Over Jac Hijma
Prof.mr. J. Hijma is sinds 1988 hoogleraar burgerlijk recht aan de Universiteit Leiden. Verder is hij raadsheer-plaatsvervanger in het Gerechtshof te Arnhem.
Hij is redacteur voor diverse publicaties.
Jac Hijma
Prof.mr. J. Hijma is sinds 1988 hoogleraar burgerlijk recht aan de Universiteit Leiden. Verder is hij raadsheer-plaatsvervanger in het Gerechtshof te Arnhem.
Meer over Jac Hijma
Jac Hijma
Uitleg van rechtshandelingen
Paperback Nederlands 2022 1e druk 9789013169492Verwachte levertijd ongeveer 3 werkdagen
Samenvatting
Deze titel bespreekt de laatste ontwikkelingen met betrekking tot de uitleg van rechtshandelingen, zowel op nationaal als internationaal niveau. Alleen al sinds 2016 zijn er 40 relevante arresten van de Hoge Raad gewezen. Samen met de belangrijkste literatuur zijn die allemaal in deze uitgave verwerkt. Er is geen andere uitgave die het onderwerp rechtshandelingen zo compleet in beeld brengt.
In de praktijk van het civiele recht is er weinig van zo groot belang als de wijze waarop overeenkomsten en andere rechtshandelingen worden uitgelegd. Het Haviltex-arrest voert in de meeste gevallen nog steeds de boventoon, maar in de rechtspraak van de Hoge Raad van de afgelopen decennia zijn tal van nuances toegevoegd, met soms bijzondere uitlegcriteria voor bepaalde categorieën van gevallen.
In Uitleg van rechtshandelingen in nationaal en internationaal perspectief worden deze ontwikkelingen op overzichtelijke wijze in kaart gebracht en besproken. Alleen al sinds 2016 zijn er 40 relevante arresten van de Hoge Raad gewezen. Samen met de belangrijkste literatuur zijn die allemaal in deze uitgave verwerkt. De titel is onmisbaar voor juristen in de procespraktijk en bij het formuleren van contracten. Er is geen andere uitgave die het onderwerp rechtshandelingen zo compleet in beeld brengt.
Het Nederlandse recht met betrekking tot de uitleg van rechtshandelingen staat steeds minder op zichzelf. Onder meer de praktijk van contract drafting wordt beïnvloed door de inhoud van buitenlands recht. Ook is de internationale herkomst van een partij of van een bepaalde clausule medebepalend voor de juiste uitleg. De uitleg van rechtshandelingen wordt in deze uitgave daarom ook vanuit een internationaal perspectief besproken.
Deze titel is geschreven door Harriët Schelhaas, hoogleraar privaatrecht aan de Erasmus Universiteit Rotterdam en Lodewijk Valk, advocaat-generaal bij de Hoge Raad der Nederlanden. Harriët Schelhaas is tevens hoofdredacteur en bewerker van de Groene Serie Verbintenissenrecht, en is (hoofd)redacteur van enige andere uitgaven op het gebied van het privaatrecht. Lodewijk Valk is redacteur en auteur van diverse juridische uitgaven.
Uitleg van rechtshandelingen is van grote waarde voor advocaten, notarissen, rechters en andere juristen. De titel is cruciaal voor juristen in een procespraktijk als bij het formuleren van de tekst van onder meer contracten.
Specificaties
ISBN13:9789013169492
Taal:Nederlands
Bindwijze:paperback
Aantal pagina's:208
Uitgever:Wolters Kluwer
Druk:1
Verschijningsdatum:5-9-2022
Hoofdrubriek:Juridisch
ISSN:
Jongbloed:Burgerlijk recht: algemeen
Lezersrecensies
Wees de eerste die een lezersrecensie schrijft!
