Hoofdstukken ontslagrecht

1 Einde van de arbeidsovereenkomst – het ontslagstelsel 11
1.1 Inleiding 11
1.2 Historisch perspectief 14
1.2.1 Periode 1838-1907: ontslagrecht in de Wet op de Arbeidsovereenkomst 15
1.2.2 Periode 1945-1953: preventieve toetsing van een redelijke grond 18
1.2.3 Periode 1953-1999: uitbreiding bijzondere opzegverboden en verval algemeen opzegverbod voor werknemer 21
1.2.4 Periode 1999-heden: naar een nieuw ontslagrecht 23
1.3 Contouren van het Nederlandse ontslagrecht 26
1.4 Duaal preventief ontslagstelsel naar ontslaggrond 28
1.4.1 Beperking dualiteit: ontslagroute afhankelijk van ontslaggrond 31
1.4.2 Het toepassingsbereik van de preventieve ontslagtoets 35
1.4.2.1 Categoriale uitsluiting van de preventieve ontslagtoets 36
1.4.2.2 Situationele uitsluiting van de preventieve ontslagtoets 45
1.5 Gronden voor ontslag 48
1.5.1 Algemene herplaatsingsplicht binnen redelijke termijn met scholing 48
1.5.2 Limitatieve ontslaggronden van art. 7:669 lid 3 a t/m i BW 55
1.5.3 Additionele ontslaggronden 67
1.5.4 Ontslaggrond bepaalt ontslagroute UWV of kantonrechter 69
1.6 Opzegverboden en opzegtermijnen 70
1.6.1 Opzegverboden 70
1.6.2 Opzegtermijnen 77
1.6.2.1 De wettelijke opzegtermijnen 78
1.6.2.2 De (collectieve) contractuele opzegtermijnen 82
1.6.2.3 Onregelmatige opzegging 85
1.7 Transitievergoeding 94
1.7.1 Grondslag wettelijk recht op transitievergoeding 95
1.7.2 Hoogte transitievergoeding (art. 7:673 BW) 99
1.7.3 Geen of niet langer recht op een transitievergoeding (art. 7:673 lid 7 en 7:673c BW) 106
1.7.4 Voorziening bij cao in plaats van de transitievergoeding (art. 7:673b BW) 114
1.7.5 Wettelijk gecompenseerde transitievergoeding (art. 7:673e BW): slapende dienstverbanden en kleine werkgevers 117
1.7.5.1 Slapende dienstverbanden 117
1.7.5.2 Bedrijfsbeëindiging kleine werkgever wegens pensioen, ziekte of overlijden 124
1.7.6 Gedeeltelijk recht op de transitievergoeding 125
1.7.7 Terugbetalen transitievergoeding 129
1.8 Additionele ontslagvergoedingen 131
1.8.1 Billijke vergoeding 132
1.8.2 I-vergoeding 145
1.8.3 Samenloop transitievergoeding, billijke vergoeding en i-vergoeding 146
1.8.4 Schadevergoeding 147
1.9 Besluit 147

2 Einde van de arbeidsovereenkomst: de opzeggingsprocedure 149
2.1 Inleiding 149
2.2 Toestemming aan UWV of de commissie 149
2.2.1 Procedure UWV bij a-grond en b-grond algemeen 150
2.2.2 UWV-procedure bij bedrijfseconomisch ontslag (a-grond) nader beschouwd 152
2.2.2.1 Afspiegelingsbeginsel 152
2.2.2.2 Uitzonderingen op het afspiegelingsbeginsel 157
2.2.2.3 Voorwaarden bij verlening van toestemming? 160
2.3 Cao-commissie als alternatief voor UWV bij a-grond 163
2.3.1 Gebondenheid aan de ontslag-cao 165
2.3.2 De grenzen aan de inhoud van de ontslag-cao: de ontslagcommissie 174
2.3.3 De grenzen aan de inhoud van de ontslag-cao: de selectiecriteria 176
2.4 Sancties en rechtsbescherming 179
2.4.1 Vernietiging van de opzegging of billijke vergoeding (art. 7:681 BW) 179
2.4.2 Herstel van de arbeidsovereenkomst of billijke vergoeding wegens ernstig verwijtbaar handelen of nalaten (art. 7:682 BW) 183
2.4.3 Rechtsbescherming: hoger beroep tegen een beschikking van de rechter 196
2.4.3.1 Verzoek tot herstel van de arbeidsovereenkomst of vernietiging van de opzegging ten onrechte toegewezen: einde in hoger beroep 197
2.4.3.2 Verzoek tot herstel of vernietiging van de opzegging ten onrechte afgewezen: herstel van de arbeidsovereenkomst 199
2.4.3.3 Hoger beroep tegen de billijke vergoeding 200
2.4.4 Herroeping van de rechterlijke beschikking 201
2.4.5 Procesrechtelijke aspecten: bewijsrecht, toetsing ex tunc of ex nunc 204
2.4.6 De vervaltermijnen (art. 7:686a lid 4 BW) 212
2.5 Bijzondere vormen van opzegging: het ontslag op staande voet 219
2.5.1 Opzegging wegens een dringende reden: ‘dringende reden’ 222
2.5.2 Opzegging wegens een dringende reden: onverwijlde opzegging en onverwijlde mededeling 231
2.5.3 Opzegging wegens een dringende reden en vergoedingen 235
2.5.4 Opzegging wegens een dringende reden en recht op loon tijdens hoge beroep (Wilco-exceptie) 237
2.6 Bijzondere vormen van opzegging: het proeftijdontslag 241
2.7 Besluit 248

