Een rechtsvergelijking tussen de Nederlandse en Duitse winstbelasting van lichamen

Voorwoord / V
Lijst van gebruikte afkortingen / XIX

HOOFDSTUK 1
Inleiding / 1
1.1 Aanleiding voor het onderzoek / 1
1.2 Relevantie van het onderzoek / 2
1.2.1 Waarom een rechtsvergelijkend onderzoek met een ander land / 2
1.2.1.1 Wetenschappelijke relevantie / 2
1.2.1.2 Maatschappelijke relevantie / 3
1.2.1.3 Relevantie voor de fiscale praktijk / 5
1.2.2 Waarom Duitsland? / 5
1.2.2.1 Het Duitse (belasting)recht / 5
1.2.2.2 Handelsrelatie / 7
1.2.2.3 Politieke betrekkingen / 7
1.2.2.4 Internationale verhoudingen / 7
1.3 Onderzoeksvraag / 8
1.3.1 De gebruikte termen uit de onderzoeksvraag en toetsingscriteria / 9
1.3.1.1 Rechtsregels / 9
1.3.1.2 Duitse winstbelasting van lichamen / 9
1.3.1.3 Lichamen / 10
1.3.1.4 Vennootschapsbelasting / 11
1.3.1.5 Aanbevelenswaardig / 11
1.3.2 Toetsingskader / 12
1.3.2.1 Nota Zicht op wetgeving / 12
1.3.2.1.1 Rechtmatigheid en verwerkelijking van rechtsbeginselen / 13
1.3.2.1.2 Doeltreffendheid (effectiviteit) en doelmatigheid (effeciëntie) / 13
1.3.2.1.3 Subsidiariteit en evenredigheid (vereiste van proportionaliteit) / 14
1.3.2.1.4 Uitvoerbaarheid en handhaafbaarheid / 14
1.3.2.1.5 Onderlinge afstemming / 14
1.3.2.1.6 Eenvoud, duidelijkheid en toegankelijkheid / 14
1.3.2.2 Toetsingskader Raad van State / 15
1.3.2.2.1 Beleidsanalytische toets / 15
1.3.2.2.2 Juridische toets / 15
1.3.2.2.3 Wetstechnische toets / 15
1.3.2.3 Toetsingskader NOB / 16
1.3.2.4 De gebruikte toetsingscriteria in dit onderzoek / 16
1.3.2.4.1 Het inpassen in de Nederlandse vennootschapsbelasting / 16
1.3.2.4.2 Het toetsen van (bestaande) Nederlandse discussiepunten aan kwaliteitseisen / 16
1.3.2.4.3 Het toetsen van de aanbevelenswaardigheid van Duitse rechtsregels / 19
1.3.2.4.4 Rangorde / 19
1.3.3 Belang van de onderzoeksvraag / 20
1.4 Opbouw van het onderzoek en de vaststelling van de discussiepunten / 20
1.5 Afbakening van het onderzoek / 23
1.6 Werkwijze en methode van het onderzoek / 24
1.6.1 Rechtsvergelijkende methode / 24
1.6.2 Historisch en positiefrechtelijk onderzoek / 25
1.6.3 Parlementair-, jurisprudentie- en literatuuronderzoek / 26
1.6.3.1 Het zoeken, vinden, beoordelen en weergeven van Duitse wetgeving, parlementaire stukken, jurisprudentie en literatuur / 26
1.6.4 Taalkeuze / 29
1.7 Schematische weergave van het onderzoek / 30

