Voorwoord 13
Woord vooraf 15
Afkortingenlijst 17
Inleiding 19
1. De reorganisatie als aspectensysteem 21
1.1 Het bestuurlijke aspect 21
1.2 Het financiële en fiscale aspect 22
1.3 Het bedrijfspolitieke aspect 23
1.4 Het vakinhoudelijke en marketingaspect 24
1.5 Het organisatorische aspect 25
1.6 Het medezeggenschapsaspect 25
1.7 Het personele en juridische aspect 26
2. Belangrijke wetten en regels 33
2.1 Collectieve arbeidsovereenkomst (cao) 33
2.2 Burgerlijk Wetboek (Burgerlijk Wetboek) 33
2.3 Wet melding collectief ontslag (WMCO) 34
2.4 SER-fusiegedragsregels 35
2.5 Wet op de ondernemingsraden (WOR) 36
2.6 Ontslagbesluit 36
2.7 Wet op de collectieve arbeidsovereenkomst (Wet CAO) 37
2.8 Buitengewoon besluit arbeidsverhoudingen 1945 (BBA) 37
2.9 Ambtenarenwet en Algemene wet bestuursrecht (Awb) 37
2.10 Wet overgang van onderneming (WOO) 37
2.11 Beleidsregels Ontslagtaak UWV 39
3. De belangrijkste vragen over reorganisatie en inkrimping 41
3.1 Is er sprake van vermindering of vervallen van arbeidsplaatsen of worden (ook) nieuwe functies gecreëerd? 41
3.2 Is er een voldoende breed projectteam samengesteld om de reorganisatie het hoofd te kunnen bieden? 41
3.3 Wat is het verschil tussen een sociaal plan dat eenzijdig is opgesteld of met de ondernemingsraad dan wel vakorganisaties? 42
3.4 Is een sociaal plan noodzakelijk of nuttig? 43
3.5 Hoelang duurt een gemiddelde reorganisatie? 44
3.6 Welke bedrijfseconomische oorzaken kunnen worden aangevoerd? 45
3.7 Welke alternatieven zijn er voor personele maatregelen? 46
3.8 Wat is de stand van zaken op personeelsterrein? 46
3.9 Voor welke medewerkers gelden opzegverboden? 47
3.10 Welke eisen worden in de toepasselijke cao bij reorganisatie en inkrimping aan de werkgever gesteld? 47
3.11 Is een raam-sociaal plan van toepassing? 47
3.12 Is het BBA van toepassing? 48
3.13 Zijn SER-fusiegedragsregels van toepassing? 48
3.14 Kan de toepasselijkheid van de SER-fusiegedragsregels worden uitgebreid? 48
3.15 Welke verplichtingen gelden op grond van de SER-fusiegedragsregels? 48
3.16 Is de WMCO van toepassing? 49
3.17 Aan welke verplichtingen moet de werkgever voldoen op grond van de WMCO? 49
3.18 Heeft de ondernemingsraad adviesrecht of instemmingsrecht over het sociaal plan? 50
3.19 Moeten uitvoeringsbesluiten voor advies aan de ondernemingsraad worden voorgelegd? 51
3.20 Moet geheimhouding worden opgelegd aan vakorganisaties en ondernemingsraad? 51
3.21 UWV, de kantonrechter of de vaststellingsovereenkomst? 52
3.22 Moeten onderwerpen uit de cao buiten werking worden gesteld? 55
3.23 Hoe ziet een stappenplan eruit? 55
4. Projectorganisatie 59
4.1 Doel van een projectteam 59
4.2 Instelling van een projectteam en werkgroepen 59
4.3 Kwaliteiten in een projectteam 59
4.4 Samenstelling van een projectteam 60
4.5 Voortgang van de werkzaamheden van een projectteam 61
4.6 Controller van personeelsgegevens 61
4.7 Afdeling Financiën 61
4.8 Overleg secretarissen 62
