Praktijkboek Internetrecht

Hoofdstuk 1. E-commerce: informatieverplichtingen en consumentenbescherming 1
1. Inleiding 1
2. Informatieverplichtingen ingevolge de Dienstenwet 2
2.1. Toepassingsgebied 2
2.2. Informatieverplichtingen 4
2.2.1. Algemene informatieverplichtingen 4
2.2.2. Wijze waarop de informatie verstrekt dient te worden 5
2.2.3. Bijkomende informatieverplichtingen op verzoek van de afnemer 6
2.2.4. Sanctie voor de miskenning van deinformatieverplichtingen 6
3. Informatieverplichtingen voor dienstverleners van de informatiemaatschappij 7
3.1. Toepassingsgebied 7
3.1.1. Dienst van de informatiemaatschappij 7
3.1.2. Afnemer van de dienst 9
3.2. Informatieverplichtingen 9
3.2.1. Algemene informatieverplichtingen 10
3.2.2. Bijzondere regels bij het sluiten van een contract 12
3.3. Uitzonderingen 14
3.3.1. Uitgesloten activiteiten 14
3.3.2. Elektronische post 14
3.4. Bewijslast 15
3.5. Sancties 16
4. Wet Consumentenbescherming, verkoop op afstand 16
4.1. Inleiding 16
4.2. Wettelijk kader 16
4.2.1. Richtlijn consumentenrechten 17
4.2.2. Belgisch recht 17
4.3. Toepassingsgebied 18
4.3.1. Overeenkomst op afstand 18
4.3.2. Verkoopovereenkomsten en dienstenovereenkomsten 19
4.3.3. Onderneming 25
4.3.4. Consument 26
4.4. Algemene beschermingsmaatregelen inzake overeenkomsten met consumenten 27
4.4.1. Verbod op default-opties 28
4.4.2. Kosten voor gebruik van betaalmiddelen 28
4.4.3. Telefoonkosten 29
4.4.4. Levering 29
4.4.5. Overgang van risico 30
4.5. Beschermingsmaatregelen inzake verkoop op afstand 30
4.5.1. Informatieverplichtingen 30
4.5.2. Het herroepingsrecht 52
5. Conclusie en samenvattende tabel 71

