Voorwoord / V
Lijst van afkortingen / XXI
Verkort aangehaalde literatuur / XXIII
HOOFDSTUK 1
Algemene inleiding / 1
1.1 Het thema / 1
1. Verbintenissen uit de wet en schadevergoeding / 1
2. Verbintenis, rechtsplicht, vermogensrecht, nakoming / 2
3. Plaats van ‘verbintenissen uit de wet’ in de wet / 3
4. Samenloop wanprestatie en onrechtmatige daad / 4
5. Rechtvaardiging voor het ontstaan van verbintenissen / 5
1.2 Enkele algemene thema’s van aansprakelijkheidsrecht / 6
6. Vertrekpunt: ieder draagt zijn eigen schade… / 6
7. Doelen van het aansprakelijkheidsrecht / 8
8. Onderscheid en samenhang met strafrecht / 9
9. Aansprakelijkheid en verzekering / 11
10. Maatschappelijke en juridische ontwikkeling / 12
11. Europeanisering / 14
12. Rechtsvergelijking / 16
HOOFDSTUK 2
Aansprakelijkheid voor eigen gedrag op grond van art. 6:162 / 19
2.1 Inleiding / 19
13. Overzicht van de stof / 19
14. Het wettelijk systeem / 20
15. De onrechtmatige gedraging / 20
16. De toerekening / 21
17. Aansprakelijkheid van rechtspersonen / 21
18. De onrechtmatigheid van de gedraging en de betekenis van de rechtvaardigingsgrond / 23
19. De relativiteit van de norm / 24
20. Onderlinge verhouding van de onrechtmatigheidscriteria / 25
21. Inbreuk en strijd met de wet vroeger als enige criteria / 26
22. De verruiming door Lindenbaum/Cohen / 26
2.2 De rechtsinbreuk / 27
23. De inbreuk op een (subjectief) recht / 27
24. Fundamenteel belang van subjectieve rechten / 28
25. Welke subjectieve rechten? / 28
26. Beperkingen van de toepassing van het criterium inbreuk op een recht / 29
27. Beperking tot directe, rechtstreekse en opzettelijke inbreuk / 31
28. Toetsing vooraf aan andere criteria / 32
29. Bevat de inbreuk zelf een normschending? / 33
30. Extra toetsing aan ongeschreven normen / 34
31. Voordeel van het zich kunnen beroepen op de schending van een subjectief recht / 35
32. Het belang van de inbreuk-categorie / 35
2.3 Strijd met een wettelijke plicht / 36
33. Hoofdregel / 36
34. De rol van wettelijke strafbepalingen / 37
35. Sterkere positie bij schending wettelijke norm / 37
36. Soms speelt de overtreding van een wettelijke bepaling een minder prominente rol / 38
37. Afrondende opmerkingen over de schending van een wettelijke plicht / 39
2.4 Strijd met hetgeen volgens ongeschreven recht in het maatschappelijk verkeer betaamt / 40
2.4.1 Algemeen / 40
38. Wat is ‘hetgeen volgens ongeschreven recht in het maatschappelijk verkeer betaamt’? / 40
39. Bewijslast: eiser bewijst, soms ‘res ipsa loquitur’ / 41
40. Een open norm met een (zeer) breed toepassingsbereik / 41
41. De betekenis van private regelgeving / 42
42. Vuistregels en gezichtspunten: algemene en bijzondere regels / 43
43. Verschillende situaties / 44
2.4.2 Gevaarzetting / 44
44. Kelderluikfactoren voor gevaarzettende situaties / 44
45. Sport en spel: contextgebonden gedragsnormen / 47
46. Sportsituaties en spelregels / 48
47. Specifi eke zorgplicht voor terreinbeheerders en opstallen / 50
48. Zorginrichtingen en onderwijsinstellingen / 52
49. Huis-, tuin- en keukensituaties / 52
50. Zuiver nalaten; bewustheid van gevaar / 53