HOOFDSTUK 2
Het fiscale krachtenveld / 31
2.1 Inleiding / 31
2.2 Demografische, staatsrechtelijke en bestuurlijke gegevens / 32
2.3 Economische factoren / 32
2.3.1 Vestigingsklimaat / 33
2.3.2 Familieondernemingen en personenvennootschappen / 36
2.3.3 Economische invalshoek in het belastingrecht / 37
2.4 Maatschappelijke ontwikkelingen / 39
2.4.1 Corporate governance / 39
2.4.2 Fair share (moraliteit) / 40
2.5 Culturele invloeden / 41
2.6 Politieke invloeden / 42
2.7 Europese fiscale ontwikkelingen / 44
2.7.1 Inleiding / 44
2.7.2 Primair EU-recht / 44
2.7.3 Secundair EU-recht / 45
2.7.4 Voorstellen voor harmonisatie van de winstbelastingen in Europa / 46
2.7.4.1 C(C)CTB / 46
2.7.4.2 Antibelastingontwijkingsrichtlijnen (Anti-Tax Avoidance Directive I and II) / 48
2.7.5 Beschouwing / 50
2.8 Internationale fiscale ontwikkelingen (BEPS) / 51
2.9 Het ontstaan en de toetsing van fiscale wetgeving / 55
2.9.1 De wetgever / 55
2.9.2 De rechterlijke macht / 58
2.9.2.1 Toetsen aan de grondwet en beginselen / 59
2.10 De uitvoering van fiscale wetgeving / 62
2.10.1 Belastingdienst versus Finanzverwaltung / 62
2.10.2 Horizontaal toezicht versus Zeitnahe Betriebsprüfung / 64
2.10.3 Rulingbeleid / 66
2.10.4 Beschouwing / 68
2.11 Andere rechtsgebieden / 71
2.12 Beschouwing en conclusie / 71
2.13 Schematische weergave / 75

HOOFDSTUK 3
De winstbelasting van lichamen in Nederland en Duitsland / 77
3.1 Inleiding / 77
3.2 Nederland / 78
3.2.1 Huidige winstbelasting van lichamen / 78
3.2.1.1 Vennootschapsbelasting / 78
3.2.1.2 Belang ten opzichte van totale opbrengst / 79
3.2.2 Historische ontwikkeling / 79
3.2.3 Rechtsgrondslag / 81
3.2.4 Relatie met de inkomstenbelasting / 82
3.2.5 Discussiepunten over de vennootschapsbelasting als winstbelasting van lichamen en relatie met de inkomstenbelasting / 84
3.2.5.1 Geen eenduidige rechtsgrondslag / 84
3.2.5.2 Rechtsvormneutrale ondernemingswinstbelasting / 85
3.2.5.3 Grotere rol voor gemeentelijke belastingen (invoering van een Gewerbesteuer?) / 88
3.3 Duitsland / 91
3.3.1 Huidige winstbelasting van lichamen en tarief / 91
3.3.1.1 Körperschaftsteuer / 91
3.3.1.2 Gewerbesteuer / 92
3.3.1.3 Solidaritätszuschlag / 94
3.3.1.4 Totale winstbelastingdruk voor lichamen / 95
3.3.1.5 Belang ten opzichte van de totale opbrengst / 95
3.3.2 Historische ontwikkeling / 95
3.3.3 Rechtsgrondslag / 97
3.3.4 Relatie met de inkomstenbelasting / 99
3.3.4.1 Ondernemingswinstbelasting; Thesaurierungsbegünstigung / 102
3.4 Beschouwing /conclusie / 104
3.4.1 In beide landen geen eenduidige rechtsgrondslag / 106
3.4.2 De Thesaurierungsbegünstigung, iets voor Nederland? / 107
3.4.3 De Gewerbesteuer, iets voor Nederland? / 109
3.5 Schematisch overzicht / 111

