Goede Raad voor Commissarissen - 'Kan helpen valkuilen te vermijden'

Na een flink aantal blunders die voor veel schade gezorgd hebben en breed uitgemeten zijn in de media, zijn de teugels in toezichtland flink aangehaald. Nu volgt de volgende stap. Na ruime aandacht voor sturing en controle op prestaties en targets, is het hoog tijd voor aandacht voor de factor ‘mens’. In ‘Goede raad voor commissarissen’ heeft organisatiepsycholoog Puck Dinjens 21 wijze lessen verzameld waarin de mens achter de commissaris, toezichthouder en bestuurder centraal staat.

Wie heeft zitten slapen?

Hoe kon het zo misgaan bij Volkswagen toen bleek dat autofabrikant de boel bedonderde met sjoemelsoftware? Waarom is het zo slecht afgelopen met V&D? Waarom mislukte de overstap van Camiel Eurlings naar KLM? En hoe komt het toch dat bestuurders het heel logisch vinden dat zij een steeds hoger salaris verdienen en dat toezichthouders hierin meegaan? Dit soort vragen haalt regelmatig het nieuws. Heeft er iemand zitten slapen? Aan de hand van inzichten uit onder andere de psychologie en filosofie geven maar liefst 22 deskundigen 21 ‘goede raden’ bij deze en vele andere cases.

Raad van Dromedarissen

Goede raad voor commissarissen geeft een inkijkje in wat zich afspeelt in het hoofd van toezichthouders en bestuurders en in de dynamiek tussen de toezichthouders en de omgeving. Met inzichten uit vaak niet voor de hand liggende hoeken. Natuurlijk komen begrippen als governance, compliance, stakeholderbeleid en integriteit aan de orde, dat hoort bij deze materie. Maar de invalshoeken daarop zijn zeer divers en vaak verrassend: van cognitieve dissonantie, het begrip ‘moed’ volgens Aristoteles, risk appetite en de Big Five persoonlijkheidskenmerken tot de Vedische geschriften over non-dualisme. Sommige titels nodigen uit tot meteen doorbladeren naar het betreffende hoofdstuk. Wie wil nou niet weten waarom Beyoncé een goede voorzitter van de RvB zou zijn? Wat heeft een tijdloze bron met besturen te maken? En hoe gaat de Raad van Dromedarissen om met de dreigende overname van hun kudde door de oprukkende kamelen? En wat heeft Bhagwan te maken met toezichthouden?

Inspirerende impact

Goede raad voor commissarissen biedt stof tot nadenken voor commissarissen, toezichthouders en bestuurders en voor iedereen die een dergelijke functie ambieert. Er is speciale aandacht voor de rol van de voorzitter en van de secretaris, en er zijn bijdragen over medezeggenschap en maatschappelijk draagvlak. Hoewel ‘reflectie’ specifiek het onderwerp is van slechts één van de 21 hoofdstukken, blijkt dit onderwerp de rode draad van het boek. Aandachtspunten en instrumenten te over. Organisatiefilosoof Minke Tromp doet in haar bijdrage de oproep aan Raden om de verplichte zelfevaluatie van een verplicht ‘moetje’ te veranderen in een gebeurtenis met een ‘inspirerende impact voor de langetermijnontwikkeling van de juiste cultuur.’ Door te reflecteren, uiteraard.

Valkuilen vermijden

Dinjens schrijft in haar nawoord: ‘De tolerantie voor fouten wordt in onze maatschappij steeds kleiner en de verwachting dat toezichthouders en bestuurders onfeilbaar moeten zijn steeds nadrukkelijker’. Fouten zullen er natuurlijk altijd gemaakt worden, en een commissaris is ook maar een mens. Juist door de focus op menselijke eigenschappen, tekortkomingen en valkuilen, kan Goede raad voor commissarissen helpen om die valkuilen zo veel mogelijk te vermijden.