2.4.3 Zorgvuldigheidsnormen buiten gevaarzettingssituaties / 54
51. Andere situaties dan gevaarzettende / 54
52. Hinder / 54
53. Hinder tussen verafgelegen gebruikers / 57
54. Beroepsaansprakelijkheid / 58
55. Aansprakelijkheid banken / 60
56. Bestuurdersaansprakelijkheid / 61
57. Andere gevallen van onzorgvuldig gedrag / 62
2.5 Relativiteit / 64
58. Het relatieve karakter van de onrechtmatigheid / 64
59. Drievoudige functie van art. 6:163 / 65
60. Relativiteit bij de verschillende onrechtmatigheidscategorieën / 67
61. Wie wordt beschermd bij de inbreuk op een subjectief recht? / 67
62. Strijd met wettelijke normen / 68
63. Correctie Langemeijer / 70
64. Wat is de beschermingsomvang van ongeschreven zorgvuldigheidsnormen? / 71
65. De betekenis van het relativiteitsvereiste / 72
2.6 Afsluitende opmerkingen over de beantwoording van de onrechtmatigheidsvraag / 73
66. Van algemeen naar bijzonder; van abstract naar concreet / 73
2.7 De toerekening van onrechtmatig gedrag aan de dader / 74
67. De persoon van de dader; toerekening / 74
68. Wat betekent ‘schuld’? / 74
69. Schuld en toerekening en de vraag naar persoonlijke verwijtbaarheid / 75
70. Het ontbreken van schuld / 76
71. Dubbelzinnige betekenis van ‘schuld’ in de rechtspraak en in lid 3 van art. 6:162 / 77
72. Toerekenen op grond van de in het verkeer geldende opvattingen / 78
73. De verschillende toerekeningsgronden: ‘schuld’ en ‘krachtens verkeersopvattingen’ / 78
74. Het ontbreken van toerekening is uitzonderlijk; bewijslast / 79
75. Aansprakelijkheid ondanks een geestelijke of lichamelijke tekortkoming / 80
76. Regres op de toezichthouder / 80
77. Kinderen / 81
2.8 Enkele bijzondere bepalingen uit afdeling 6.3.1 / 81
78. Groepsaansprakelijkheid / 81
79. Rectifi catie / 82
80. Afwijzing verbodsactie / 83
HOOFDSTUK 3
Kwalitatieve aansprakelijkheid (afdeling 6.3.2) / 85
3.1 Inleiding / 85
81. Afdeling 6.3.2 / 85
A. Aansprakelijkheid voor personen / 86
3.2 Algemene opmerkingen / 86
82. De persoon voor wie aansprakelijkheid bestaat moet zelf een fout hebben begaan / 86
3.3 Aansprakelijkheid van ouders/voogden voor kinderen / 87
3.3.1 Inleiding / 87
83. Drie leeftijdscategorieën / 87
3.3.2 Kinderen tot 14 jaar / 88
84. Aansprakelijkheid doorgeschoven van kind naar ouder / 88
85. Vereisten voor aansprakelijkheid / 88
3.3.3 Kinderen van 14 en 15 jaar / 89
86. Maatstaf voor aansprakelijkheid / 89
3.4 Aansprakelijkheid van werkgevers voor ondergeschikten / 91
87. Inleiding, ratio en vereisten voor aansprakelijkheid / 91
88. Ondergeschikt en zeggenschap / 92
89. Uitlening / 92
90. Functioneel verband: kansvergroting en zeggenschap / 93
91. Een natuurlijk persoon als werkgever / 94
92. Onderlinge draagplicht van werkgever/werknemer / 94
3.5 Aansprakelijkheid van opdrachtgevers voor niet-ondergeschikten / 96
93. Aansprakelijkheid voor niet-ondergeschikte hulppersonen / 96
3.6 Aansprakelijkheid van vertegenwoordigden voor vertegenwoordigers / 98
94. Aansprakelijkheid door vertegenwoordiging / 98
B. Aansprakelijkheid voor zaken en stoffen / 99
95. Inleiding / 99
3.7 Aansprakelijkheid voor gebrekkige zaken / 100