Inhoudsopgave
Voorwoord / V
Afkortingenlijst / XIII
Verkort aangehaalde werken / XV
HOOFDSTUK 1
De maatstaf voor uitleg in het algemeen / 1
1.1 Inleiding en plan van behandeling / 1
1.2 Uitgangspunten / 2
1.2.1 Het Haviltex-arrest en de wilsvertrouwensleer / 2
1.2.2 Toepassing van de Haviltex-maatstaf op eenzijdige gerichte rechtshandelingen / 3
1.2.3 Uitleg van eenzijdige ongerichte rechtshandelingen / 3
1.2.4 Geen verschil in maatstaf tussen totstandkoming en inhoud; beide is uitleg / 4
1.2.5 Gemeenschappelijke partijbedoeling / 5
1.2.6 Wilsvertrouwensleer en redelijkheid en billijkheid / 6
1.2.7 Pluriformiteit van de uitlegmaatstaf / 7
1.2.8 Differentiëren en combineren / 8
1.2.9 Uitlegcriteria en vuistregelnormen / 9
1.2.10 Bijzondere uitlegregels / 9
1.2.11 Object van uitleg en de bij uitleg in aanmerking te nemen gegevens / 11
1.2.12 Het wegnemen van leemtes door uitleg / 12
1.3 Relevante omstandigheden en gezichtspunten / 13
1.3.1 Uitgangspunt: alle omstandigheden zijn van belang; variaties / 13
1.3.2 Catalogi van in aanmerking te nemen omstandigheden / 13
1.3.3 Uitlegregels in algemene zin? / 14
1.3.4 Het grote praktische belang van de tekst / 15
1.3.5 De aard van de rechtshandeling; strekking en functie in het rechtsverkeer / 16
1.3.6 De hoedanigheid van partijen; deskundige bijstand / 17
1.3.7 Onderzoeks- en mededelingsplichten / 18
1.4 Consensualisme en de uitlegmaatstaf / 19
1.4.1 Hermeneutiek en consensualisme / 19
1.4.2 Simulatie, sideletters en minder / 20
1.4.3 De invloed van de toepasselijkheid van een vormvoorschrift op de uitlegmaatstaf / 21
1.5 Het peilmoment en dynamische uitleg / 23
1.5.1 Het peilmoment voor uitleg: ook posterieure omstandigheden zijn van belang / 23
1.5.2 Dynamische uitleg / 24
1.5.3 Uitzonderingen in verband met de aard van de rechtshandeling / 26
HOOFDSTUK 2
Cao-norm en geobjectiveerde Haviltex: objectiveren met het oog op derden / 29
2.1 Inleiding en plan van behandeling / 29
2.2 De cao-norm / 29
2.2.1 Een bijzondere uitlegnorm voor cao’s / 29
2.2.2 De cao-norm is niet een grammaticale interpretatie / 30
2.2.3 De cao-norm als een beperking van de in aanmerking te nemen omstandigheden / 30
2.2.4 De cao zelf is het object van uitleg / 31
2.2.5 De tweeledige bestaansgrond van de cao-norm: eenvormige uitleg en bescherming
tegen een niet-kenbare partijbedoeling / 32
2.2.6 Uitbreiding van de cao-norm naar andere gevallen, waarin objectieve uitleg
eveneens passend is / 33
2.2.7 Uitzonderingen op de cao-norm / 34
2.3 ‘Geobjectiveerde Haviltex’ / 35
2.3.1 De vloeiende overgang van DSM/Fox / 35
2.3.2 Toepassingen van ‘geobjectiveerde Haviltex’ / 36
2.3.3 Afgrenzing van het terrein van ‘geobjectiveerde Haviltex’ / 37
2.3.4 Rechtsopvolgers zijn geen derden in de zin van het uitlegleerstuk / 38
2.3.5 Evaluatie van de leer van de vloeiende overgang / 39
2.4 Het alternatief van de beschermingsbepaling van artikel 3:36 BW / 40
HOOFDSTUK 3
Variaties in verband met de wijze van totstandkoming / 43
3.1 Inleiding en plan van behandeling / 43
