GROK - 'Met deze kaarten kun je vele kanten op'

Alleen niet waar de kaarten wél over gaan: geweldloze communicatie. Geen probleem, want de sfeer zit er meteen al goed in :)  De naam van het spel, Grok, komt overigens van het Engelse werkwoord ‘to grok’, dat ‘intuïtief begrijpen’ betekent. De Nederlandse uitgave is gemaakt door Justine Mol en Anne Mijke van Harten, samen met vormgever Margreet de Bruin.

Geweldloze communicatie is het gedachtengoed van Marshall Rosenberg (1934-2015), een Amerikaanse psycholoog die naar manieren zocht om mensen beter met elkaar te laten communiceren. In Nederland worden ook de namen NVC - Non violent communication - of Verbindende Communicatie gebruikt. De basis is volgens Rosenberg inzicht in behoeften. Die van jezelf en die van anderen. En dan niet: ‘ik heb enorme behoefte aan koffie’ of ‘mijn behoefte is dat jij naar mij luistert’. Dat zijn in de termen van GC strategieën, manieren om in een behoefte te voorzien. Echte behoeften zijn universeel: iedereen wil veiligheid, fysiek welbevinden en erkenning, bijvoorbeeld.

Als er een emotie opspeelt of als je een oordeel over iets hebt, dan is dat een signaal over je behoeften. Ben je blij of vind je iets fijn, dan zijn er behoeften vervuld. Ben je boos, bang of verdrietig, of vind je iets stom of schandalig, dan zijn er behoeften niet vervuld. Hier geweldloos oer communiceren is een hele kunst. Rosenberg gebruikt twee dieren als metafoor voor communiceren met en zonder geweld. Oordelen is in zijn filosofie een vorm van geweld, hij noemt dit ‘jakhals-communicatie’. Luisteren naar en het bespreekbaar maken van gevoelens en behoeften achter het oordeel is het geweldloze ‘giraffen-communicatie’.

Omdat het nog lang niet altijd makkelijk is om op een giraffen-manier te communiceren, is het kaartspel GROK een fijn hulpmiddel. Het bestaat uit 56 emotie-kaarten en 56 behoefte-kaarten, plus een aantal lege kaarten voor het geval er andere woorden nodig zijn. Daarnaast zijn er 6 kaartjes met een korte toelichting van de begrippen jakhals- en giraffecommunicatie. Met deze kaarten kun je vele kanten op, zowel voor mensen voor wie GC nieuw is als voor gevorderden in dit gedachtengoed. In de handleiding bij de kaarten staan 18 werkvormen beschreven, van eenvoudig en luchtig tot dieper gaand en persoonlijker. Tijdens de teambuilding waar ik de kaarten gebruikte, bleek het bijvoorbeeld heel verhelderend te zijn om de deelnemers hun ‘behoeften-top-vijf’ te laten kiezen. Maar ook voor een spelletje hints tijdens een kinderfeestje zijn de kaarten heel geschikt. De vrolijke kleuren van GROK nodigen uit tot spelen en spelenderwijs te leren. En dat is precies wat Marshall Rosenberg prachtig had gevonden. Een belangrijke stelregel was voor hem: ‘Never do anything that isn't play!’