3.7.1 Lid 1 (criteria voor aansprakelijkheid) / 100
96. Inleiding / 100
97. Roerende zaak / 100
98. Gebrek vereist / 100
99. Bijzonder gevaar / 101
100. Bekendheid / 102
101. Verwezenlijking van schade aan personen of zaken / 103
102. Tenzij … / 103
103. Aansprakelijke persoon / 104
3.7.2 Lid 2 (verhouding tot productaansprakelijkheid) / 105
104. Aansprakelijkheid van de producent gaat voor / 105
105. Producent niet aansprakelijk / 105
106. Stelplicht en bewijslast / 106
107. Uitgezonderde zaken / 107
3.8 Aansprakelijkheid voor opstallen / 107
108. Inleiding en ratio / 107
109. Wat is een opstal? / 107
110. Gebrek vereist / 108
111. Tenzij … / 112
112. Aansprakelijke persoon / 114
3.9 Aansprakelijkheid voor gevaarlijke stoffen / 115
113. Inleiding en ratio / 115
114. Het begrip stof / 116
115. Bijzonder gevaar van ernstige aard / 116
116. Gevaar in plaats van gebrek / 117
117. Bekendheid / 117
118. Schade aan personen of zaken / 117
119. Aansprakelijke persoon / 118
3.10 Aansprakelijkheid voor stortplaatsen / 119
120. Aansprakelijkheid voor stortplaatsen / 119
3.11 Aansprakelijkheid voor mijnbouwwerken / 120
121. Aansprakelijkheid voor mijnbouwwerken / 120
121a. Omkering van de bewijslast in art. 6:177a / 122
3.12 Uitzonderingen op aansprakelijkheid voor gevaarlijke stoffen, stortplaatsen, mijnbouwwerken / 123
122. Bevrijdende omstandigheden / 123
3.13 Aansprakelijkheid voor dieren / 126
123. Inleiding en grondslag der aansprakelijkheid / 126
124. Door een dier aangerichte schade / 126
125. De bezitter is aansprakelijk / 128
126. Tenzij … / 128
3.14 Bijzondere regels inzake de aansprakelijke persoon / 130
127. Inleiding / 130
128. Medebezitters hoofdelijk aansprakelijk / 130
129. Aansprakelijke persoon bij overdracht onder opschortende voorwaarde / 131
130. Uitoefening in bedrijfsverband / 132
131. Hoofdelijke aansprakelijkheid van gezamenlijke exploitanten / 134
132. Jeugdige leeftijd of geestelijke of lichamelijke tekortkoming / 134
3.15 Kosten van preventie van (verdere) schade / 134
133. Uitbreiding van het schadebegrip / 134
HOOFDSTUK 4
Productaansprakelijkheid / 137
4.1 Inleiding / 137
134. Aansprakelijkheid voor schade veroorzaakt door producten / 137
4.2 Productaansprakelijkheid ex art. 6:185 e.v. / 138
135. Wat is een product? / 138
136. Uitgesloten producten / 140
137. In het verkeer brengen van het product / 140
138. Aansprakelijkheid bij gebrekkigheid van het product / 141
139. Geen verwijt vereist / 144
140. Bevrijdende omstandigheden / 145
141. Eigen schuld van benadeelde en gedraging van een derde / 147
142. De producent als aansprakelijke persoon / 148
143. Bewijslast / 149
144. Voor vergoeding in aanmerking komende schade / 151
145. Verjaring en verval van het vorderingsrecht / 153
146. Exoneratie niet toegestaan / 153
147. Voor de benadeelde gunstiger bepalingen van Nederlands recht / 153
148. De richtlijn als Europees recht / 153
4.3 Verhouding tot andere grondslagen voor aansprakelijkheid voor producten / 155
148a. Aanvullend karakter / 155
149. Verhouding richtlijn productaansprakelijkheid tot regeling onrechtmatige daad / 156
