VPB Gids 2015

Voorwoord / 5
Hoofdstuk 1 Inleiding / 13
1.1 Vennootschapsbelasting / 13
1.2 Klassieke stelsel / 13
1.3 Ontwikkelingen binnen de Europese Unie / 14
1.3.1 Richtlijnen / 14
1.3.2 Europese verkeersvrijheden / 14
1.4 Base erosion and profit shifting (BEPS) / 15
1.5 Rechtsgrond / 15
Hoofdstuk 2 Subjectieve belastingplicht / 17
2.1 Inleiding / 17
2.2 Vestigingsplaats als aangrijpingspunt voor de belastingplicht / 17
2.3 Binnenlands belastingplichtige lichamen / 18
2.3.1 Inleiding / 18
2.3.2 Onbeperkt belastingplichtige lichamen / 19
2.3.3 Beperkt belastingplichtige lichamen / 23
2.4 Buitenlands belastingplichtige lichamen / 30
2.4.1 Inleiding / 30
2.4.2 Verenigingen en andere rechtspersonen / 31
2.4.3 Open commanditaire vennootschappen en andere vennootschappen / 31
2.4.4 Doelvermogens / 31
2.4.5 Onderneming drijven / 31
2.5 Europese vennootschappen / 32
2.5.1 Inleiding / 32
2.5.2 Europees Economisch Samenwerkingsverband / 32
2.5.3 Europese naamloze vennootschap (SE) / 32
2.5.4 Europese coöperatieve vennootschap (SCE) / 32
2.6 Subjectieve vrijstellingen / 33
2.6.1 Inleiding / 33
2.6.2 Vrijstellingen van art. 5 Wet VPB 1969 / 33
2.6.3 Vrijstellingen van art. 6 Wet VPB 1969 / 34
2.6.4 Vrijgestelde beleggingsinstellingen / 36
Hoofdstuk 3 De objectieve belastingplicht: winstbepalingen / 37
3.1 Inleiding / 37
3.2 Uitgangspunt winstbepaling zelfstandige entiteiten / 37
3.3 Kapitaalstortingen / 38
3.3.1 Het fiscale kapitaalbegrip / 38
3.3.2 Kwalificatie van kapitaal bij de verstrekker van het kapitaal / 39
3.3.3 De onzakelijke lening / 41
3.4 Winstbegrip / 44
3.4.1 Inleiding / 44
3.4.2 Kalenderjaar en boekjaar / 46
3.4.3 Totaalwinst / 46
3.4.4 Informeel kapitaal in de vermogenssfeer / 47
3.4.5 Informeel kapitaal in de kostensfeer / 47
3.5 Objectieve vrijstellingen / 49
3.5.1 Bosbouwvrijstelling / 49
3.5.2 Subsidies voor bos en natuur / 50
3.5.3 Landbouwvrijstelling / 50
3.5.4 Kwijtscheldingswinstvrijstelling / 50
3.5.5 Eindheffingsbestanddelen / 52
3.5.6 Mobiliteitsprojecten / 52
3.6 Niet-aftrekbare kosten / 52
3.6.1 Vaartuigen / 52
3.6.2 Geldboeten / 52
3.6.3 Criminele activiteiten en steekpenningen / 52
3.7 De systematiek van art. 9 en 10 Wet VPB 1969 / 53
3.8 Jaarwinstbepaling / 53
3.8.1 Algemeen / 53
3.8.2 Stelselwijziging / 56
3.8.3 Gegevens na balansdatum / 58
3.9 De fiscale balans / 58
3.9.1 Waarderingsmethoden / 58
3.9.2 Vorderingen / 59
3.9.3 Voorraden / 60
3.9.4 Bedrijfsmiddelen / 62
3.9.5 Onlichamelijke bedrijfsmiddelen / 68
3.9.6 Liquide middelen / 68
3.9.7 Deelnemingen / 69
3.9.8 Onderhanden werk / 69
3.9.9 Schulden / 69
3.9.10 Voorzieningen / 70
3.9.11 Pensioenverplichtingen / 71
3.10 Fiscale reserves / 72
3.10.1 Kostenegalisatiereserve / 72
3.10.2 Herinvesteringsreserve / 72
3.10.3 Bestedingsreserve / 74
3.11 Investeringsaftrek / 74
3.12 Aanvullende aftrek voor speur- en ontwikkelingswerk / 75
Hoofdstuk 4 De objectieve belastingplicht: overige bepalingen, objectvrijstelling en eindafrekening / 77
4.1 Inleiding / 77
4.2 Dooruitdelingsfaciliteit dividendbelasting; ‘at arm’s length-beginsel en doorstroomlichamen / 77