3 Einde van de arbeidsovereenkomst: de ontbindingsprocedure 251
3.1 Inleiding 251
3.2 Ontbindingsverzoek werkgever ex art. 7:671b BW 252
3.2.1 Ontbinding op grond van art. 7:669 lid 3 sub c t/m i BW 254
3.2.2 Ontbinding op grond van art. 7:669 lid 3 sub a of b BW na weigering toestemming UWV 256
3.2.3 Ontbinding op grond van art. 7:669 lid 3 sub a of b BW bij ontbreken tussentijdse opzegmogelijkheid 258
3.2.4 Doorwerking opzegverboden in ontbindingsprocedure 259
3.2.5 Ontbindingstermijn en additionele billijke vergoeding 262
3.3 Ontbindingsverzoek werknemer ex art. 7:671c BW 263
3.4 Ontbinding wegens wanprestatie ex art. 7:686 BW 269
3.5 Sancties en rechtsbescherming 274
3.5.1 Hoger beroep: ontbinding, herstel arbeidsovereenkomst of billijke vergoeding 276
3.5.2 Rechtskracht van de ontbindingsbeschikking en de ontbindingstermijn 277
3.6 Bijzondere situaties 282
3.6.1 Voorwaardelijke ontbinding (ontbinding voor zover vereist) 282
3.6.2 De pro-formaontbindingsprocedure 295
3.6.3 Ontbinding van de overeenkomst met een nietwerknemer 296
3.7 Besluit 298

4 Einde van de arbeidsovereenkomst: van rechtswege, met wederzijds goedvinden en collectief 301
4.1 Inleiding 301
4.2 Beëindiging van rechtswege 302
4.2.1 Definitie en onderscheidingen 304
4.2.2 Aanzegging van de arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd 310
4.2.3 De voortgezette arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd 317
4.2.4 De ketenregeling van art. 7:668a BW 320
4.2.4.1 Ketenregeling en opvolgend werkgeverschap 330
4.2.4.2 Uitzondering op de hoofdregel I: bij wettelijke bepaling 337
4.2.4.3 Uitzondering op de hoofdregel II: bij overeenkomst of cao 341
4.2.4.4 Uitzondering op de hoofdregel III: bij ministeriële regeling na uitzondering bij cao 347
4.2.4.5 Samenloop van ketenregeling en oproepovereenkomsten 348
4.2.5 Onbepaald → bepaald: einde van rechtswege? 348
4.2.6 Bepaalde tijd en opzegging 355
4.2.7 Sancties bij tussentijds ontslag 358
4.3 Einde arbeidsovereenkomst via de ontbindende voorwaarde 361
4.4 De beëindiging met wederzijds goedvinden 368
4.4.1 Wilsgebreken en wilsontbreken 369
4.4.2 De schriftelijke beëindigingsovereenkomst van art. 7:670b BW 374
4.5 Collectief ontslag 382
4.5.1 Formele werkingssfeer WMCO 383
4.5.2 Definitie collectief ontslag 385
4.5.3 Gevolgen collectief ontslag 386
4.5.4 Handhaving verplichtingen collectief ontslag / gevolgen overtreding verplichtingen 389
4.5.5 Faillissement 391
4.6 Besluit 391

De Bakelsreeks 393