Hoofdstuk 2. Verwerking van persoonsgegevens 85
1. Inleiding: we hebben niets te verbergen, toch? – Het belang van een degelijk privacybeleid 85
1.1. Het recht op privacy 85
1.2. Wat als … 85
1.3. Data is het nieuwe goud 86
1.4. Privacy is het nieuwe groen 87
1.5. Hoekstenen van een privacybeleid 87
1.5.1. Kennis 87
1.5.2. Controle 87
1.5.3. Beveiliging 87
1.6. Gevaren van grootschalige gegevensverwerking 88
1.6.1. Onrechtmatig gebruik van data 88
1.6.2. Gevaar van puntenmaatschappij 88
1.6.3. Gevaar van foute data 89
1.6.4. Wat brengt de toekomst? 89
1.7. Conclusie 90
2. Wettelijk kader 90
3. Privacywet 91
3.1. Toepassingsgebied 91
3.1.1. Uitgangspunt 91
3.1.2. Persoonlijke en huishoudelijke doeleinden 91
3.2. Definities 92
3.2.1. Persoonsgegevens 92
3.2.2. Verwerking 97
3.3. De actoren bij de verwerking 98
3.3.1. De betrokkene 99
3.3.2. De verantwoordelijke voor de verwerking 99
3.3.3. De verwerker 100
3.3.4. De derde 101
3.3.5. De ontvanger 101
3.4. Territoriale bevoegdheid 102
3.4.1. De vaste vestiging ligt op het Belgisch grondgebied 103
3.4.2. De vaste vestiging ligt binnen de EU 104
3.4.3. De vestiging ligt buiten de EU 105
3.5. Voorwaarden verbonden aan de verwerking van persoonsgegevens 106
3.5.1. Verwerkingsgronden 106
3.5.2. Kwaliteit van de verwerking 111
3.5.3. Beveiliging van de verwerking114
3.6. Rechten van de betrokkene 121
3.6.1. Recht op informatie 121
3.6.2. Recht op toegang 124
3.6.3. Recht op verbetering 125
3.6.4. Recht op verzet 126
3.6.5. Recht om niet onderworpen te worden aan geautomatiseerde beslissingsvorming 128
3.6.6. Uitoefening van zijn rechten en verhaal bij inbreuken 129
3.7. Aangifte bij de Privacycommissie 129
3.7.1. Welke verwerkingen dienen aangegeven te worden? 129
3.7.2. Wanneer dient de aangifte te gebeuren? 130
3.7.3. Wijze van aangifte 130
3.7.4. Openbaar register 132
3.8. Doorgifte van persoonsgegevens naar het buitenland 132
3.8.1. Doorgifte van persoonsgegevens naar een lidstaat van de Europese Unie 132
3.8.2. Overzending van persoonsgegevens buiten de Europese Unie 133
4. Cookies 134
4.1. Definitie 134
4.2. Soorten cookies 134
4.2.1. Sessiecookies vs. permanente cookies 134
4.2.2. First party cookies vs. Third party cookies 134
4.2.3. Tracking cookies 134
4.3. Toepasselijke wetgeving 135
4.4. Voorwaarden tot verwerking van cookies 135
4.4.1. Duidelijke en precieze informatie 135
4.4.2. Ondubbelzinnige toestemming (opt-in) 136
4.4.3. Aangifte bij Privacycommissie 138
4.5. Uitzondering op toestemmingsverplichting: (opt-out) 138
4.5.1. Communicatie via elektronisch communicatienetwerk 138
4.5.2. Strikt noodzakelijk om gevraagde dienst leveren 139
5. Algemene verordening gegevensbescherming (in werking op 25 mei 2018) 140
5.1. Inleiding 140
5.2. Gewijzigde termen 141
5.3. Definitie persoonsgegevens 141
5.4. Bescherming kinderen 141
5.4.1. Transparantie bij informatieplicht 141
5.4.2. Gerechtvaardigd belang 141
5.4.3. Toestemming bij verwerking voor marketingdoeleinden 142
5.5. Territoriale bevoegdheid142
5.6. Uitbreiding van rechten van de betrokkene 143
5.6.1. Uitbreiding van de bestaande rechten 143
5.6.2. Het recht om vergeten te worden 144
5.6.3. Dataportabiliteit 144
5.7. Bijkomende verplichtingen voor de 147
5.7.1. Register van de verwerkingsactiviteiten 147
5.7.2. Privacy by design en Privacy by default 148
5.7.3. Data Protection Impact Assessment 149
5.7.4. Beveiligingsmaatregelen 150
5.7.5. Duidelijke privacy policy 150
5.7.6. Vendor Assessment 151
5.7.7. Verwerkingsovereenkomst 151
5.7.8. Data transfer agreement 152
5.8. Verwerkers 152
5.8.1. Verwerkingsovereenkomst 152
5.8.2. Aannemen van een subverwerker 153
5.8.3. Register van de verwerkingsactiviteiten 153
5.8.4. Informatieplicht bij datalekken 154
5.8.5. Responsabilisering en aansprakelijkheid 154
5.9. Data Protection Officer (DPO) 154
5.9.1. Kenmerken 154
5.9.2. Wanneer aanstellen? 155
5.9.3. Taken van de DPO 156
5.10. Meldplicht bij datalekken 156
5.10.1. De meldplicht aan de Privacycommissie 157
5.10.2. De meldplicht aan de betrokkene 158
5.10.3. De meldplicht van de verwerker aan de verwerkingsverantwoordelijke 159
5.11. Sancties 159

Hoofdstuk 3. Intellectuele eigendom 161
1. Auteursrecht 161
1.1. Wat houdt auteursrechtelijke bescherming in? 161
1.2. Wat wordt beschermd door het auteursrecht? 161
1.2.1. Het werk moet het resultaat zijn van een creatieve activiteit 162
1.2.2. Het werk moet worden uitgedrukt in een concrete vorm 162
1.2.3. Het werk moet oorspronkelijk zijn 162
1.3. Voor auteursrechtelijke bescherming is geen enkele formaliteit vereist 163
1.4. Wie is de auteur? 163
1.5. Welke rechten verleent het auteursrecht? 163
1.5.1. De vermogensrechten 164
1.5.2. De morele rechten 165
1.6. Duur van het auteursrecht 166
1.6.1. Algemene regel 166
1.6.2. Wanneer er meerdere auteurs zijn 167
1.6.3. Anonieme of pseudonieme werken 167
1.7. De uitzonderingen op het auteursrecht 167
1.8. Handhaving van het auteursrecht 167
1.8.1. Op burgerrechtelijk gebied 168
1.8.2. Op strafrechtelijk gebied 168
1.8.3. Afweging privacyrechten 169
1.9. Auteursrechten op het internet 169
1.9.1. Het auteursrecht geldt eveneens op internet 169
1.9.2. Creative commons 170
1.9.3. Hyperlinken en embedden 171
2. Het recht op afbeelding 174
2.1. Toepassingsgebied 174
2.1.1. Toestemming 174
2.1.2. Duurtijd 175
2.2. Beperkingen op het recht op afbeelding 175
2.2.1. Publieke figuren 175
2.2.2. Publieke plaats 175
2.2.3. Afbeelding van een menigte 176
2.2.4. Parodie 176
2.3. Recht op afbeelding op het internet 176
2.3.1. Plaatsen van afbeeldingen op het internet 176
2.3.2. Hergebruiken van publiek geplaatste afbeelding op het internet 177
3. Domeinnaam 178
3.1. Wat is een domeinnaam?
3.2. Hoe registreren? 179
3.3. Ongeoorloofd registreren van een domeinnaam 180
3.3.1. De domeinnaam is identiek aan of overeenstemmend met 180
3.3.2. De registratie van de domeinnaam geschiedt zonder enig recht of legitiem belang 181
3.3.3. Registratie gebeurde ter kwader trouw 181
3.4. Rechtshandhaving inzake domeinnaamkaping 182
3.4.1. Stakingsvordering voor de gewone rechtbanken 182
3.4.2. Buitengerechtelijke geschillenoplossing 183

