Wat werkt

Deel I Ervaringen uit de praktijk
Hoofdstuk 1 Inleiding: wat werkt? 15
Deel I Ervaringen uit de praktijk 18
Deel II Reflecties op de praktijk 19
Deel III Het leefklimaat op de groep 20
Vragen voor verdieping 23
Literatuur 23

Hoofdstuk 2 Leefklimaat in de gesloten jeugdzorg: behandeling,
herstel en leren 24
Inleiding 24
Opvoeden en behandelen in een orthopedagogisch leefklimaat 25
Wat is een leer-, leef- en behandelklimaat? 27
Vier elementen van een behandelklimaat 27
Medewerkers en organisatie 33
Maatschappij (buiten) 35
Onderzoek 35
Literatuur 36

Hoofdstuk 3 Interview met Patrick 42
Ervaringen met jeugdzorg 42
Kindertehuis 43
Tehuizen stellen niks voor 44
Welkom in de gevangenis 45
Verblijf in de gevangenis 47
Persoonlijk dieptepunt 50
Eindelijk naar een internaat 51
De scholen intern gaan helemaal nergens over 55
Ik leef met mijn verleden 57
Vragen voor verdieping 58

Hoofdstuk 4 Interview met Souad 59
Ervaringen met jeugdzorg 59
Hulpverlening aan huis 60
In de jeugdgevangenis zat alles door elkaar 60
JeugdzorgPlus 62
Begeleide kamerbewoning 69
Later wil ik in de hulpverlening werken 70
Vragen voor verdieping 72

Hoofdstuk 5 Een dag uit het leven van de pedagogisch medewerker 73
YOUTURN 78
EQUIP 80
Veiligheid 85
Van binnen naar buiten 91
Vragen voor verdieping 93

Hoofdstuk 6 Een dag uit het leven van een GW in een JJI 94
Vragen voor verdieping 106

Hoofdstuk 7 Terugblikken en vooruitkijken: over leefklimaat en de rol van de pedagogisch medewerker 107
Visie op het delict 111
Vormgeving van het leefklimaat 112
Hoe werkt dit in de praktijk? 118
Nog even dit… 120
Het team 122
Conclusie 123
Vragen voor verdieping 124
Literatuur 124

Deel II Reflecties op de praktijk
Hoofdstuk 8 Gesloten jeugdinrichtingen en hun ideologische drijfveren 127
Vraagstuk van orde in de inrichting 130
Vragen voor verdieping 143
Literatuur 144

Hoofdstuk 9 Strategische interacties op de leefgroep 146
YOUTURN, de professionalisering van de groepsleiders in de JJI’s 147
Omgeving als veroorzaker van gedrag 148
De justitiële jeugdinrichting als veroorzaker gedrag 149
Strategische interactie 151
Kanttekeningen bij de basismethodiek 153
Vragen voor verdieping 155
Literatuur 155

Hoofdstuk 10 Garry 156
7 januari 2010 158
13 januari 2010 160
Reflectie op de casus Garry 167
Vragen voor verdieping 168
Literatuur 168

Deel III Het leefklimaat op de groep
Hoofdstuk 11 Leefklimaat en behandelmilieu 171
Kenmerken van de jongeren 172
LVB 176
Problemen rond de geboorte 177
De opvoeding 178
In de steek gelaten door ouders 178
De school 179
De straat 180
Het behandelmilieu 182
Behandeling LVB-jongeren 188
Maatwerk 189
Praktische tips voor een pedagogisch behandelmilieu 190
Vragen voor verdieping 195
Literatuur 195

Hoofdstuk 12 Praktische tips voor werken in een gesloten leefgroep 197
Professioneel handelen naar de jongeren 199
Onderling 202
Samenvatting 205
Vragen voor verdieping 205

Hoofdstuk 13 De invloed van responsiviteit op behandelmotivatie 206
Inleiding 206
Behandelmotivatie 207
Responsiviteit van de groepsleiding 208
Het transactionele model 213
Conclusie 215
Literatuur 217

Hoofdstuk 14 Minder bang en boos: gesloten behandeling van jongeren met een licht verstandelijke beperking 221
Kenmerken licht verstandelijke beperking 222
Leefklimaat op de groep 227
Behandeling in de JJI 229
Vragen voor verdieping 233
Literatuur 233

Hoofdstuk 15 Drang en dwang: het leefklimaat op de groep als transactionele processen 235
Transactionele processen tussen pedagogisch medewerkers en jongeren 236
Jongeren onderling 245
Vragen voor verdieping 249
Literatuur 249

Hoofdstuk 16 Het leefklimaat en professionals binnen Forensisch
Centrum Teylingereind 250
Teylingereind: waar mensen wonen en werken 251
Een balans tussen structuur, cultuur en leiderschap 252
Het leefklimaat: visie op samenleven binnen de inrichting 254
De professionals als opvoeder 256
De jongeren als bewoners 259
Samenvatting 262

Hoofdstuk 17 De training TOP-pm’ers: naar een excellent leefklimaat binnen F.C. Teylingereind 264
De training als interventie 265
Inhoud van de training 265
Operationeel leiderschap 268
Zelfreflectie 269
Structuur van de training 270
Interactie top-down versus down-up: verbindingen in een positief leefklimaat 270
Resultaten: onderzoeksresultaten van de training 271
Samenvatting 272
Vragen voor verdieping 273
Literatuur 274

Hoofdstuk 18 Pedagogisch handelen in de residentiële zorg 275
Visie op opvoeden nodig 276
Voorwaarde voor effectief hulpverlenen 277
Onderzoek toont belang goed klimaat 278
Uitgangspunten voor een goed pedagogisch klimaat 279
Betekenis van de pedagogische uitgangspunten 286
Vragen voor verdieping 286
Literatuur 287

Hoofdstuk 19 Het werkklimaat van medewerkers in de gesloten jeugdzorg 288
Inleiding 288
Living Group Work Climate Instrument 290
Het werkklimaat 291
Toepassing Living Group Work Climate Instrument 296
Conclusie 299
Literatuur 300

Hoofdstuk 20 Als team sta je sterk 304
De leefgroep als sociaal systeem 305
Het leefklimaat 307
Oplossingen volgens de groepsleiding zelf 309
‘De toekomst is aan de teams’ 310
Vragen voor verdieping 311
Literatuur 311

Hoofdstuk 21 Meester en hulpverlener: ‘geef die leerlingen nooit op’ 313
Praktijkvoorbeeld: Een ontwikkelingsperspectief schetsen 318
Literatuur 322
Hoofdstuk 22 Nazorg 323
Achtergronden 324
Nazorg 325
Work-Wise, netwerkberaad en trajectberaad 329
Bureau Jeugdzorg: de jeugdbescherming en de jeugdreclassering 331

Conclusie en discussie 332
Ten slotte 334
Vragen voor verdieping 334
Discussiestellingen 336
Literatuur 336
Hoofdstuk 23 Wat werkt in de gesloten residentiële jeugdzorg? 338
Forensische orthopedagogiek en het recht van de zwakste 339
Het belang van methodisch werken 341
Het belang van evidence-based interventies en experimenteel onderzoek 347
Het maatschappelijk belang van de forensische orthopedagogiek als interventiewetenschap 356

Conclusie 357
Vragen voor verdieping 359
Literatuur 359
Over de redactie 366