HOOFDSTUK 4
Subjectieve belastingplicht en vrijstellingen / 115
4.1 Inleiding / 115
4.2 Nederland / 116
4.2.1 Binnenlandse belastingplicht / 116
4.2.1.1 Historie / 116
4.2.1.2 Aanknopingspunt voor belastingplicht / 117
4.2.1.3 Vestigingsplaats / 118
4.2.1.4 Onbeperkt binnenlands belastingplichtig / 119
4.2.1.4.1 NV / 120
4.2.1.4.2 BV / 120
4.2.1.4.3 Open CV / 120
4.2.1.4.4 Andere vennootschappen met (deels) in aandelen verdeeld kapitaal / 122
4.2.1.4.5 Coöperaties en verenigingen op coöperatieve grondslag / 123
4.2.1.4.6 Onderlinge waarborgmaatschappijen en verenigingen welke op onderlinge grondslag als verzekeraar of bank optreden / 124
4.2.1.4.7 Verenigingen en stichtingen die op de voet van de Woningwet bij Koninklijk besluit zijn toegelaten als instellingen die in het belang van de volkshuisvesting werkzaam zijn / 124
4.2.1.4.8 Open fonds voor gemene rekening / 124
4.2.1.5 Beperkt binnenlands belastingplichtig / 125
4.2.1.5.1 Verenigingen en stichtingen / 126
4.2.1.5.2 Andere dan publiekrechtelijke rechtspersonen / 127
4.2.1.5.3 Overheidslichamen / 127
4.2.2 Subjectieve vrijstellingen / 127
4.2.3 Buitenlandse belastingplicht / 128
4.2.4 Discussiepunten Nederlandse systematiek en invulling van de subjectieve vennootschapsbelastingplicht / 129
4.2.4.1 Aanknopingspunten subjectieve belastingplicht onbeperkt binnenlands belastingplichtigen / 129
4.2.4.1.1 Rechtspersoonlijkheid en verhandelbare participaties geen dragende rechtsgrond / 130
4.2.4.1.2 Onoverzichtelijke en onduidelijke uitleg criterium “vrije verhandelbaarheid’’ / 131
4.2.4.2 Het onderscheid tussen onbeperkte en beperkte belastingplicht / 133
4.3 Duitsland / 136
4.3.1 Binnenlandse belastingplicht / 136
4.3.1.1 Historie / 136
4.3.1.2 Aanknopingspunt voor belastingplicht / 137
4.3.1.3 Vestigingsplaats / 138
4.3.1.4 Onbeperkt binnenlands belastingplichtig / 138
4.3.1.4.1 Aktiengesellschaft (AG) / 139
4.3.1.4.2 Gesellschaft mit beschränkter Haftung (GmbH) / 139
4.3.1.4.3 Kommanditgesellschaft auf Aktien (KG auf Aktien) / 139
4.3.1.4.4 Naar buitenlands recht opgericht / 140
4.3.1.4.5 Genossenschaften einschließlich der Europäischen Genossenschaften / 142
4.3.1.4.6 Versicherungs- und Pensionsfondsvereine auf Gegenseitigkeit / 142
4.3.1.4.7 Sonstige juristische Personen des privaten Rechts / 142
4.3.1.4.8 Nichtrechtsfähige Vereine, Anstalten, Stiftungen und andere Zweckvermögen des privaten Rechts / 142
4.3.1.4.9 Betriebe gewerblicher Art von juristischen Personen des öffentlichen Rechts. / 142
4.3.1.5 Beperkt binnenlands belastingplichtig / 143
4.3.2 Subjectieve en objectieve vrijstellingen / 143
4.3.3 Buitenlandse belastingplichtigen / 144
4.4 Beschouwing / conclusie / 144
4.4.1 Aanknopingspunten subjectieve belastingplicht / 145
4.4.2 Geen onderscheid tussen onbeperkte en beperkte belastingplicht; een optie voor Nederland? / 148
4.4.3 Schematisch overzicht huidige overeenkomsten en verschillen / 151

HOOFDSTUK 5
Fiscaal winstbegrip / 153
5.1 Inleiding / 153
5.2 Nederland / 155
5.2.1 Object van heffing / 155
5.2.1.1 Totaalwinst / 156
5.2.1.1.1 Historische ontwikkeling en ratio / 156
5.2.1.1.2 Huidige kenmerken / 156
5.2.1.2 Jaarwinst en goed koopmansgebruik / 157
5.2.1.2.1 Historische ontwikkeling en ratio / 157
5.2.1.2.2 Huidige kenmerken / 158
5.2.2 Verhouding tot het commerciële winstbegrip / 159
5.2.2.1 Ontwikkeling commerciële winstbepaling / 159
5.2.2.2 Ontwikkeling fiscale winstbepaling ten opzichte van commerciële winstbepaling / 160
5.2.3 Discussiepunten Nederlandse invulling van gkg en aansluiting commerciële winstbegrip / 161
5.2.3.1 Invulling van goed koopmansgebruik; “rule-based’’ versus “principlebased’’ / 162
5.2.3.2 Aansluiting bij de commerciële winstbepaling / 166
5.3 Duitsland / 169
5.3.1 Object van heffing / 169
5.3.1.1 Totaalwinstbegrip en objektive Nettoprinzip / 169
5.3.1.2 Jaarwinst / 172
5.3.2 Verhouding tot de commerciële jaarrekening / 173
5.3.2.1 Ontwikkeling commerciële winstbepaling / 173
5.3.2.2 Ontwikkeling fiscale winstbepaling ten opzichte commerciële winstbepaling / 174
5.4 Beschouwing / conclusie / 177
5.4.1 Een meer rule-based fiscaal winstbegrip; een optie voor Nederland? / 178
5.4.2 Meer aansluiting zoeken bij het commerciële winstbegrip; een optie voor Nederland? / 181
5.4.3 Schematisch overzicht huidige overeenkomsten en verschillen / 183
5.4.4 Bijlage: Fiscale correcties onzakelijk handelen (informele kapitaal (verdeckte Einlage) en verkapt dividend (verdeckte Gewinnauschüttung) / 184