150. Aansluiting bij de noties van gebrek en in het verkeer brengen van het product / 158
151. Toerekening krachtens art. 6:162 lid 3 / 159
152. Bewijslast / 160
152a. Verhouding richtlijn productaansprakelijkheid tot andere buitencontractuele grondslagen voor aansprakelijkheid voor producten / 161
152b. Samenloop met contractuele aansprakelijkheid / 162
152c. Productveiligheid / 162
153. Waarschuwingsplicht en product recall / 164
HOOFDSTUK 5
Aansprakelijkheid voor motorrijtuigen / 167
154. Inleiding / 167
155. Hoofdlijnen van art. 185 WVW / 167
156. De 100%-regel voor slachtoffers jonger dan 14 jaar / 169
157. Het overmachtverweer / 171
158. Het beroep op eigen schuld: de 50%-regel / 172
159. Causale verdeling en extra billijkheidscorrectie / 175
160. De positie van regresnemers / 176
161. Welke normen zijn van toepassing op de regresvordering? / 177
162. Schade van de gemotoriseerde: refl exwerking van art. 185 WVW / 180
163. Wijziging van het stelsel van verkeersaansprakelijkheid / 183
HOOFDSTUK 6
Oneerlijke handelspraktijken, misleidende en vergelijkende reclame, aansprakelijkheid bij elektronisch rechtsverkeer, schending van mededingingsrecht / 185
164. Inleiding / 185
6.1 Oneerlijke handelspraktijken, misleidende en vergelijkende reclame / 185
165a. Oneerlijke handelspraktijken / 185
165b. Kern van de regeling / 186
165c. Wat is misleidend? / 187
165d. Wat is agressief? / 188
165e. Wie kan wat vorderen? / 188
165f. Misleidende en vergelijkende reclame / 189
165g. Onrechtmatigheid en toerekening, omkering bewijslast / 191
165h. Verbod en rectifi catie / 193
6.2 Elektronisch rechtsverkeer / 193
166. Aansprakelijkheid bij elektronisch rechtsverkeer / 193
6.3 Schending van mededingingsrecht / 195
167a. Achtergrond, doel en opzet van de regeling / 195
167b. Externe hoofdelijkheid en onderlinge draagplicht / 196
167c. Doorberekeningsverweer / 198
HOOFDSTUK 7
Onrechtmatige overheidsdaad / 199
7.1 Inleiding / 199
168. Normen voor de overheid / 199
7.2 De competentieverdeling tussen de burgerlijke rechter en bestuursrechter / 200
169. De bevoegdheid van de rechter en de ontvankelijkheid van eiser / 200
170. Verzoekschrift bij bestuursrechter of schadevergoedingseis bij burgerlijke rechter? / 202
171. De betekenis van het oordeel van de bestuursrechter / 204
172. De leer van de formele rechtskracht / 204
7.3 De onrechtmatigheid van overheidshandelen / 206
173. Toetsing aan alle onrechtmatigheidscriteria / 206
174. De aard van het overheidshandelen / 207
175. Beleidsvrijheid / 208
176. Geen beoordeling van doelmatigheid / 209
177. Algemene beginselen van behoorlijk bestuur / 210
177a. Schending van mensenrechten / 211
7.4 Onrechtmatige wetgeving / 213
178. Wetgeving in materiële zin / 213
179. Wetgeving in formele zin / 214
180. Niet tijdige of onjuiste omzetting van EU-wetgeving / 216
181. Verdragen / 218
7.5 Onrechtmatige rechtspraak / 218
182. Terughoudendheid / 218
7.6 Vernietigde of niet tijdige besluiten / 222
183. Vernietigde besluiten / 222
183a. Niet tijdig besloten / 226
7.7 Strafvorderlijk optreden / 226
184. Strafvorderlijk optreden / 226
7.8 Toezicht / 229
184a. Toezicht / 229