5. Personeelsformatie en -bezetting: voorbereiding en uitvoering 63
5.1 Voorbereiding en uitvoering van de reorganisatie 63
5.2 Personeelsformatie en -bezetting 63
5.3 ‘Was-wordt’-lijst 64
5.4 Voortgangsrapportage (monitor) 66
5.5 Model voor het bepalen van uitwisselbare functies 67
5.6 Model voor het bepalen van passendheid functies 76
6. Maatregelen ter voorkoming van verlies van werkgelegenheid 77
6.1 Redenen voor onderzoek naar alternatieven 77
6.2 Selectieve vacaturestop 77
6.3 Natuurlijk verloop en vervroegd vertrek van oudere medewerkers 77
6.4 Arbeidsovereenkomsten voor bepaalde tijd 78
6.5 Dienstverbanden met langdurig zieke medewerkers 78
6.6 Contracten met externe medewerkers 79
6.7 Overwerk 79
6.8 Terughalen van uitbesteed werk 79
6.9 Interne herplaatsing naar vacatures 79
6.10 Vrijwillige opzegging 80
6.11 Terugdringing van ziekteverzuim 80
6.12 Werktijdverkorting 80
6.13 Aanpassing van lonen en loongerelateerde vergoedingen 80
6.14 Inleveren van vakantiedagen 81
6.15 Beperking van kosten van personeelsfaciliteiten 81
6.16 Selectieve opleidingsstop 81
6.17 Arbeidsduur 81
6.18 Flexurenbank 81
6.19 Deeltijd-WW 82
6.20 Arbeidsmarktperspectiefbureaus 82
6.21 Detacheringsbureaus 83
6.22 Overname van het werkgeverschap 83
6.23 Loopbaanbegeleiding 83
6.24 Special leave 84
6.25 Verlaging van salaris en andere inkomensbestanddelen 84
7. Kosten sociaal plan 87
7.1 Ontslagkosten 87
7.2 Overige kosten 89
8. Overleg met medewerkers 93
8.1 Betrekken van medewerkers 93
8.2 Middelen om medewerkers bij een reorganisatie te betrekken 93
9. Overleg met de ondernemingsraad 97
9.1 Algemene gang van zaken voor de ondernemingsraad 97
9.2 Informatierecht 97
9.3 Adviesrecht 98
9.4 Belang van medezeggenschap 98
9.5 Medezeggenschap en (strategische) beleidszaken 98
9.6 Moment van erbij betrekken van de ondernemingsraad 99
9.7 Geheimhouding 99
9.8 Taakverdeling tussen ondernemingsraad en vakorganisaties 100
9.9 Rollen van de ondernemingsraad bij herstructurering en sanering 101
9.10 Adviesrecht en inhoud adviesaanvraag 102
9.11 Instemmingsrecht 103
9.12 Toegezegd advies- of instemmingsrecht 104
9.13 Adviesrecht, instemmingsrecht en sociaal plan 104
9.14 Overlegvergadering 104
9.15 Termijnen en planning 105
9.16 Advies over uitvoeringsbesluiten 105
9.17 Gekwalificeerd advies 106
9.18 Besluitvorming bestuurder op advies ondernemingsraad 106
9.19 Beroep op de Ondernemingskamer 106
9.20 Duur van een adviesprocedure 106
10. Overleg met de vakorganisaties 109
10.1 Moment van erbij betrekken van de vakorganisaties 109
10.2 Geheimhouding 109
10.3 Taakverdeling tussen vakorganisaties en ondernemingsraad 109
10.4 Rollen van de vakorganisaties bij herstructurering en sanering 110
10.5 Overleg met de vakorganisaties 110
10.6 Termijnen 110
10.7 Onderhandeling met de vakorganisaties: startdocument 110
10.8 Geen wettelijke plicht 112
10.9 Welke vakorganisaties 113
10.10 Vakorganisaties en hun achterban 113
