Inleiding constitutioneel recht

VOORWOORD / V
AFKORTINGEN / XI

Hoofdstuk 1. Algemene inleiding / 1
1.1 Staat, staatsrecht en functies van het staatsrecht / 1
1.2 Machtenscheiding / 6
1.3 De democratische rechtsstaat / 11
1.4 Constitutionele geschiedenis / 17
1.5 De staatsvorm: eenheidsstaat, federale staat en statenbond / 26
1.6 Koninkrijk der Nederlanden / 29
1.7 Europese Unie / 29

Hoofdstuk 2. Rechtsbronnen van constitutioneel recht / 33
2.1 Formele en materiële constitutie / 33
2.2 De Grondwet / 35
2.3 Organieke wetten en regelingen / 42
2.4 Ongeschreven recht in de rechtspraak / 43
2.5 Ongeschreven recht voor regering en parlement / 46
2.6 Internationaal recht / 49
2.7 Europese Unie en Europees recht / 50
2.8 Het Statuut voor het Koninkrijk / 52
2.9 Normenhiërarchie / 53

Hoofdstuk 3. De Koning / 57
3.1 Inleiding / 57
3.2 Begin en einde van het koningschap / 57
3.3 Koninklijk huis, hofhouding en financiën / 61
3.4 De verschillende functies van de Koning / 62
3.5 Koninklijke onschendbaarheid en ministeriële
verantwoordelijkheid / 65
3.6 De Koning in een parlementaire democratie en democratische rechtsstaat / 68

Hoofdstuk 4. De regering / 73
4.1 Inleiding / 73
4.2 De regering / 75
4.3 De ministers / 76
4.4 Ministers en ministeries / 78
4.5 Ministerraad / 80
4.6 De minister-president / 83
4.7 Staatssecretaris / 84
4.8 Balans / 86

Hoofdstuk 5. De Staten-Generaal / 89
5.1 Inleiding / 89
5.2 Democratie en vertegenwoordiging / 90
5.3 Het tweekamerstelsel / 93
5.4 Kiesstelsel, kiesrecht en verkiezingen / 96
5.5 De constitutionele positie van de Staten-Generaal / 101
5.6 De constitutionele positie van de Kamerleden / 103
5.7 Werkwijze / 107
5.8 Politieke partijen / 110
5.9 Aanvullingen op het vertegenwoordigende stelsel / 114

Hoofdstuk 6. De verhouding tussen regering en Staten-Generaal / 119
6.1 Inleiding / 119
6.2 De ministeriële verantwoordelijkheid / 121
6.3 De vertrouwensregel / 127
6.4 De kabinetsformatie / 131
6.5 De Kamerontbinding / 138
6.6 De parlementaire enquête / 141

Hoofdstuk 7. Wetgeving / 145
7.1 Inleiding / 145
7.2 De vaststelling van wetten / 146
7.3 Formeel en materieel wetsbegrip / 149
7.4 Delegatie van wetgevende bevoegdheid / 151
7.5 Slot. Het legaliteitsbeginsel / 155

Hoofdstuk 8. Bestuur / 159
8.1 Algemeen / 159
8.2 Buitenlandse betrekkingen / 163
8.3 Defensie / 167
8.4 Financiën / 168
8.5 Noodrecht / 171
8.6 Openbaarheid van bestuur en de ombudsman / 173

Hoofdstuk 9. De rechterlijke organisatie / 175
9.1 Inleiding / 175
9.2 De ontwikkeling van de rechterlijke organisatie in Nederland / 176
9.3 Onafhankelijkheid, onpartijdigheid en andere constitutionele waarborgen / 181
9.4 Het Openbaar Ministerie / 186

Hoofdstuk 10. Rechtspraak en rechtsbescherming / 191
10.1 Inleiding / 191
10.2 Kenmerken van de functie rechtspraak / 192
10.3 Rechtspraak in eerste aanleg, hoger beroep en cassatie / 197
10.4 Rechtsbescherming bij de burgerlijke rechter / 201
10.5 Rechtsbescherming bij de bestuursrechter / 205
10.6 Strafrechtspraak en tuchtrechtspraak / 208
10.7 Constitutionele toetsing en toetsingsverbod / 209
10.8 Rechtspraak inzake de EU en het internationale recht / 211
10.9 Gratie en amnestie / 213

Hoofdstuk 11. Grondrechten / 215
11.1 Algemeen / 215
11.2 Klassieke grondrechten in de Grondwet / 216
11.3 Sociale grondrechten / 222
11.4 Internationale grondrechten en EU-grondrechten / 223
11.5 De klassieke grondrechten afzonderlijk / 225
11.6 De sociale grondrechten / 234

Hoofdstuk 12. De Raad van State, De Algemene Rekenkamer, De vaste colleges van advies en de Nationale ombudsman / 237
12.1 De Raad van State / 237
12.2 De Algemene Rekenkamer / 240
12.3 De vaste colleges van advies / 241
12.4 De Nationale ombudsman / 242

Hoofdstuk 13. Decentralisatie in Nederland / 245
13.1 Inleiding / 245
13.2 De organisatie van provincies en gemeenten / 247
13.3 Bevoegdheden / 252
13.4 De financiering / 256
13.5 Het toezicht op de besluiten van de provincie- en gemeentebesturen / 257
13.6 De waterschappen / 258
13.7 Publiekrechtelijke bedrijfsorganisatie / 261

Hoofdstuk 14. De ‘federatie’ van het Koninkrijk der Nederlanden / 265
14.1 Historische ontwikkeling / 265
14.2 De organisatie van het Koninkrijk / 267
14.3 Het staatsrecht van de Caribische landen / 272

ZAKENREGISTER / 275