Hoe kan ons bedrijf bijdragen aan het behoud van biodiversiteit?

Biodiversiteit - de verscheidenheid aan leven op aarde - staat wereldwijd onder druk. Uit onderzoek blijkt dat ongeveer één miljoen plant- en diersoorten met uitsterven worden bedreigd door menselijke activiteiten. Bedrijven spelen hierin een belangrijke rol, zowel in de oorzaak als in de oplossing van dit probleem. Steeds meer organisaties erkennen dat hun voortbestaan afhankelijk is van gezonde ecosystemen en dat zij een verantwoordelijkheid hebben om biodiversiteit te beschermen en te herstellen.

In dit artikel verkennen we concrete manieren waarop bedrijven kunnen bijdragen aan het behoud van biodiversiteit, van kleine aanpassingen tot strategische transformaties. We kijken naar verschillende benaderingen, praktijkvoorbeelden en essentiële inzichten van experts.

Waarom biodiversiteit belangrijk is voor bedrijven

Voordat we ingaan op de 'hoe'-vraag, is het belangrijk om het 'waarom' te begrijpen. Biodiversiteit is niet alleen een ethische kwestie, maar vormt ook de basis voor economische activiteiten. Zoals Ignace Schops, natuur- en milieubeschermer, het verwoordt in een interview: "De natuur is existentieel voor het voortbestaan van de mensheid. De natuur kan perfect zonder ons, wij daarentegen kunnen niet zonder haar."

Het World Economic Forum bevestigt dit in een recent risicorapport, waarin biodiversiteitsverlies en klimaatverandering worden aangeduid als serieuze bedreigingen voor de economie van de toekomst. Meer dan de helft van het mondiale BBP is afhankelijk van natuurlijke hulpbronnen. Bedrijven die biodiversiteit beschermen, investeren dus eigenlijk in hun eigen toekomstbestendigheid.

Concrete maatregelen voor bedrijven

Er zijn talloze manieren waarop bedrijven kunnen bijdragen aan het behoud van biodiversiteit. Van kleine stapjes tot transformatieve veranderingen, elke actie telt. Hier volgen enkele concrete benaderingen:

1. Analyseer uw impact op biodiversiteit

Begin met het in kaart brengen van de impact die uw bedrijf heeft op biodiversiteit, zowel direct als indirect. Dit kan door middel van een biodiversiteitsscan of natuurimpactanalyse. Kijk hierbij naar de volledige waardeketen: van grondstofwinning tot afvalverwerking. Deze nulmeting geeft inzicht in waar de grootste kansen liggen voor verbetering.

2. Integreer biodiversiteit in bedrijfsstrategie en besluitvorming

Biodiversiteit moet niet als losstaand duurzaamheidsthema worden behandeld, maar geïntegreerd worden in de kernstrategie van het bedrijf. Dit betekent dat biodiversiteitsoverwegingen een vaste plaats krijgen in besluitvormingsprocessen, van investeringsbeslissingen tot productontwikkeling.

3. Ontwikkel een natuurpositieve bedrijfsvoering

Streven naar 'natuurpositiviteit' gaat verder dan het minimaliseren van negatieve impact. Het betekent actief bijdragen aan het herstel van ecosystemen en biodiversiteit. Dit kan door:

• Het creëren van natuurlijke habitats op bedrijfsterreinen
• Het implementeren van regeneratieve landbouwpraktijken in de toeleveringsketen
• Het ontwikkelen van producten en diensten die biodiversiteit ondersteunen
• Het compenseren van onvermijdelijke impacts door te investeren in natuurherstelprojecten

4. Maak gebruik van nature-based solutions

Nature-based solutions (natuurgebaseerde oplossingen) zijn acties die natuurlijke processen gebruiken om maatschappelijke uitdagingen aan te pakken. Voor bedrijven kan dit betekenen:

• Het aanleggen van groene daken of gevels voor klimaatadaptatie
• Het creëren van natuurlijke waterbuffers om overstromingsrisico's te verminderen
• Het aanplanten van bomen voor CO₂-opslag en luchtzuivering
• Het ontwikkelen van stedelijke voedselbossen of moestuinen

