AI-18 Laboratoria

1 INLEIDING 9
1.1 Afbakening van het begrip ‘laboratoria’ 9
1.2 Arbowetgeving 10
1.3 Leeswijzer 11
1.4 Wijzigingen ten opzichte van de vorige druk 11

2 RISICO-INVENTARISATIE, -EVALUATIE EN -BEHEERSING 13
2.1 Inleiding 13
2.1.1 Risico’s en beheersmaatregelen 13
2.1.2 Risico’s inventariseren 15
2.2 Een strategie voor risicobeheersing 16
2.2.1 Volgorde van maatregelen 16
2.2.2 REACH en beheersmaatregelen 18
2.3 Techniek, organisatie en gedrag 18
2.3.1 Communicatie 18
2.3.2 Taken en verantwoordelijkheden 19
2.3.3 Samenwerking werkgever en werknemer 19

3 RISICOMANAGEMENT 21
3.1 Inleiding 21
3.1.1 Risicoanalyse van primaire processen 21
3.1.2 Samenwerking 21
3.2 De eerste stap: doelstellingen formuleren 24
3.3 De tweede stap: risico’s inventariseren 26
3.4 De derde stap: risico’s evalueren 27
3.5 De vierde stap: maatregelen bedenken 27
3.6 De vijfde stap: een programma opstellen 28
3.7 De zesde stap: de implementatie 28
3.8 De zevende stap: resultaten meten en evalueren 28

4 ONTWERP, BOUW EN INRICHTING 31
4.1 Inleiding 31
4.2 Bouwen en verbouwen 31
4.3 De werkplek indelen en verlichten 33
4.4 Binnenklimaat en geluid 36
4.5 Nutsvoorzieningen 37
4.6 Noodvoorzieningen 39
4.7 Ventilatie 42
4.8 Zuurkasten 43
4.8.1 Zuurkasten zonder type-keuring 44
4.8.2 Loopruimte 45
4.8.3 Zuurkasten juist gebruiken 45
4.8.4 Afgezogen omkastingen 45
4.8.5 Afzuigkappen 46
4.8.6 Microbiologische veiligheidswerkkasten 47
4.9 Inperkingsniveaus 48

5 GEVAARLIJKE STOFFEN EN BIOLOGISCHE AGENTIA 51
5.1 Wetgeving en regulering 51
5.1.1 Arbowetgeving 51
5.1.2 Overige wetgeving 52
5.2 Strategie voor risicobeheersing 54
5.2.1 Risico-inventarisatie en -evaluatie 54
5.2.2 Bestrijding aan de bron 54
5.2.3 Afscherming van de bron 54
5.2.4 Aanpassen van de omgeving 55
5.2.5 Afschermen van de mens 55
5.2.6 Persoonlijke beschermingsmiddelen 55
5.3 Informatie over gevaarlijke stoffen 55
5.3.1 Blootstellingsscenario’s 56
5.3.2 Parameters voor gevaarlijke stoffen 56
5.4 Het distributieproces 57
5.4.1 Tappen 57
5.4.2 Transport 58
5.4.3 Opslag 58
5.4.4 Gebruik 58
5.4.5 Afval 58
5.5 Opslag van gevaarlijke stoffen 59
5.5.1 Toxische stoffen 60
5.5.2 Reactieve stoffen 60
5.5.3 Magazijnen 61
5.6 Werken met toxische stoffen 62
5.6.1 Opname van toxische stoffen 63
5.6.2 Grenswaarden 64
5.6.3 Blootstelling aan toxische stoffen 64
5.6.4 Verschillende meetmethoden 67
5.7 Werken met brandbare stoffen 68
5.8 Werken met reactieve stoffen 69
5.9 Werken met biologische agentia 70
5.9.1 Gevarenklassen biologische agentia 70
5.9.2 Genetisch gemodificeerde organismen (GGO ’s) 72
5.9.3 Veilige microbiologische techniek 72

6 FYSISCHE FACTOREN 75
6.1 Eisen uit het Bouwbesluit 75
6.2 Niet-ioniserende straling 77
6.2.1 Frequentiegebieden 77
6.2.2 Eigenschappen van niet-ioniserende straling 77
6.2.3 Blootstelling 78
6.2.4 Werkomgevingen 79
6.2.5 Optische straling 80
6.3 Lasers: risico’s 81
6.3.1 Risico’s verminderen 81
6.4 Ioniserende straling 83
6.4.1 Maatregelen 83
6.4.2 Radionuclidenlaboratoria 84
6.5 Thermische risico’s 85
6.5.1 Hete en koude oppervlakken 85
6.5.2 Cryogene vloeistoffen 85

7 WERKZAAMHEDEN EN HULPMIDDELEN 89
7.1 Wettelijke bepalingen en voorschriften 89
7.1.1 Risico’s en werkzaamheden 89
7.1.2 Keuring en onderhoud 90
7.2 Apparatuur onder druk 90
7.2.1 Beveiligingen 91
7.3 Glaswerk 91
7.4 Gasflessen 92
7.4.1 Gasflessen opslaan 93
7.4.2 Veilig werken met gasflessen 94

8 PERSOONLIJKE BESCHERMINGSMIDDELEN (PBM’S) 95
8.1 Wettelijke bepalingen voor PBM’s 95
8.2 PBM’s 96
8.2.1 Laboratoriumjassen 96
8.2.2 Veiligheidsbrillen 96
8.2.3 Handschoenen 97

9 VEILIGHEIDS- EN GEZONDHEIDSSIGNALERING EN -ETIKETTERING 99
9.1 Veiligheids- en gezondheidssignalering 99
9.1.1 Verbodsborden 99
9.1.2 Waarschuwingsborden 99
9.1.3 Gebodsborden 100
9.1.4 Reddingsborden 100
9.1.5 Borden in verband met het brandbestrijdingsmateriaal 100
9.2 Etikettering van gevaarlijke stoffen 102
9.2.1 Werkpleketiket 103
9.2.2 Global Harmonised System (GHS) 108

10 ONGEVALLEN EN NOODMAATREGELEN 109
10.1 Bedrijfshulpverlening 109
10.1.1 Oefenen en organiseren 110
10.2 Ongevalsonderzoek 112
10.3 Brandbestrijding 113
10.4 EHBO 114

11 MILIEU 117
11.1 Milieuwetgeving 117
11.2 Milieuzorgsysteem 117
11.2.1 Specifieke aandachtspunten 118

12 WET- EN REGELGEVING 121
12.1 Arbowet- en -regelgeving 121
12.2 Arbowet 121
12.3 Arbobesluit 122
12.4 Arboregeling 122
12.5 Overige wetgeving 122

Literatuur 123

Websites en pdf’s 124

Trefwoordenregister 127