10.11 Akkoord met de vakorganisaties 113
10.12 Collectieve actie 114
11. De inhoud van een sociaal plan 115
11.1 Considerans 115
11.2 Definities 116
11.3 Werkingssfeer 119
11.4 Werkingsduur 122
11.5 Wijzigingen wet- en regelgeving 122
11.6 Informatieverstrekking door de werkgever 123
11.7 Informatieverstrekking door de werknemer 123
11.8 Fiscus en sociale verzekeringen 124
11.9 Samenloop/anticumulatie 124
11.10 Plaatsingsprocedure 124
11.11 Passende functie 126
11.12 Remplaçantenregeling 128
11.13 Bezwaar tegen passende functie 128
11.14 Gevolgen van weigeren passende functie 128
11.15 Scholing 129
11.16 Financieel advies voor medewerkers 129
11.17 Outplacement 129
11.18 Arbeidsvoorwaarden bij herplaatsing 129
11.19 Uitkering 130
11.20 Hardheidsclausule 133
12. Bezwarencommissie 135
12.1 Bevoegdheid 135
12.2 Samenstelling 135
12.3 Kosten 135
12.4 Secretariaat 136
12.5 Zonder last of ruggespraak 136
12.6 Werkwijze 136
12.7 Geheimhouding 137
12.8 Adviezen 137
12.9 Besluit werkgever 137
12.10 Evaluatie 137
13. Ontslagvergunning van het UWV wegens bedrijfseconomische redenen 139
13.1 Verschil tussen de UWV-procedure en de kantonrechtersprocedure 139
13.2 Organisatie UWV 140
13.3 Door de werkgever te verstrekken gegevens bij de ontslagaanvraag 140
13.4 Afspiegelingsvolgorde 141
13.5 Wijziging van de afspiegelingsvolgorde 143
13.6 Nieuwe en gewijzigde functies 143
13.7 Bedrijfsvestiging 144
13.8 Schoonmaak- en uitzendbranches 144
13.9 Deeltijdontslag 145
13.10 Voorwaarden aan de ontslagvergunning 145
13.11 Wederindiensttredingsvoorwaarde en flexkrachten 145
13.12 Opzegverboden 145
13.13 Procedure hoor en wederhoor 146
13.14 Verkorte procedure 146
13.15 Geldigheidsduur van de ontslagvergunning 146
13.16 Beëindigd dienstverband door opzegging 146
13.17 Beroep tegen (weigering van) ontslagvergunning 147
13.18 Afwezigheid werkzaamheden en verliesgevendheid 147
13.19 Contractanten voor bepaalde tijd 147
13.20 Pensioengerechtigde leeftijd 147
14. De kantonrechter 149
14.1 Verschil tussen de UWV-procedure en de kantonrechtersprocedure 149
14.2 Problemen bij indiening van verzoekschriften bij collectief ontslag 149
14.3 Opzegverboden en de kantonrechter 149
14.4 Sociaal plan en ontbinding door de kantonrechter 151
14.5 Mate van binding van het sociaal plan 152
14.6 Kennelijk onredelijk ontslagprocedure 154
14.7 De kantonrechter en afwijkende selectiemogelijkheden 155
14.8 Problemen in de praktijk met afwijkende selectiecriteria 157
14.9 Sociaal plan en het concern 158
14.10 Sociaal plan en de Ondernemingskamer 159
15. Gesprekken over beëindiging dienstverband 161
15.1 Voorbereiding 161
15.2 Gesprekken 161
16. WW, IOAW, IOW en WWB 165
16.1 Werkloosheidswet (WW) 165
16.2 Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers (IOAW) 170
16.3 Inkomensvoorziening voor oudere werklozen (IOW) 170
16.4 Wet werk en bijstand (WWB) 170
16.5 Tabellen 171
17. Wachtgeld 173
17.1 Samenloop van wachtgeld en kantonrechtersformule 173
