Op werkdagen voor 23:00 besteld, morgen in huis Gratis verzending vanaf €20

Recensie

Waarderend toezicht: inzichten en tips voor toezichthouders-nieuwe-stijl

Een vernieuwende kijk op de praktijk van bestuur en toezicht, beloven Carla Dubbelman en Rixt Heegsma in Waarderend toezicht. Hun uitgangspunten: ‘de wereld van RvT’s bestaat uit taal en communicatie, zowel verbaal als non-verbaal’, en ‘de dialoog en het goede gesprek zijn dan ook belangrijke ingrediënten voor dit werk’.

Liesbeth Tettero | 4 december 2018 | 3-4 minuten leestijd

Zo vernieuwend zijn deze stellingen nog niet. De toepassing van de onderzoeksmethode Appreciative Inquiry is dat wel. Hoe kan de positieve insteek van deze methode bijdragen aan de professionalisering van toezichthouders?

Focus van probleem naar energie

Appreciative Inquiry, oftewel waarderend onderzoek, is een onderzoeksmethode die zo’n 30 jaar geleden is ontwikkeld door de Amerikaan David Cooperrider. Bij deze methode staan niet problemen en incidenten centraal, maar wordt steeds gevraagd naar datgene wat energie geeft. Een positieve insteek dus. Dat betekent niet dat problemen niet besproken mogen worden. Wel dat dat gebeurt vanuit een nieuw, lerend perspectief. Waar wil de organisatie heen? Wat is daarvoor nodig? Taal is het belangrijkste gereedschap van waarderend onderzoek: ‘words create worlds’. In de woorden van de auteurs: ‘Wanneer we toezicht willen veranderen, verander dan de gesprekken die toezichthouders hebben in de bestuurskamer en daarbuiten met stakeholders.’ De vraag is dus niet waarom is het ziekteverzuim zo hoog is, maar ‘wat motiveert de medewerkers, waar lopen ze warm voor?’ En voor de RvT zelf: ‘Op wat voor manier heeft de RvT zijn bijdrage geleverd, zodat de organisatie het belang van cliënten en medewerkers kon dienen?’

Inzichten om toe te passen

Waarderend onderzoek betekent werken met ‘dat wat er is’. Dat klinkt misschien wat vaag, maar het houdt in dat er letterlijk een onderzoekende houding gevraagd wordt van toezichthouders. Hoe zij deze zo goed mogelijk kunnen ontwikkelen, staat centraal in het boek. Dubbelman en Heegsma onderbouwen hun verhaal met theoretische inzichten uit onder andere de organisatiekunde, psychologie en antropologie. En om ervoor te zorgen dat het geen ‘schriftelijke cursus dansen’ wordt, hebben ze werkvormen in het boek opgenomen die toezichthouders meteen kunnen toepassen. Doe eens een complimentencarrousel bijvoorbeeld, of voer een socratisch gesprek. In het hoofdstuk ‘Kijk en doe als een organisatiepsycholoog’ besteden de auteurs uitgebreid aandacht aan hoe toezichthouders zo veel mogelijk kunnen leren van werkbezoeken. Door een sociogram te maken bijvoorbeeld, een overzicht van de betrokkenen en de relatie tussen hen. Wie beïnvloedt wie, is de relatie soepel, neutraal of gespannen? En tijdens het bezoek zelf: hoe en met wie kom je binnen? Met wie praat je het eerst? Wat trek je aan?

Samenwerking, binnen de raad en met het bestuur

Veel aandacht is er in het boek voor de samenstelling van en samenwerking binnen de Raad van Toezicht. Is het een echt team? Hebben de leden een gezamenlijke focus en durven ze elkaar ook kritisch te bevragen? Zijn alle gewenste competenties aanwezig, hoe staat het met de diversiteit? Hoe worden nieuwe leden geworven? En vooral: is er een goed evenwicht tussen controle en vooruitblikken, procedures en formaliteiten, en dialoog met betrokkenen? Toezichthouders worden geacht niet alleen af te gaan op de informatie die de Raad van Bestuur hun verstrekt. Ze moeten zelf op onderzoek bij interne en externe stakeholders. Bestuurders kunnen daardoor mogelijk het gevoel krijgen dat de toezichthouders op hun stoel gaan zitten. Rolzuiverheid is belangrijk, maar er is geen Handboek Soldaat om die te bewaken. Ook hier stellen de auteurs dat de enige methode expliciete reflectie is op het samenspel van bestuur en toezichthouders, met het goede gesprek. Uiteraard op een waarderende manier.

Waarderend toezicht geeft toezichthouders inzichten en praktische tips om het werk van toezichthouders te professionaliseren. En, gezien de waarderende insteek, nog leuker te maken ook!

Over Liesbeth Tettero

Liesbeth Tettero is trainer en coach in het openbaar bestuur (www.publice.nl) en van ambitieuze vrouwen (www.feministerie.nl). 

Deel dit artikel

Wat vond u van dit artikel?

0
0

Boek bij dit artikel

Carla Dubbelman, Rixt Heegsma
Waarderend toezicht

Populaire producten

    Personen

      Trefwoorden