Hoofdstuk 4. Onlinereclame 185
1. Inleiding 185
2. Definitie 185
2.1. Mededeling 185
2.2. Verkoopbevorderend effect 186
2.3. Auteur van de reclame 187
2.4. Ongeacht de plaats en aangewende communicatiemiddelen 188
2.5. Propaganda of een wettelijke verplichting is geen reclame 188
3. Wetgeving inzake onlinereclame 189
3.1. Marktpraktijken en consumentenbescherming (Boek VI WER) 189
3.2. Elektronische Handel (Boek XII WER) 189
4. Misleidende reclame 191
4.1. Misleiden 191
4.2. Aanzetten tot transactie 191
5. Vergelijkende reclame 192
5.1. Definitie 192
5.1.1. Concurrent 192
5.1.2. Identificeerbaar 193
5.1.3. Geen noodzaak tot vergelijking 193
5.2. Voorwaarden voor de geoorloofdheid van vergelijkende reclame 193
5.2.1. Verbod op misleiding 194
5.2.2. In dezelfde behoeften voorzien of voor hetzelfde doel zijn bestemd 194
5.2.3. Op objectieve wijze één of meer wezenlijke, relevante, controleerbare en representatieve kenmerken, waartoe ook de prijs kan behoren, met elkaar vergelijken 195
5.2.4. Niet leiden tot verwarring met een concurrent of met de goederen of diensten van een concurrent 196
5.2.5. Niet de goede naam schenden of zich kleinerend uitlaten 196
5.2.6. Vergelijking met dezelfde benaming van oorsprong 197
5.2.7. Geen oneerlijk voordeel halen 197
5.2.8. Geen imitatie 197
6. Reclame en het internet 198
6.1. Website – mobiele applicatie 198
6.1.1. Blogpost – nieuwsbericht 198
6.1.2. Advertorial/branded content 199
6.1.3. Onlinerecensies 199
6.1.4. Domeinnaam 200
6.1.5. Metatags 201
6.1.6. Search engine advertising (SEA) 202
6.1.7. Hyperlink 202
6.1.8. Banner 203
6.1.9. Pop-up/pop-under 203
6.1.10. Trick Pop Up/browser hijacking 204
6.1.11. Floating adds/Expanding adds 204
6.1.12. Tussenbericht 205
6.1.13. Ad-blockers 205
6.2. Elektronische post 205
6.2.1. Definitie 206
6.2.2. Opt-in 206
6.2.3. Recht op verzet 207
6.2.4. Verbodsbepaling bij versturen elektronische post 208
6.3. Sociale media 208
6.3.1. Berichten op newsfeed 208
6.3.2. Private messages 208
6.3.3. Virale reclame en ‘vind-ik-leuk’-reclame 209
6.4. Onlinewedstrijden 210
6.4.1. Loterij 210
6.4.2. Kansspel 210
6.4.3. Wedstrijd 210

Hoofdstuk 5. Burgerlijk bewijsrecht 211
1. Inleiding 211
2. Bewijs en bewijsmiddelen 211
3. Schriftelijk bewijs 212
3.1. Akten 212
3.1.1. Het geschrift 212
3.1.2. Volledigheid 213
3.1.3. Handtekening 213
3.1.4. Elektronische tijdstempel 218
3.2. Begin van bewijs door geschrift 219
3.2.1. Definitie 219
3.2.2. Voorwaarden 220
3.2.3. Gevolgen op bewijsrechtelijk vlak 223
3.2.4. Aandachtspunt: gebrek aan context 223
4. Digitale kennisgeving 224
4.1. Elektronische kennisgeving 224
4.2. Elektronisch aangetekende zending 225

Appendix I 227
Bibliografie 231