5. Ontwikkel circulaire bedrijfsmodellen

Circulaire economie en biodiversiteitsbehoud gaan hand in hand. Door materialen en producten zo lang mogelijk in gebruik te houden, afval te minimaliseren en natuurlijke hulpbronnen duurzaam te gebruiken, vermindert u de druk op ecosystemen. Voorbeelden hiervan zijn:

• Product-as-a-service modellen waarbij eigendom bij de producent blijft
• Hergebruik- en recyclingprogramma's
• Bio-gebaseerde en composteerbare materialen
• Ontwerp voor demontage en repareerbaarheid

6. Werk samen met andere stakeholders

Biodiversiteitsbehoud is een complex vraagstuk dat samenwerking vereist tussen verschillende partijen. Bedrijven kunnen samenwerken met:

• Natuurorganisaties voor expertise en concrete projecten
• Overheden voor beleidsontwikkeling en -implementatie
• Wetenschappers voor onderzoek en monitoring
• Andere bedrijven in de sector voor gezamenlijke standaarden en initiatieven
• Lokale gemeenschappen voor draagvlak en lokale kennis

Leren van de natuur: biomimicry en bioinspiratie

Een bijzondere benadering is het leren van de natuur zelf. De natuur heeft in miljarden jaren evolutie oplossingen ontwikkeld voor vrijwel alle uitdagingen waar bedrijven mee kampen. Deze benadering, bekend als biomimicry of bio-inspiratie, kan bedrijven helpen om innovatieve, duurzame oplossingen te ontwikkelen die inherent biodiversiteitsvriendelijk zijn.

Juridische en beleidsmatige context

Naast vrijwillige initiatieven is er een groeiend juridisch kader rond biodiversiteit waar bedrijven rekening mee moeten houden. De EU-Biodiversiteitsstrategie, het Biodiversiteitsverdrag van de VN en nationale wetgeving stellen steeds strengere eisen aan bedrijven op het gebied van natuurbescherming.

Praktijkvoorbeelden van bedrijven

Diverse bedrijven laten zien dat bijdragen aan biodiversiteit hand in hand kan gaan met bedrijfssucces:

• Interface: Deze tapijtfabrikant heeft een Mission Zero strategie die heeft geleid tot wereldwijd marktleiderschap, waarbij ze leren van de natuur en kiezen voor een ambitieuze duurzaamheidsaanpak.
• Wilder Land: Dit theemerk maakt thee van 'onkruid' dat speciaal door boeren wordt 'geteeld', waardoor inheemse Nederlandse planten worden bevorderd en de biodiversiteit wordt versterkt.
• Protix: Dit insectenkweekbedrijf draagt bij aan een duurzamere eiwitproductie en vermindert daarmee de druk op natuurlijke ecosystemen.

Communicatie en transparantie

Bij het implementeren van biodiversiteitsinitiatieven is het belangrijk om transparant te communiceren over zowel successen als uitdagingen. Greenwashing ligt op de loer, maar kan worden vermeden door:

• Meetbare doelen te stellen en hierover te rapporteren
• Onafhankelijke verificatie van claims
• Open te zijn over dilemma's en trade-offs
• Te focussen op resultaten in plaats van intenties

Conclusie: Van minder slecht naar netto positief

De bijdrage van bedrijven aan biodiversiteitsbehoud evolueert van het minimaliseren van schade naar het actief herstellen en versterken van natuurlijke systemen. Paul Polman en Andrew Winston vatten deze verschuiving treffend samen in hun boek 'Netto Positief': het gaat niet meer om 'minder slecht zijn', maar om daadwerkelijk goed doen.

De uitdaging is groot, maar de kansen zijn dat ook. Bedrijven die biodiversiteit integreren in hun strategie en bedrijfsvoering, dragen niet alleen bij aan een leefbare planeet, maar versterken ook hun eigen concurrentiepositie, innovatievermogen en maatschappelijke legitimiteit.

Door te leren van de natuur, samen te werken met verschillende stakeholders en te kiezen voor regeneratieve praktijken, kunnen bedrijven een cruciale rol spelen in het behoud en herstel van biodiversiteit. De vraag is niet langer óf bedrijven moeten bijdragen aan biodiversiteitsbehoud, maar hoe ze dit op de meest effectieve en integrale manier kunnen doen.