3.2 Onderhandelen door tussenpersonen / 44
3.3 Uitonderhandelde commerciële contracten / 45
3.3.1 Inleiding en samenvatting van de huidige stand van het recht / 45
3.3.2 Pleidooien in de literatuur voor een bijzondere uitlegmaatstaf voor uitonderhandelde commerciële contracten / 46
3.3.3 Principiële tegengeluiden / 47
3.3.4 Praktische bezwaren; overgangsfiguren / 47
3.3.5 Aanvankelijke (schijnbare?) steun voor een eigen maatstaf in de rechtspraak van de Hoge Raad / 48
3.3.6 Lundiform/Mexx: ook voor uitonderderhandelde commerciële contracten is de
Haviltex-maatstaf de norm, maar met nadruk op de tekst / 49
3.3.7 Nadruk op de tekst is niet een grammaticale uitleg in eigenlijke zin / 50
3.3.8 Een andere uitkomst dan volgens de tekst blijft mogelijk / 50
3.3.9 Terminologische kwestie: is de nadruk op de tekst ‘objectieve uitleg’? / 51
3.3.10 Voorlopige uitlegoordelen en uitonderhandelde contracten / 52
3.4 Uitleg contra proferentem / 54
3.4.1 Volgens de rechtspraak van de Hoge Raad is contra proferentem geen uitlegregel, maar wel een gezichtspunt / 54
3.4.2 Uitleg contra proferentem is wel regel bij de uitleg van algemene voorwaarden tegenover consumenten / 55
HOOFDSTUK 4
Variaties in de uitlegnorm in verband met de aard van de rechtshandeling / 59
4.1 Inleiding en plan van behandeling / 59
4.2 Variaties in het verbintenissenrecht / 59
4.2.1 Uitleg van algemene voorwaarden / 59
4.2.2 Uitleg van derdenbedingen / 61
4.2.3 Uitleg van abstracte bankgaranties / 62
4.2.4 Uitleg van verzekeringsovereenkomsten / 64
4.3 Uitleg op het grensvlak van goederen- en verbintenissenrecht / 65
4.3.1 Levering van registergoederen en vestiging van beperkte rechten op registergoederen / 65
4.3.2 Werking van de onderliggende obligatoire verhouding in het geval van registergoederen / 67
4.3.3 Levering van niet-registergoederen en vestiging van beperkte rechten op zulke goederen / 69
4.4 Uitleg in het familievermogensrecht / 71
4.4.1 Uitleg van huwelijkse voorwaarden / 71
4.4.2 Uitleg van uiterste wilsbeschikkingen / 72
4.5 Uitleg in het rechtspersonenrecht / 73
4.5.1 Uitleg van statuten / 73
4.5.2 Uitleg van 403-verklaringen / 74
HOOFDSTUK 5
Uitleg in zijn verhouding tot de andere bronnen van art. 6:248 BW / 77
5.1 Inleiding en plan van behandeling / 77
5.2 Uitleg en aanvullend en dwingend recht / 78
5.2.1 Inleiding / 78
5.2.2 Kwalificatievragen en uitleg / 78
5.2.3 De voorbeeldfunctie van aanvullend recht; conformerende uitleg / 80
5.2.4 Conformerende uitleg in het geval van dwingend recht / 81
5.2.5 Conformerende uitleg en Europees recht / 81
5.2.6 Conformerende uitleg en fundamentele rechten / 81
5.3 Uitleg en gewoonte / 82
5.4 Uitleg en redelijkheid en billijkheid / 82
5.4.1 Inleiding / 82
5.4.2 Uitleg en de aanvullende werking van redelijkheid en billijkheid / 82
5.4.3 Uitleg en de beperkende werking van redelijkheid en billijkheid / 83
5.4.4 Uitleg en onvoorziene omstandigheden / 84
HOOFDSTUK 6
Uitleg in het civiele proces / 87
6.1 Inleiding en plan van behandeling / 87
6.2 Uitleg en bewijs / 87
