De reikwijdte en rechtsgrondslag van nadeelcompensatie in het omgevingsrecht

1 Inleiding: de ontwikkeling van nadeelcompensatie in het omgevingsrecht
1.1 Reikwijdte en rechtsgrondslag 1
1.2 Egalité devant les charges publiques 3
1.2.1 Reikwijdte 3
1.2.2 Rechtsgrondslag 5

2 Reikwijdte nadeelcompensatieregelingen in het omgevingsrecht
2.1 Beperkte reikwijdte: limitatieve opsomming van schadeoorzaken 9
2.1.1 Besluiten die burgers rechtstreeks binden 9
2.1.2 Exclusief karakter limitatieve opsomming? 12
2.1.3 Knelpunten limitatieve opsomming 16
2.1.4 Tussenconclusie 22
2.2 Toepassingsbereik égalitébeginsel 23
2.2.1 Rechtmatig overheidshandelen 23
2.2.2 Behartiging openbaar belang 24
2.2.3 Openbare last 26
2.2.4 Tussenconclusie 27
2.3 Reikwijdte nadeelcompensatieregeling in de Awb 28
2.3.1 Voordelen van een ruime reikwijdte 28
2.3.2 Kritiek op de ruime reikwijdte 30
2.3.3 Tussenconclusie 33
2.4 De vergoeding van schaduwschade 33
2.4.1 Valt schaduwschade onder het bereik van het égalitébeginsel? 34
2.4.2 Concreet beleidsvoornemen 36
2.4.3 Inhoudelijke criteria als drempel tegen een te ruimhartige vergoeding 39
2.4.4 Andere grondslagen voor vergoeding van schaduwschade 43
2.4.5 Tussenconclusie 47
2.5 Rangorde tussen verschillende schadeveroorzakende besluiten 48
2.5.1 Beleidsregels en programma’s 48
2.5.2 Bepalingen die een bevoegdheid toekennen 49
2.5.3 Tussenconclusie 51
2.6 Conclusie 52

3 De toepassing van het normaal maatschappelijk risico bij schade in de vorm van waardevermindering in het omgevingsrecht
3.1 Inleiding 55
3.2 Van rechtszekerheid naar égalité: de omwenteling in het planschaderecht 56
3.3 Van Heiloo via Schiphol naar Mook en Middelaar: jurisprudentie over de toepassing van het normaal maatschappelijk risico bij schade in de vorm van waardevermindering van onroerende zaken 59
3.3.1 De uitspraken Vugts en Heiloo 60
3.3.2 Nadeelcompensatiejurisprudentie over het normaal maatschappelijk risico bij waardevermindering 63
3.3.3 De uitspraak Mook en Middelaar 65
3.3.4 Conclusie 66
3.4 Ontwikkelingen in het planschaderecht 2012-2015 67
3.4.1 Inleidende opmerkingen 67
3.4.2 Vier scenario’s ten aanzien van de toepassing van het waardeforfait 68
3.4.3 Conclusie 76
3.5 De toepassing van het normaal maatschappelijk risico door bestuursorgaan en deskundige 78
3.5.1 De voortrekkersrol van de deskundige bij de vaststelling van het normaal maatschappelijk risico 78
3.5.2 Precieze invulling van de contra-indicaties 81
3.5.3 Digitale toets aan het normaal maatschappelijk risico 83
3.5.4 Voorkeur voor de kortingsmethode 85
3.5.5 Conclusie 86
3.6 De rol van de rechter bij de toetsing aan het normaal maatschappelijk risico 87
3.6.1 De toetsingsintensiteit van de rechter 87
3.6.2 Volle toets van het deskundigenadvies 89
3.6.3 Meer materiële duiding van het relatieve gewicht van de subcriteria 90
3.6.4 Afschaffen van kortingsmethode 95
3.7 Conclusie 97

4 Aandachtspunten voor de regeling van nadeelcompensatie in het omgevingsrecht
4.1 Inleiding 101
4.2 Aandachtspunten die betrekking hebben op de reikwijdte 101
4.3 De codificatie van het normaal maatschappelijk risico bij schade in de vorm van waardevermindering 107
4.4 Aandachtspunten voor een procedure 112
4.4.1 Het beperken van lichtvaardige aanvragen 112
4.4.2 Het niet langer verplicht inschakelen van een deskundige 114
4.4.3 Een verzoekschriftprocedure bij nadeelcompensatie? 116

Literatuurlijst 119