7.9 Rechtmatige overheidsdaad: gelijkheid voor de openbare lasten / 232
185. Rechtmatig of onrechtmatig? / 232
185a. Nadeelcompensatie / 235
HOOFDSTUK 8
Arbeidsongevallen en beroepsziekten / 237
186. Inleiding / 237
187. Art. 7:658 / 239
188. Zorgplicht / 241
189. Eigen schuld / 244
190. Andere arbeidsverhoudingen / 247
191. Beroepsziekten / 248
192. Aanvullende bescherming door goed werkgeverschap / 250
193. Verzekeringsplicht voor verkeer / 252
194. Drie arbeidsrechtelijke aansprakelijkheidsregimes / 254
HOOFDSTUK 9
Schadevergoedingsrecht / 257
195. Inleiding en plan van behandeling / 257
9.1 Beginsel van volledige vergoeding / 257
196. Beginsel met vele uitzonderingen / 257
9.2 Inhoud en bereik van afdeling 6.1.10 / 258
197. Inhoud van afdeling 6.1.10 / 258
198. Bereik afdeling 6.1.10: wettelijke verplichtingen tot schadevergoeding / 258
9.3 Schade / 259
199. Schade is niet gedefi nieerd / 259
200. Schade is een vermindering in een object / 260
201. Vergoeding van vergeefs gemaakte kosten / 260
201a. Verlies van een kans / 262
201b. Proportionele aansprakelijkheid / 265
9.4 Onderscheidingen / 269
202. Vermogensschade en ander nadeel / 269
203. Vermogensschade: geleden verlies en gederfde winst / 269
204. Personenschade, zaakschade en zuivere vermogensschade / 270
205. Bereddingskosten, expertisekosten en incassokosten / 271
9.5 Wijze van begroting / 276
206. Wijze van begroting: vrijheid van de rechter / 276
207. Uitgangspunt: concrete schadebegroting / 278
208. Uitzondering: abstracte schadebegroting / 279
209. Belang voor opeisbaarheid van de schadevergoedingsvordering / 284
210. Bijzondere wijze van begroting: winstafdracht / 284
211. Probleem bij de schadebegroting: toekomstige schade / 286
9.6 Vorm van schadevergoeding / 290
212. Schadevergoeding in geld of in natura / 290
9.7 Omvang van de schadevergoeding / 291
213. Inleiding / 291
214. Causaliteit: vestiging en omvang / 292
215. Een (bewijs)probleem in de vestigingsfase / 292
216. Van de adequatieleer naar de leer van de toerekening naar redelijkheid / 298
217. Multifactorbenadering / 298
218. Deelregels van Brunner / 299
219. Enkele gevallen nader beschouwd / 301
220. Toerekening bij risicoaansprakelijkheid / 301
221. Leiding- en kabelschades / 303
222. Toerekening bij personenschade / 304
223. Bijzondere omstandigheden / 307
224. Invloed op schadebegroting / 308
224a. Op weg naar een eenvoudig beslisschema? / 308
225. Voordeelstoerekening / 309
226. Eigen schuld. Inleiding / 318
227. Twee maatstaven: causale verdeling en billijkheidscorrectie / 318
228. Causale verdeling / 319
229. Billijkheidscorrectie / 321
230. Eigen schuld in het verkeer / 322
231. Zaak van benadeelde in de macht van een derde / 323
232. Refl exwerking van bijzondere aansprakelijkheden / 324
233. Bijzondere eigenschuldregels / 325
234. Risico-aanvaarding is geen zelfstandig leerstuk / 326
235. Schadebeperkingsplicht / 326
9.8 Meervoudige causaliteit, alternatieve causaliteit en hoofdelijkheid / 327
236. Inleiding / 327
237. Meervoudige causaliteit / 327
238. Alternatieve causaliteit / 330
239. Het DES-arrest / 331
