerce-canvas’ waarin je in zes stappen ziet hoe zakendoen voor alle partijen positief is. Het is op z’n minst essentieel om daar kennis van op te doen. En als een bedrijf eigen verantwoordelijkheid neemt is er mee aan de slag gaan een logisch vervolg.

Ik kan met een gerust hart stellen dat ik niet aan het koopinfuus lig. En ik kijk met een nieuwe blik naar de webshops die ik bezoek. In het boek geeft de auteur de handreiking om te voorkomen dat je aan het koopinfuus gelegd wordt of hoe je jezelf er van loskoppelt. Alles bij elkaar een waardevolle waarschuwing voor webshopeigenaren én consumenten.