6.2.1 Het bewijsaanbod met betrekking tot de uitleg van een rechtshandeling / 87
6.2.2 De verdeling van de bewijslast / 88
6.2.3 Uitleg en de bewijskracht van akten / 89
6.2.4 Voorlopige uitlegoordelen als variatie op het voorlopige bewijsoordeel / 91
6.3 Uitleg en de grenzen van de rechtsstrijd / 92
6.4 Uitleg in cassatie / 93
HOOFDSTUK 7
Uitleg in internationaal perspectief: rechtsvergelijking / 95
7.1 Inleiding en plan van behandeling / 95
7.2 De objectieve uitleg in het Engelse recht / 97
7.2.1 De belangrijkste uitgangspunten: objectieve uitleg, peilmoment / 97
7.2.2 De uitlegnorm: natural meaning of the words used / 99
7.2.3 De relevante context / 100
7.2.4 De relevantie van de aard van het contract / 102
7.2.5 Rectification & estoppel / 103
7.2.6 Implied terms / 104
7.2.7 Analyse: vergelijking met het Nederlandse recht / 105
7.3 Duits recht: subjectief en subsidiair objectief / 107
7.3.1 De algemene norm: werkelijke partijbedoeling / 107
7.3.2 Relevante uitlegfactoren, aanvulling leemtes / 109
7.3.3 Uitleg van algemene voorwaarden / 110
7.3.4 Analyse / 111
7.4 Belgisch en Frans recht: subjectief en subsidiair objectief / 111
7.4.1 Specifieke uitlegregels uit het oude BW / 111
7.4.2 Het Belgische recht / 112
7.4.3 Het Franse recht / 115
7.4.4 Conclusie: subjectieve/objectieve uitlegmethode / 116
7.5 Internationale regelingen: subjectief en subsidiair objectief / 116
7.5.1 Common intention of the parties / 116
7.5.2 Gezichtspunten / 117
7.5.3 Uitleg van algemene voorwaarden, contra proferentem / 118
7.6 Rechtsvergelijkende analyse / 118
7.6.1 De algemene norm / 118
7.6.2 Uitleg van algemene voorwaarden / 120
7.6.3 Tegenstrijdige bepalingen / 120
7.6.4 De contra proferentem-uitlegregel / 121
HOOFDSTUK 8
Internationale elementen in Nederlandse contracten – de internationale herkomst van een partij of een clausule / 123
8.1 Inleiding en plan van behandeling / 123
8.2 Buitenlandse partijen / 124
8.2.1 Internationale herkomst van belang / 124
8.2.2 Onderzoeks- of mededelingsplicht bij onbekende buitenlandse betekenis? / 125
8.3 De uitleg van buitenlandse standaardclausules / 126
8.3.1 De achtergrond en herkomst: boilerplate-clausules / 126
8.3.2 Onduidelijkheden bij de uitleg van boilerplate-clausules / 128
8.3.3 De uitwerking van Haviltex op internationale clausules: de kaders van het Nederlandse recht / 129
8.3.4 Wanneer kan de buitenlandse standaardbetekenis relevant zijn? / 131
8.3.5 Standaard boilerplates / 133
8.4 De force majeure clause / 134
8.5 De Hardship-clausule en de Material Adverse Change clause / 136
8.6 Representations & warranties / 138
8.7 Het exoneratiebeding voor indirect damages / 140
8.8 Termination clause / 143
8.9 Subject to contract bepaling / 145
8.10 Time is of the essence-clausule / 145
8.11 Penalty & liquidated damages clauses / 146
8.12 Overige clausules: time limitations, technische begrippen, severability-clausules en survival clauses / 148
8.12.1 Algemeen / 148
8.12.2 Time limitations clauses bij klachten / 148
8.12.3 Technische bepalingen, Incoterms / 148