4.2.1 Vermindering dividendbelasting / 77
4.2.2 Het ‘at arm’s length’-beginsel / 77
4.2.3 Niet-aftrekbare renten en royalty’s van rente- en royaltydoorstroomlichamen / 78
4.3 Kapitaalverkeer tussen aandeelhouder(s) en lichaam / 79
4.3.1 Inleiding / 79
4.3.2 De aftrekmogelijkheden van art. 9 Wet VPB 1969 / 80
4.3.3 Niet-aftrekbare uitgaven van art. 10 Wet VPB 1969 / 86
4.4 Wederverkoop van ter tijdelijke belegging ingekochte aandelen / 87
4.5 Commissarisbeloning / 88
4.6 Eindafrekening / 88
4.6.1 Vestigingsplaats buiten Nederland / 88
4.6.2 Algemene eindafrekening / 90
4.7 Objectvrijstelling voor buitenlandse ondernemingswinsten / 90
4.7.1 Inleiding / 90
4.7.2 Objectvrijstelling voor actieve buitenlandse ondernemingswinsten / 90
4.7.3 Regeling voor laagbelaste buitenlandse beleggingsondernemingen / 93
4.7.4 Stakingsverliezen / 95
4.7.5 Overgangsrecht / 96
4.8 Giften / 98
Hoofdstuk 5 De renteaftrekbeperkingen / 99
5.1 Inleiding / 99
5.2 Artikel 10a-leningen / 99
5.2.1 Inleiding / 99
5.2.2 De gewraakte rechtshandelingen van art. 10a Wet VPB 1969 / 100
5.2.3 Tegenbewijs / 102
5.2.4 Enkele aanvullende opmerkingen bij art. 10a / 105
5.3 Leningen met een onzakelijke rentevergoeding / 106
5.4 Thin capitalisation / 107
5.5 Verbonden lichaam respectievelijk verbonden natuurlijk persoon / 107
5.6 Renteaftrekbeperking bij deelnemingen / 108
5.6.1 Inleiding / 108
5.6.2 Werking van de aftrekbeperking van deelnemingsrente / 108
5.6.3 Overige bepalingen omtrent de aftrekbeperking van deelnemingsrente / 112
5.7 Renteaftrekbeperking bij overnameholdings / 113
5.7.1 Inleiding / 113
5.7.2 Werking van de renteaftrekbeperking bij overnameholdings / 113
5.7.3 Samenloop met bepaling inzake aftrekbeperking deelnemingsrente / 115
5.7.4 Enkele interessante standpunten van de Staatssecretaris van Financiën inzake renteaftrekbeperking overnameholdings
/ 115
5.8 Beperking van de renteaftrek op grond van fraus legis / 116
5.8.1 Fraus legis jurisprudentie / 116
5.8.2 Fraus legis mogelijk naast verschillende antimisbruikbepalingen / 117
Hoofdstuk 6 De innovatiebox / 119
6.1 Inleiding / 119
6.2 Algemeen / 119
6.3 Effectief tarief / 119
6.4 Immateriële activa in de innovatiebox / 120
6.5 Maximum / 120
6.6 Systematiek / 120
6.7 Forfaitaire regeling / 122
6.8 Verzoek / 122
6.9 Samenloop met research & developmentaftrek / 122
Hoofdstuk 7 De deelnemingsvrijstelling / 123
7.1 Inleiding – ne-bis-in-idembeginsel / 123
7.2 Het begrip deelneming / 124
7.2.1 Algemeen / 124
7.2.2 De deelneming / 124
7.2.3 Uitbreidingen van het deelnemingsbegrip / 126
7.3 De vrijgestelde voordelen / 128
7.3.1 Voordelen ‘uit hoofde van’ de deelneming / 128
7.3.3 Kosten die verband houden met de deelneming / 129
7.3.4 Andere voordelen uit hoofde van de deelneming / 130
7.4 De beleggingsdeelneming / 135
7.4.1 Algemeen / 135
7.4.2 Beleggingsdeelneming: als belegging gehouden / 135
7.4.3 Voordelen uit beleggingsdeelnemingen / 140
7.4.4 Regeling beleggingsdeelneming in strijd met EU-recht? / 142
7.5 Sfeerovergang; compartimenteringsleer / 142
7.6 Omzetting afgewaardeerde vorderingen in aandelenkapitaal en aanverwante rechtsfiguren / 144