240. Hoofdelijkheid bij aansprakelijkheid voor dezelfde schade / 333
241. Aansprakelijkheid voor dezelfde schade is essentiële voorwaarde / 333
242. Verhouding tussen aansprakelijke personen onderling: draagplicht / 334
243. Hoofdelijke aansprakelijkheid en eigen schuld van de benadeelde / 335
244. Omslag bij insolventie / 335
9.9 Letselschade en overlijdensschade / 335
245. Inleiding / 335
246. Letselschade / 336
247. Smartengeld / 336
248. In welke gevallen heeft men recht op smartengeld? / 337
249. Omvang van de vergoeding / 340
250. Overgang van het recht op smartengeld / 342
251. Schrik- en affectieschade / 342
252. De positie van derden / 347
253. Verplaatste schade / 349
253a. Affectieschade in geval van ernstig blijvend letsel / 351
254. Overlijdensschade / 351
255. Een drietal schadesoorten / 352
256. Kring van gerechtigden tot vergoeding van gederfd levensonderhoud / 353
257. Omvang van de vergoeding in geval van gederfd levensonderhoud / 354
9.10 Matiging en limitering / 356
258. Inleiding / 356
259. Rechterlijke matiging / 357
260. Matigingsplicht / 358
261. Matigingsverbod / 359
262. Limitering / 360
263. Rechtvaardiging van limitering / 361
264. Limitering komt tot nu toe weinig voor / 362
HOOFDSTUK 10
De Tijdelijke regeling verhaalsrechten / 363
265. Inleiding / 363
266. Inhoud en achtergrond van art. 6:197 / 364
267. Consequenties / 365
268. Refl exwerking van art. 6:197: jurisprudentiële beperking van regres / 366
HOOFDSTUK 11
Zaakwaarneming / 369
11.1 Bronnen van verbintenis; overige verbintenissen uit de wet / 369
269. Inleiding; afbakening / 369
270. Plan van behandeling en literatuur / 370
11.2 Inleiding zaakwaarneming / 370
271. Grondslag / 370
272. Afbakening ten opzichte van ongewenste bemoeizucht en opdracht / 371
11.3 Vereisten voor zaakwaarneming / 372
273. Inleiding / 372
274. Het behartigen van andermans belang / 372
275. Willens en wetens / 373
276. Zonder bevoegdheid daartoe / 374
277. Redelijke grond / 376
278. Goedkeuring door de belanghebbende / 377
279. Termijn voor goedkeuring / 377
11.4 Gevolgen zaakwaarneming / 378
11.4.1 Verplichtingen van de belanghebbende / 378
280. Schadevergoedingsverplichting belanghebbende; goedkeuring / 378
281. Vergoeding voor inkomstenderving / 379
11.4.2 Verplichtingen en bevoegdheden van de zaakwaarnemer / 380
282. Zorgplicht zaakwaarnemer / 380
283. Vertegenwoordigingsbevoegdheid zaakwaarnemer / 381
284. Voortzettingsplicht zaakwaarnemer / 381
285. Rekening en verantwoording door de zaakwaarnemer / 382
286. Opschortings- en retentierecht van de zaakwaarnemer / 383
11.5 Samenloop / 383
287. Inleiding / 383
288. Zaakwaarneming en vinderschap / 384
289. Zaakwaarneming en onrechtmatige daad / 384
HOOFDSTUK 12
Onverschuldigde betaling / 387
290. Inleiding / 387
12.1 Vereisten voor een vordering uit onverschuldigde betaling / 389
291. Inleiding / 389
292. Prestatie (betaling) / 390
293. Aan wie en door wie is gepresteerd? / 391
294. Zonder rechtsgrond / 393
12.2 Teruggeven en ongedaan maken / 396
12.2.1 Terugvordering van zaken en andere goederen / 396
295. Algemeen; verhouding tot het goederenrecht / 396