8.12.4 Severability clauses / 149
8.12.5 Survival clause / 149
8.13 Synthese: uitleg in internationaal verband / 150
HOOFDSTUK 9
Uitleg en contractvorming / 151
9.1 Inleiding en plan van behandeling / 151
9.2 Kan het uitlegregime wel contractueel worden beïnvloed? / 151
9.3 Beding dat de redelijkheid en billijkheid volledig uitsluit; partiële rechtskeuze ten aanzien van uitleg / 153
9.4 Beding op grond waarvan de overeenkomst letterlijk, grammaticaal of objectief wordt uitgelegd / 154
9.5 Entire agreement clause of de merger clause / 157
9.5.1 De entire agreement clause in het Anglo-Amerikaanse recht / 157
9.5.2 De entire agreement clause in de PECL en de PICC / 158
9.5.3 De betekenis van een entire agreement clause in Nederlandse contracten / 159
9.6 Het wijzigingsbeding of de no oral modification clause / 161
9.7 Het beding op grond waarvan een bepaalde taalversie prevaleert boven een andere taal / 163
9.8 Het beding op grond waarvan bepaalde documenten niet bij de uitleg kunnen worden betrokken / 164
9.9 Enige overige bepalingen / 165
9.9.1 Definitiebeding / 165
9.9.2 Kwalificatiebepaling / 166
9.9.3 Uitleg los van de context / 167
Artikelenregister / 169
Jurisprudentieregister / 173
Trefwoordenregister / 179
Verschenen titels Monografieën Privaatrecht / 183
Afkortingenlijst / XIII
Verkort aangehaalde werken / XV
HOOFDSTUK 1
De maatstaf voor uitleg in het algemeen / 1
1.1 Inleiding en plan van behandeling / 1
1.2 Uitgangspunten / 2
1.2.1 Het Haviltex-arrest en de wilsvertrouwensleer / 2
1.2.2 Toepassing van de Haviltex-maatstaf op eenzijdige gerichte rechtshandelingen / 3
1.2.3 Uitleg van eenzijdige ongerichte rechtshandelingen / 3
1.2.4 Geen verschil in maatstaf tussen totstandkoming en inhoud; beide is uitleg / 4
1.2.5 Gemeenschappelijke partijbedoeling / 5
1.2.6 Wilsvertrouwensleer en redelijkheid en billijkheid / 6
1.2.7 Pluriformiteit van de uitlegmaatstaf / 7
1.2.8 Differentiëren en combineren / 8
1.2.9 Uitlegcriteria en vuistregelnormen / 9
1.2.10 Bijzondere uitlegregels / 9
1.2.11 Object van uitleg en de bij uitleg in aanmerking te nemen gegevens / 11
1.2.12 Het wegnemen van leemtes door uitleg / 12
1.3 Relevante omstandigheden en gezichtspunten / 13
1.3.1 Uitgangspunt: alle omstandigheden zijn van belang; variaties / 13
1.3.2 Catalogi van in aanmerking te nemen omstandigheden / 13
1.3.3 Uitlegregels in algemene zin? / 14
1.3.4 Het grote praktische belang van de tekst / 15
1.3.5 De aard van de rechtshandeling; strekking en functie in het rechtsverkeer / 16
1.3.6 De hoedanigheid van partijen; deskundige bijstand / 17
1.3.7 Onderzoeks- en mededelingsplichten / 18
1.4 Consensualisme en de uitlegmaatstaf / 19
1.4.1 Hermeneutiek en consensualisme / 19
1.4.2 Simulatie, sideletters en minder / 20
1.4.3 De invloed van de toepasselijkheid van een vormvoorschrift op de uitlegmaatstaf / 21
1.5 Het peilmoment en dynamische uitleg / 23
1.5.1 Het peilmoment voor uitleg: ook posterieure omstandigheden zijn van belang / 23
1.5.2 Dynamische uitleg / 24