7.6.1 Vorderingen versus deelnemingen / 144
7.6.2 Korte historie / 145
7.6.3 Het regime van art. 13ba Wet VPB 1969 / 146
7.6.4 Vervreemding van de schuldvordering en aanverwante figuren / 148
7.6.5 Samenloop met de liquidatieverliesregeling / 148
7.7 Omzetting van een verlieslijdende vaste inrichting in een deelneming / 149
7.7.1 Onderscheid vaste inrichting en deelneming in het buitenland / 149
7.7.2 Incorporatie van verlieslijdende vaste inrichting in een deelneming (art. 13c Wet VPB 1969) / 150
7.8 De liquidatieverliesregeling / 150
7.8.1 Inleiding / 150
7.8.2 Achtergrond van de liquidatieverliesregeling / 150
7.8.3 Voorwaarden voor het in aanmerking nemen van een liquidatieverlies / 151
7.8.4 Omvang van het liquidatieverlies / 151
7.8.5 Het tijdstip van verliesneming / 153
7.8.6 Liquidatie van een tussenhoudstervennootschap / 154
7.9 De aftrekbeperking op deelnemingsrente / 155
Hoofdstuk 8 Fusie en splitsing / 157
8.1 Aandelenfusie / 157
8.1.1 Algemeen / 157
8.1.2 Voorwaarden voor toepassing van de faciliteit / 158
8.1.3 Wanneer is sprake van een aandelenfusie? / 158
8.1.4 Doorschuiving boekwaarde / 159
8.2 Bedrijfsfusie / 159
8.2.1 Moment van overdracht / 160
8.2.2 Faciliteit van rechtswege / 160
8.2.3 Tegenprestatie en belastinglatentie / 161
8.2.4 Voorwaardelijke faciliteit / 163
8.3 De juridische fusie / 165
8.3.1 Inleiding / 165
8.3.2 De verkrijgende en de verdwijnende vennootschap / 166
8.3.3 De aandeelhouder van de verdwijnende vennootschap / 172
8.3.4 De aandeelhouder van de verkrijgende vennootschap / 173
8.3.5 Juridische fusie en overnameholdingconstructies / 173
8.3.6 Terugwerkende kracht fusie / 174
8.3.7 Grensoverschrijdende fusie en terugwerkende kracht / 174
8.3.8 Formele aspecten van de indiening / 174
8.4 De juridische splitsing / 175
8.4.1 Inleiding / 175
8.4.2 De verkrijgende en de verdwijnende vennootschap / 176
8.4.3 De aandeelhouder van de verdwijnende vennootschap / 182
8.4.4 De aandeelhouder van de verkrijgende vennootschap / 183
8.4.5 Juridische splitsing en overnameholdingconstructies / 184
Hoofdstuk 9 De geruisloze terugkeer uit de BV / 185
9.1 Inleiding / 185
9.2 Voortzettingseis en rechtsvorm na de terugkeer / 187
9.3 Aandeelhouderseis / 187
9.4 Ontbindingseis / 187
9.5 Lichamen waarbij de terugkeerfaciliteit toepassing kan vinden / 187
9.5.1 De lichamen moeten in Nederland gevestigd zijn of in Nederland een vaste inrichting hebben / 188
9.6 Het vermogen moet tot het ondernemingsvermogen gaan behoren / 188
9.7 Consequenties voor compensabele verliezen en de objectvrijstelling voor buitenlandse ondernemingswinsten / 188
9.7.1 Enkele algemene opmerkingen over verliesverrekening / 189
9.7.2 Verhoging boekwaarde en fiscale reserves / 189
9.7.3 Gevolgen als toch nog compensabele verliezen resteren / 189
9.8 Waardebepaling aandelen en onderneming / 190
9.9 De terugkeerreserve / 190
9.10 Nadere voorwaarden / 191
9.11 Schulden en vreemd vermogen / 191
9.12 Lijfrente- en pensioenverplichtingen / 192
9.13 Vordering en schulden tussen de BV en de voortzetters / 192