296. Nakoming en niet-nakoming van de restitutieverbintenis / 398
297. Vruchten en kosten / 402
298. Gebruiksvergoeding; waardevermindering en -vermeerdering / 403
12.2.2 Terugvordering van geld / 405
299. Algemeen / 405
300. Koersverschil / 406
301. Complicaties bij girale betaling / 407
12.2.3 Ongedaanmaking in andere gevallen / 409
302. Prestaties van andere aard; ongedaanmaking voor zover redelijk / 409
12.3 Bijzondere gevolgen en complicaties / 410
303. Inleiding / 410
304. Handelingsonbekwaamheid / 410
305. Uitsluiting van restitutie / 411
306. Faillissement en onverschuldigde betaling / 413
12.4 Samenloop / 416
307. Inleiding / 416
308. Onverschuldigde betaling en onrechtmatige daad / 416
HOOFDSTUK 13
Ongerechtvaardigde verrijking / 419
309. Grondslag / 419
13.1 Vereisten voor ongerechtvaardigde verrijking / 421
310. Inleiding / 421
311. Verrijking / 421
312. Verarming / 422
313. Causaal verband tussen verrijking en verarming; indirecte verrijking / 424
314. Ongerechtvaardigd / 426
315. Rechtvaardiging door een rechtshandeling / 428
316. Rechtvaardiging door de wet / 430
317. Aanvullende redelijkheidstoets / 432
318. Indirecte toepassing van art. 6:212 / 433
13.2 Gevolgen ongerechtvaardigde verrijking / 434
319. Inleiding / 434
320. Ontstaan van de vordering uit ongerechtvaardigde verrijking / 434
321. Beperking en verval van de verrijkingsvordering / 435
322. Vaststelling van de schadevergoeding / 436
323. Afwikkeling van de schadevergoedingsverplichting / 438
13.3 Samenloop / 438
324. Inleiding / 438
325. Ongerechtvaardigde verrijking en onrechtmatige daad / 439
326. Ongerechtvaardigde verrijking en onverschuldigde betaling / 440
327. Ongerechtvaardigde verrijking en zaakwaarneming / 441
328. Ongerechtvaardigde verrijking en ongedaanmaking bij ontbinding; ongerechtvaardigde verrijking als verweer / 441
HOOFDSTUK 14
Op art. 6:162 te baseren vorderingen en collectieve acties / 443
329. Inleiding / 443
330. Verklaring voor recht / 443
331. Rechterlijk verbod / 444
331a. Rechterlijk bevel en schadevoorkoming / 445
332. De bevoegdheid van belangenorganisaties / 446
332a. Collectieve afwikkeling massaschade / 448
332b. Collectieve schadevergoedingsactie / 449
333. Rectifi catie / 450
HOOFDSTUK 15
Verjaring / 451
15.1 Inleiding / 451
334. Inleiding / 451
15.2 De korte (5 jaar) termijn / 453
335. Uitgangspunten / 453
335a. Bekendheid met schade en aansprakelijke persoon / 455
335b. De positie van regresnemers / 458
335c. Beroep op verstrijken van korte termijn onmogelijk / 460
15.3 Schade door letsel en overlijden / 462
335d. Bijzondere regel voor schade door letsel en overlijden / 462
15.4 De lange verjaringstermijn / 463
336. De 20-jaartermijn / 463
337. Uitbreiding van de termijn in verband met milieuverontreiniging, art. 6:175 en strafbare feiten / 464
337a. Beroep op verstrijken lange termijn onaanvaardbaar / 465
15.5 Diverse onderwerpen / 467
338. Onrechtmatige toestand / 467
339. Rechtsvorderingen ter zake van een tekortkoming in de nakoming / 468
340. Stuiting / 468
341. Verlenging / 471
342. Verval / 471
Jurisprudentieregister / 473
Wetsartikelenregister / 503
Trefwoordenregister / 513