1.5.3 Uitzonderingen in verband met de aard van de rechtshandeling / 26
HOOFDSTUK 2
Cao-norm en geobjectiveerde Haviltex: objectiveren met het oog op derden / 29
2.1 Inleiding en plan van behandeling / 29
2.2 De cao-norm / 29
2.2.1 Een bijzondere uitlegnorm voor cao’s / 29
2.2.2 De cao-norm is niet een grammaticale interpretatie / 30
2.2.3 De cao-norm als een beperking van de in aanmerking te nemen omstandigheden / 30
2.2.4 De cao zelf is het object van uitleg / 31
2.2.5 De tweeledige bestaansgrond van de cao-norm: eenvormige uitleg en bescherming
tegen een niet-kenbare partijbedoeling / 32
2.2.6 Uitbreiding van de cao-norm naar andere gevallen, waarin objectieve uitleg
eveneens passend is / 33
2.2.7 Uitzonderingen op de cao-norm / 34
2.3 ‘Geobjectiveerde Haviltex’ / 35
2.3.1 De vloeiende overgang van DSM/Fox / 35
2.3.2 Toepassingen van ‘geobjectiveerde Haviltex’ / 36
2.3.3 Afgrenzing van het terrein van ‘geobjectiveerde Haviltex’ / 37
2.3.4 Rechtsopvolgers zijn geen derden in de zin van het uitlegleerstuk / 38
2.3.5 Evaluatie van de leer van de vloeiende overgang / 39
2.4 Het alternatief van de beschermingsbepaling van artikel 3:36 BW / 40
HOOFDSTUK 3
Variaties in verband met de wijze van totstandkoming / 43
3.1 Inleiding en plan van behandeling / 43
3.2 Onderhandelen door tussenpersonen / 44
3.3 Uitonderhandelde commerciële contracten / 45
3.3.1 Inleiding en samenvatting van de huidige stand van het recht / 45
3.3.2 Pleidooien in de literatuur voor een bijzondere uitlegmaatstaf voor uitonderhandelde commerciële contracten / 46
3.3.3 Principiële tegengeluiden / 47
3.3.4 Praktische bezwaren; overgangsfiguren / 47
3.3.5 Aanvankelijke (schijnbare?) steun voor een eigen maatstaf in de rechtspraak van de Hoge Raad / 48
3.3.6 Lundiform/Mexx: ook voor uitonderderhandelde commerciële contracten is de
Haviltex-maatstaf de norm, maar met nadruk op de tekst / 49
3.3.7 Nadruk op de tekst is niet een grammaticale uitleg in eigenlijke zin / 50
3.3.8 Een andere uitkomst dan volgens de tekst blijft mogelijk / 50
3.3.9 Terminologische kwestie: is de nadruk op de tekst ‘objectieve uitleg’? / 51
3.3.10 Voorlopige uitlegoordelen en uitonderhandelde contracten / 52
3.4 Uitleg contra proferentem / 54
3.4.1 Volgens de rechtspraak van de Hoge Raad is contra proferentem geen uitlegregel, maar wel een gezichtspunt / 54
3.4.2 Uitleg contra proferentem is wel regel bij de uitleg van algemene voorwaarden tegenover consumenten / 55
HOOFDSTUK 4
Variaties in de uitlegnorm in verband met de aard van de rechtshandeling / 59
4.1 Inleiding en plan van behandeling / 59
4.2 Variaties in het verbintenissenrecht / 59
4.2.1 Uitleg van algemene voorwaarden / 59
4.2.2 Uitleg van derdenbedingen / 61
4.2.3 Uitleg van abstracte bankgaranties / 62
4.2.4 Uitleg van verzekeringsovereenkomsten / 64
4.3 Uitleg op het grensvlak van goederen- en verbintenissenrecht / 65
4.3.1 Levering van registergoederen en vestiging van beperkte rechten op registergoederen / 65
4.3.2 Werking van de onderliggende obligatoire verhouding in het geval van registergoederen / 67