9.14 Gevolgen voor de voortzettende aandeelhouders in de inkomstenbelasting / 192
9.15 Enkele tijdsbepalingen / 193
9.15.1 Het overgangstijdstip / 193
9.15.2 Terugwerkende kracht / 193
9.15.3 Het verzoek tot toepassing van de faciliteit / 193
Hoofdstuk 10 De fiscale eenheid / 195
10.1 Inleiding / 195
10.2 Karakter van de fiscale eenheid / 195
10.3 Voor- en nadelen van de fiscale eenheid / 195
10.4 Vereisten voor het aangaan van een fiscale eenheid / 196
10.4.1 Op verzoek; beperkte terugwerkende kracht van maximaal drie maanden / 197
10.4.2 Bezitsvereiste van ten minste 95% / 197
10.4.3 Samenvallende boekjaren / 199
10.4.4 Dezelfde winstbepalingen bij moeder- en dochtermaatschappij / 200
10.4.5 Vestigingsplaatseisen voor de moeder- en dochtermaatschappij / 200
10.4.6 Kwalificerende rechtsvorm / 201
10.4.7 Geen voorraadaandelen / 202
10.5 Einde van de fiscale eenheid / 202
10.5.1 Gevallen waarin de fiscale eenheid eindigt / 202
10.5.2 Voeging en ontvoeging in hetzelfde boekjaar / 203
10.6 De gevolgen bij voeging in een fiscale eenheid / 203
10.6.1 Waardesprong als gevolg van de voeging in een fiscale eenheid / 203
10.6.2 Dochtermaatschappij sluit boekjaar af / 204
10.6.3 Door de dochtermaatschappij te volgen gedragslijn / 204
10.6.4 Innovatiebox / 204
10.6.5 Entreeheffingen van art. 15ab Wet VPB 1969 / 204
10.6.6 Renteaftrekbeperking bij overnameholdings / 206
10.7 Belastingheffing tijdens het bestaan van een fiscale eenheid / 206
10.7.1 Gevolgen van het gevoegd zijn in een fiscale eenheid / 206
10.7.2 Toepassing kwijtscheldingswinstvrijstelling / 207
10.7.3 Voorkoming van buitenlandse winstbelasting / 207
10.8 Verbreking van de fiscale eenheid / 208
10.8.1 Aanvang nieuw boekjaar voor dochtermaatschappij / 209
10.8.2 Fiscale indeplaatstreding / 209
10.8.3 Onderlinge vordering/schuldverhoudingen tussen moeder- en dochtermaatschappij / 210
10.8.4 Ontvoeging in het zicht van liquidatie / 211
10.8.5 Oneigenlijk gebruik in relatie tot art. 13d Wet VPB 1969 / 212
10.9 Verrekening van verliezen van vóór en na de fiscale eenheid / 212
10.9.1 Verrekening van verliezen van vóór het voegingstijdstip (voorvoegingsverliezen) / 212
10.9.2 Verliesverrekening over het ontvoegingstijdstip / 216
10.9.3 Toepassing van de inhaalregeling, doorschuifregeling en stallingsregeling van vóór en na de fiscale eenheid / 217
10.10 Antimisbruikbepaling ter zake van binnen fiscale eenheid overgedragen vermogensbestanddelen / 217
10.10.1 Algemeen / 217
10.10.2 Voorwaarden voor toepassing van art. 15ai Wet VPB 1969 / 218
10.10.3 Inhoud van de sanctie van art. 15ai Wet VPB 1969 / 220
10.10.4 Bijzondere regels in relatie tot de herinvesteringreserve / 220
10.10.5 Begunstigend beleid art. 15ai Wet VPB 1969 / 221
10.11 Fiscale eenheid met een buitenlands belastingplichtige / 221
10.11.1 Fiscale eenheid met een buitenlandse dochtermaatschappij / 221
10.11.2 Fiscale eenheid met een buitenlandse moedermaatschappij / 222
10.12 Enkele aanvullende regels in de Invorderingswet 1990 / 222
10.12.1 Verrekening van belastingschulden met belastingvorderingen / 223
