Rhodes schrijft meteen behoorlijk wat frustratie van zich af. Want tegen de stroom in roeien leek zijn belangrijkste baan en een anoniem bestaan als man achter de schermen was er niet bij voor hem. Heb je de serie The West Wing helemaal gezien, Homeland en House of Cards? Dan is dit beslist aanbevolen leesvoer.
De macht van de adviseur
'Nine eleven’ was het moment waarop Rhodes besloot zich te wijden aan de internationale politiek. Hij belandde als speechschrijver in het campagneteam van Obama en werd na diens verkiezing ‘Deputy National Security Advisor for Strategic Communications’. Best een machtige positie, blijkt. Zijn focus was en bleef de internationale politiek en hij ging mee op zo goed als alle buitenlandse reizen die Obama als een ware superster maakte. Als speechschrijver legde hij de president letterlijk woorden in de mond, hoewel Obama ook regelmatig zelf spreekteksten schreef en herschreef. In de documentaire The Last Year (nog te zien op Netflix) had National Security Advisor Susan Rice het over een ‘mindmelt’ tussen Obama en Rhodes: ze denken precies hetzelfde. Dat maakte Rhodes tot een belangrijke vertrouweling van Obama.
Meer dan ‘slechts’ speechschrijver
Rhodes’s verhaal neemt je mee in de rol die Amerika speelt op het wereldtoneel. Waar zijn en natuurlijk Obama’s visie leidend was voor de strategie. Daarin speelde diplomatie een grote rol, voor de Republikeinen natuurlijk veel te soft. Maar ook binnen Obama’s kabinet is er lang niet altijd overeenstemming. Wel of niet ingrijpen in Syrië, is een discussie die Rhodes bijvoorbeeld uitgebreid beschrijft. Voor velen in de VS belangrijk als onderdeel van de ‘war on terror’, maar vooral ook een kansloze en miljarden dollars kostende operatie. Ook het bestrijden van gevolgen dan eerdere oorlogen is een belangrijke missie van Rhodes, zoals in Laos. Tijdens de Vietnamoorlog hebben de VS dit land bedolven onder een enorme hoeveelheid bommen, waarvan een groot deel niet is afgegaan. Het is wrang om te lezen hoe Rhodes het als een succes benoemt dat hij met pijn en moeite geld gevonden heeft om deze blindgangers te helpen opruimen. Dit voorbeeld geeft ook al aan dat Rhodes meer dan ‘slechts’ speechschrijver en adviseur was. Zo koos hij zelf voor het ‘project’ om de verhoudingen met Cuba te normaliseren, waarbij hij belangrijkste onderhandelaar werd en zelfs de paus wist in te schakelen als bemiddelaar.
Complottheorieën als machtsmiddel
Het bleek niet eenvoudig om het goed te willen doen voor de wereld in een land waarin de politiek op het absurde af gepolariseerd is. Met als absoluut dieptepunt de Benghazi-affaire: de dood van vier Amerikaanse diplomaten bij een bestorming van de ambassade in Libië. De Republikeinen, de anti-Obama-gestemde media en talloze obscure bloggers en twitteraars verzonnen er een uitgebreide complottheorie omheen, die uiteindelijk ook nog tijdens de verkiezingscampagne van Hillary Clinton tot een smerige uitbarsting kwam. Ook rond de Iran-deal, voornamelijk bewerkstelligd door John Kerry als minister van Buitenlands Zaken, werd ‘gespind’ en ‘getrold’ dat het een leven had. Obama’s oppositie had een simpele strategie: het maakt niet uit waar het over gaat, maar het deugt niet. De verhalen over de rol van Poetin, Netanyahu, Merkel en Cameron leveren fascinerend leesvoer op, dat zo maar het script voor een nieuwe serie van Homeland had kunnen zijn.
Tekenfilmfiguur Trump
En ja, natuurlijk gaat Mijn jaren met Obama ook over Trump. In de proloog al, waarin Rhodes de reacties van wereldleiders op zijn verkiezing beschrijft. En hoe Obama daar diplomatiek op antwoordt: geef hem een kans. Toen Trump zich de eerste keer kandidaat stelde, verspreidde hij al aperte onwaarheden over doden in Libië en het idee dat Obama niet in de Verenigde Staten geboren was. Wat een groot deel van de Republikeinse achterban overigens nog steeds blijkt te geloven… Na de verkiezingsuitslag in 2015 is de verslagenheid groot en zoekt Obama naar verklaringen. De meest positieve: ‘Ik heb de economie goed voor hem op poten gezet. Ze kunnen het gewoon met een tekenfilmfiguur toe’.
Over Liesbeth Tettero
Liesbeth Tettero is trainer en coach in het openbaar bestuur (www.publice.nl) en van ambitieuze vrouwen (www.feministerie.nl).