4.3.3 Levering van niet-registergoederen en vestiging van beperkte rechten op zulke goederen / 69
4.4 Uitleg in het familievermogensrecht / 71
4.4.1 Uitleg van huwelijkse voorwaarden / 71
4.4.2 Uitleg van uiterste wilsbeschikkingen / 72
4.5 Uitleg in het rechtspersonenrecht / 73
4.5.1 Uitleg van statuten / 73
4.5.2 Uitleg van 403-verklaringen / 74
HOOFDSTUK 5
Uitleg in zijn verhouding tot de andere bronnen van art. 6:248 BW / 77
5.1 Inleiding en plan van behandeling / 77
5.2 Uitleg en aanvullend en dwingend recht / 78
5.2.1 Inleiding / 78
5.2.2 Kwalificatievragen en uitleg / 78
5.2.3 De voorbeeldfunctie van aanvullend recht; conformerende uitleg / 80
5.2.4 Conformerende uitleg in het geval van dwingend recht / 81
5.2.5 Conformerende uitleg en Europees recht / 81
5.2.6 Conformerende uitleg en fundamentele rechten / 81
5.3 Uitleg en gewoonte / 82
5.4 Uitleg en redelijkheid en billijkheid / 82
5.4.1 Inleiding / 82
5.4.2 Uitleg en de aanvullende werking van redelijkheid en billijkheid / 82
5.4.3 Uitleg en de beperkende werking van redelijkheid en billijkheid / 83
5.4.4 Uitleg en onvoorziene omstandigheden / 84
HOOFDSTUK 6
Uitleg in het civiele proces / 87
6.1 Inleiding en plan van behandeling / 87
6.2 Uitleg en bewijs / 87
6.2.1 Het bewijsaanbod met betrekking tot de uitleg van een rechtshandeling / 87
6.2.2 De verdeling van de bewijslast / 88
6.2.3 Uitleg en de bewijskracht van akten / 89
6.2.4 Voorlopige uitlegoordelen als variatie op het voorlopige bewijsoordeel / 91
6.3 Uitleg en de grenzen van de rechtsstrijd / 92
6.4 Uitleg in cassatie / 93
HOOFDSTUK 7
Uitleg in internationaal perspectief: rechtsvergelijking / 95
7.1 Inleiding en plan van behandeling / 95
7.2 De objectieve uitleg in het Engelse recht / 97
7.2.1 De belangrijkste uitgangspunten: objectieve uitleg, peilmoment / 97
7.2.2 De uitlegnorm: natural meaning of the words used / 99
7.2.3 De relevante context / 100
7.2.4 De relevantie van de aard van het contract / 102
7.2.5 Rectification & estoppel / 103
7.2.6 Implied terms / 104
7.2.7 Analyse: vergelijking met het Nederlandse recht / 105
7.3 Duits recht: subjectief en subsidiair objectief / 107
7.3.1 De algemene norm: werkelijke partijbedoeling / 107
7.3.2 Relevante uitlegfactoren, aanvulling leemtes / 109
7.3.3 Uitleg van algemene voorwaarden / 110
7.3.4 Analyse / 111
7.4 Belgisch en Frans recht: subjectief en subsidiair objectief / 111
7.4.1 Specifieke uitlegregels uit het oude BW / 111
7.4.2 Het Belgische recht / 112
7.4.3 Het Franse recht / 115
7.4.4 Conclusie: subjectieve/objectieve uitlegmethode / 116
7.5 Internationale regelingen: subjectief en subsidiair objectief / 116
7.5.1 Common intention of the parties / 116
7.5.2 Gezichtspunten / 117
7.5.3 Uitleg van algemene voorwaarden, contra proferentem / 118
7.6 Rechtsvergelijkende analyse / 118
7.6.1 De algemene norm / 118
7.6.2 Uitleg van algemene voorwaarden / 120
7.6.3 Tegenstrijdige bepalingen / 120
7.6.4 De contra proferentem-uitlegregel / 121
HOOFDSTUK 8