10.12.2 Hoofdelijke aansprakelijkheid voor de vennootschapsbelastingschuld / 223
Hoofdstuk 11 Nederlands inkomen bij buitenlands belastingplichtigen / 225
11.1 Inleiding / 225
11.2 Regelingen ter voorkoming van dubbele belasting / 225
11.3 Wat behoort tot het Nederlands inkomen / 227
11.3.1 Algemeen / 227
11.3.2 Belastbaar Nederlands bedrag en winstbepaling / 227
11.3.3 Belastbare winst uit onderneming / 228
11.3.4 Ander Nederlands inkomen / 229
11.3.5 Aanmerkelijk belang / 230
11.4 Vervoersondernemingen / 231
Hoofdstuk 12 Verliesverrekening / 233
12.1 Achterwaartse en voorwaartse verliesverrekening / 233
12.1.1 De termijnen / 233
12.1.2 Voorkoming van verliesverdamping / 233
12.1.3 Enkele formele regels / 234
12.1.4 Voorlopige verliesverrekening / 235
12.2 Beperking verliesverrekening voor houdster- en financieringslichamen / 235
12.2.1 Inleiding; het Bosal-arrest van het HvJ EU / 235
12.2.2 Kwalificatie als houdster- of financieringslichaam / 235
12.2.3 De beperking van de verliesverrekening / 236
12.3 De handel in verlieslichamen / 236
12.3.1 Inleiding; het fenomeen van de handel in verrekenbare verliezen / 236
12.3.2 Korte historie; art. 20, vijfde lid (oud), Wet VPB 1969 / 237
12.3.3 Art. 20a Wet VPB 1969 / 238
Hoofdstuk 13 Tarief en wijze van heffing / 245
13.1 Vennootschapsbelastingtarief / 245
13.2 Tariefsverlaging en gebroken boekjaar / 246
13.3 Nihiltarief voor fiscale beleggingsinstellingen / 246
13.4 Extra heffingen boven op het algemene vennootschapsbelastingtarief / 246
13.4.1 Boetetarief bij afkoop pensioen / 246
13.4.2 Lumpsumheffing / 247
13.4.3 Boetetarief bij herkapitalisatie / 247
13.5 Wijze van heffing / 247
13.5.1 Belastingaanslag / 247
13.5.2 Belastingrente / 247
13.5.3 Navordering / 248
13.5.4 Herziening voorlopige aanslag / 249
13.6 Deelnemingsverrekening / 249
13.7 Verrekening bij buitenlandse ondernemingswinsten / 251
13.8 Verrekening van voorheffingen / 252
13.8.1 Verrekening van dividendbelasting en kansspelbelasting / 252
13.8.2 Betrekking hebben op bestanddelen van de winst / 252
13.8.3 Coöperatie / 252
13.8.4 Deelneming / 253
13.8.5 Uiteindelijk gerechtigde (dividendstripping) / 253
13.8.6 Banken en beheerders van beleggingsinstellingen / 253
Hoofdstuk 14 Bijzondere regelingen / 255
14.1 Inleiding / 255
14.2 Anti-misbruikbepaling in verband met de handel in herinvesteringsreservelichamen / 255
14.2.1 Inleiding / 255
14.2.2 Aandeelhouders- en beleggingstoets / 255
14.2.3 Sancties / 256
14.2.4 Fraus legis / 257
14.3 Fiscale beleggingsinstellingen / 257
14.3.1 Inleiding / 257
14.3.2 Voorwaarden voor statusverkrijging / 259
14.3.3 Fiscale winstbepaling / 261
14.3.4 Statusovergangen / 263
14.4 Vrijgestelde beleggingsinstellingen / 263
14.4.1 Inleiding / 263
14.4.2 Geen belastingplicht / 264
14.4.3 Voorwaarden / 264
14.4.4 Statusovergangen / 265
14.5 Omzetting van rechtspersonen / 265
14.5.1 Inleiding / 265
14.5.2 Afrekeningsficties in art. 28a Wet VPB 1969 / 265
14.6 Bijzonder regime voor verzekeringsondernemingen / 266
14.6.1 Inleiding / 266
14.6.2 Besluit winstbepaling en reserves verzekeraars / 267
Alfabetisch register / 269