HOOFDSTUK 6
Verliesverrekening / 187
6.1 Inleiding / 187
6.2 Nederland / 188
6.2.1 Verliesverrekeningstermijnen / 188
6.2.1.1 Historische ontwikkeling en ratio / 188
6.2.1.2 Huidige kenmerken / 189
6.2.2 Houdster- en financieringsverliezen / 190
6.2.2.1 Historische ontwikkeling en ratio / 190
6.2.2.2 Huidige kenmerken / 191
6.2.3 Handel in verlieslichamen / 192
6.2.3.1 Historische ontwikkeling en ratio / 192
6.2.3.2 Huidige kenmerken / 193
6.2.4 Discussiepunten Nederlandse verliesverrekeningsregels / 194
6.2.4.1 Verliesverrekeningstermijnen en de inbreuk op de totaalwinstgedachte / 194
6.2.4.2 Houdster- en financieringsverliezen / 197
6.2.4.3 De regel tegen handel in verlieslichamen en de inbreuk in de structuur / 198
6.3 Duitsland / 201
6.3.1 Verliesverrekeningstermijnen en Mindestbesteuerung / 201
6.3.2 Historische ontwikkeling en ratio / 201
6.3.2.1 Huidige kenmerken / 202
6.3.2.1.1 Mindestbesteuerung / 202
6.3.3 Geen houdster-en financieringsverliesregeling / 204
6.3.4 Handel in verlieslichamen (Mantelkaufregelung) / 205
6.3.4.1 Historische ontwikkeling en ratio / 205
6.3.4.2 Huidige kenmerken / 206
6.4 Beschouwing / conclusie / 210
6.4.1 Mindestbesteuerung gecombineerd met een onbeperkte voorwaartse verliesverrekening, een optie voor Nederland? / 211
6.4.2 Afschaffing houdster – en financieringsverliesregeling? / 214
6.4.3 De Mantelkaufregeling, een optie voor Nederland? / 215
6.4.4 Schematisch overzicht huidige overeenkomsten en verschillen / 217