Internationale elementen in Nederlandse contracten – de internationale herkomst van een partij of een clausule / 123
8.1 Inleiding en plan van behandeling / 123
8.2 Buitenlandse partijen / 124
8.2.1 Internationale herkomst van belang / 124
8.2.2 Onderzoeks- of mededelingsplicht bij onbekende buitenlandse betekenis? / 125
8.3 De uitleg van buitenlandse standaardclausules / 126
8.3.1 De achtergrond en herkomst: boilerplate-clausules / 126
8.3.2 Onduidelijkheden bij de uitleg van boilerplate-clausules / 128
8.3.3 De uitwerking van Haviltex op internationale clausules: de kaders van het Nederlandse recht / 129
8.3.4 Wanneer kan de buitenlandse standaardbetekenis relevant zijn? / 131
8.3.5 Standaard boilerplates / 133
8.4 De force majeure clause / 134
8.5 De Hardship-clausule en de Material Adverse Change clause / 136
8.6 Representations & warranties / 138
8.7 Het exoneratiebeding voor indirect damages / 140
8.8 Termination clause / 143
8.9 Subject to contract bepaling / 145
8.10 Time is of the essence-clausule / 145
8.11 Penalty & liquidated damages clauses / 146
8.12 Overige clausules: time limitations, technische begrippen, severability-clausules en survival clauses / 148
8.12.1 Algemeen / 148
8.12.2 Time limitations clauses bij klachten / 148
8.12.3 Technische bepalingen, Incoterms / 148
8.12.4 Severability clauses / 149
8.12.5 Survival clause / 149
8.13 Synthese: uitleg in internationaal verband / 150
HOOFDSTUK 9
Uitleg en contractvorming / 151
9.1 Inleiding en plan van behandeling / 151
9.2 Kan het uitlegregime wel contractueel worden beïnvloed? / 151
9.3 Beding dat de redelijkheid en billijkheid volledig uitsluit; partiële rechtskeuze ten aanzien van uitleg / 153
9.4 Beding op grond waarvan de overeenkomst letterlijk, grammaticaal of objectief wordt uitgelegd / 154
9.5 Entire agreement clause of de merger clause / 157
9.5.1 De entire agreement clause in het Anglo-Amerikaanse recht / 157
9.5.2 De entire agreement clause in de PECL en de PICC / 158
9.5.3 De betekenis van een entire agreement clause in Nederlandse contracten / 159
9.6 Het wijzigingsbeding of de no oral modification clause / 161
9.7 Het beding op grond waarvan een bepaalde taalversie prevaleert boven een andere taal / 163
9.8 Het beding op grond waarvan bepaalde documenten niet bij de uitleg kunnen worden betrokken / 164
9.9 Enige overige bepalingen / 165
9.9.1 Definitiebeding / 165
9.9.2 Kwalificatiebepaling / 166
9.9.3 Uitleg los van de context / 167
Artikelenregister / 169
Jurisprudentieregister / 173
Trefwoordenregister / 179
Verschenen titels Monografieën Privaatrecht / 183
Rubrieken
- advisering
- algemeen management
- coaching en trainen
- communicatie en media
- economie
- financieel management
- inkoop en logistiek
- internet en social media
- it-management / ict
- juridisch
- leiderschap
- marketing
- mens en maatschappij
- non-profit
- ondernemen
- organisatiekunde
- personal finance
- personeelsmanagement
- persoonlijke effectiviteit
- projectmanagement
- psychologie
- reclame en verkoop
- strategisch management
- verandermanagement
- werk en loopbaan