17.2 Reorganisaties 173
17.3 Recht op wachtgeld 175
17.4 Duur wachtgeld 175
17.5 Hoogte wachtgeld 177
17.6 Pensioenbijdrage 178
17.7 Inkomsten uit of in verband met arbeid of bedrijf 179
17.8 Verplichtingen 180
17.9 Van werk naar werk begeleiden 181
17.10 Cumulatie 181
17.11 Kennelijk onredelijk ontslag 181
17.12 Financiële aspecten 182
17.13 Faillissement 182
18. Het sociaal plan en de jaarrekening 183
18.1 Voorwaarden voor een reorganisatievoorziening 183
18.2 Verplichting aan de vorming van een reorganisatievoorziening 185
18.3 Kosten reorganisatievoorziening 185
18.4 Bepaling van de hoogte van de reorganisatievoorziening 185
18.5 Het moment van verwerken in de jaarrekening 185
19. Fiscale aspecten van financiële ontslagvergoedingen 189
19.1 Bedrag ineens 189
19.2 Een periodieke uitkering of wachtgeld 195
19.3 Regeling vervroegde uittreding (RVU) 195
20. Afwikkeling van het dienstverband 197
20.1 Beëindiging van het dienstverband 197
20.2 Opzegtermijnen 197
20.3 Non-activiteit 200
20.4 Afscheid 201
20.5 Achterblijvers 201
20.6 Getuigschrift 201
20.7 De eindafrekening 202
21. (Vroeg)pensioen 207
21.1 Pensioen 207
21.2 Sociaal plan en pensioenstelsel 208
22. Ter afsluiting: tips bij een reorganisatie of inkrimping 213
22.1 Bestuur en management 213
22.2 Voorbereiding 213
22.3 Medezeggenschap 214
22.4 Communicatie 214
22.5 Planning 214
22.6 Financiën 214
22.7 Uitvoering 215
Bijlagen 217
Bijlage 1 Voorbeeld van een inkomstenverklaring wachtgeld 219
Bijlage 2 Voorbeeld van een reglement bezwarencommissie 221
Bijlage 3 Voorbeeld van de opzet van een advies van de bezwarencommissie 225
Bijlage 4 Model verzoek om ontslagvergunning UWV 227
Bijlage 5 Model melding WMCO 231
Bijlage 6 Verklaring ex art. 6a WMCO 233
Bijlage 7 Model getuigschrift 235
Bijlage 8 Model opzeggingsbrief (nadat ontslagvergunning door het UWV is verleend) 237
Bijlage 9 Model formulier melding sociaal plan als cao aan het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid 239
Bijlage 10 Model brief boventalligheidsverklaring 241
Bijlage 11 Model bezwaarformulier bezwarencommissie 243
Bijlage 12 Model plan van aanpak reorganisatie 245
Bijlage 13 Adviesaanvraag aan de ondernemingsraad 247
Bijlage 14 Schema vergelijking functies ten behoeve van plaatsing en beëindiging arbeidsovereenkomst 249
Bijlage 15 Schema procedure adviesrecht ondernemingsraad 251
Bijlage 16 Functieovergangsmatrix 253
Bijlage 17 Meldingsplicht van art. 8 SER-fusiegedragsregels 255
Bijlage 18 Checklist innemen goederen en apparatuur, lidmaatschappen, melding aan instanties enzovoort 257
Bijlage 19 Voorbeeldbrief reactie werkgever op verweer medewerker UWV 259
Bijlage 20 Notitie met betrekking tot inkrimping van de werkzaamheden 261
Bijlage 21 Onderlinge uitwisselbaarheid van functies bepalen 263
Bijlage 22 Vaststelling van de passendheid 266
Bijlage 23 ‘Was-wordt’-lijst 268
Bijlage 24 Relevante wet- en regelgeving 271
Register 301