HOOFDSTUK 7
Financiering, onzakelijke lening en renteaftrekbeperkingen / 219
7.1 Inleiding / 219
7.2 Nederland / 220
7.2.1 Onderscheid tussen EV en VV / 220
7.2.2 Onzakelijke lening / 222
7.2.2.1 Historische ontwikkeling en ratio / 222
7.2.2.2 Onder welke omstandigheden is sprake van een onzakelijke lening? / 223
7.2.2.3 Fiscale gevolgen van de kwalificatie onzakelijke lening / 224
7.2.2.4 Rente en de onzakelijke lening / 225
7.2.3 Renteaftrekbeperkingen / 226
7.2.3.1 Inleiding / 226
7.2.3.2 Art. 8c Wet VPB 1969: Doorstroomvennootschap met te weinig substance / 227
7.2.3.3 Art. 10a Wet VPB 1969: Winstdrainage / 228
7.2.3.4 Art. 10b Wet VPB 1969: Internationale mismatches / 231
7.2.3.5 Art. 13l Wet VPB 1969; Aftrekbeperking bovenmatige deelnemingsrente / 232
7.2.3.6 Art. 15ad Wet VPB 1969; beperking van overnameholdingrente / 233
7.2.4 Discussiepunten in Nederland omtrent de onzakelijke lening en renteaftrekbeperkingen / 235
7.2.4.1 Onduidelijkheden omtrent de onzakelijke lening / 236
7.2.4.2 Lappendeken aan Nederlandse renteaftrekbeperkingen / 238
7.2.4.2.1 Ontwikkeling renteaftrekbeperkingen / 238
7.2.4.2.2 Kritiek op de afzonderlijke renteaftrekbeperkingen / 239
7.2.4.2.3 Kritiek op het naast elkaar bestaan en gebruik van specifieke renteaftrekbeperkingen / 241
7.2.4.2.4 De EBITDA-regeling in de Antibelastingontwijkingsrichtlijn / 243
7.3 Duitsland / 247
7.3.1 Onderscheid tussen EV en VV / 247
7.3.2 Onzakelijke lening / 248
7.3.2.1 Historische ontwikkeling en ratio / 248
7.3.2.2 Onder welke omstandigheden is sprake van een onzakelijke lening? / 249
7.3.2.3 Fiscale gevolgen van de kwalificatie als onzakelijke lening? / 251
7.3.2.4 Rente en de onzakelijke lening / 251
7.3.2.5 Ervaring in Duitsland met de wettelijke invulling van de onzakelijke leningleer / 252
7.3.3 Renteaftrekbeperkingen / 253
7.3.3.1 Inleiding / 253
7.3.3.2 Earningsstrippingmaatregel (EBITDA-regeling); Zinsschranke / 254
7.4 Beschouwing /conclusie / 260
7.4.1 Een wettelijke bepaling inzake de onzakelijke lening, een optie voor Nederland? / 261
7.4.2 De Duitse EBITDA-regeling; een optie voor Nederland? / 264
7.4.3 Schematisch overzicht huidige overeenkomsten en verschillen / 268

HOOFDSTUK 8
Deelnemingsvrijstelling / 271
8.1 Inleiding / 271
8.1.1 Moeder-dochterrichtlijn / 272
8.2 Nederland / 273
8.2.1 Historische ontwikkeling / 273
8.2.2 Ratio / 275
8.2.2.1 Binnenlandse deelnemingen / 275
8.2.2.2 Buitenlandse deelnemingen (voorkoming dubbele belasting) / 276
8.2.3 De huidige voorwaarden / 277
8.2.3.1 Kwalificerende moeder-dochterverhouding en 5%-eis / 277
8.2.3.2 Non-voorraadeis / 278
8.2.3.3 Kwalificerende beleggingsdeelneming / 279
8.2.3.3.1 Oogmerktoets / 279
8.2.3.3.2 Onderworpenheidstoets / 280
8.2.3.3.3 Bezittingentoets / 281
8.2.3.4 Niet kwalificerende beleggingsdeelneming; deelnemingsverrekening / 281
8.2.3.5 CFC- wetgeving in Nederland? / 282
8.2.4 Vrijstelling van voordelen (winsten en verliezen) / 285
8.2.4.1 Wat valt onder het begrip voordelen / 285
8.2.4.2 Kosten die verband houden met de deelneming / 287
8.2.4.2.1 Bruto- of nettovrijstelling / 287
8.2.4.2.2 Het Bosal-arrest / 287
8.2.4.3 Liquidatieverliesregeling / 288
8.2.5 Compartimenteren / 288
8.2.5.1 Inleiding / 288
8.2.5.2 Historische ontwikkeling en ratio / 289
8.2.5.3 De wet compartimenteringsreserve / 290
8.2.5.3.1 Doelstelling / 290
8.2.5.3.2 Vormen van de reserve / 290
8.2.5.3.3 Heffingsmoment / 291
8.2.5.3.4 Einde aandelenbelang / 291
8.2.5.3.5 Terugwerkende kracht / 291
8.2.6 Discussiepunten over de deelnemingsvrijstelling / 292
8.2.6.1 Ne-bis-in-idem of verlengstukgedachte en de gevolgen ten aanzien van de voorwaarden en het vrij te stellen object / 292
8.2.6.2 Compartimenteren / 298
8.3 Duitsland / 302
8.3.1 Historische ontwikkeling / 302
8.3.2 Ratio / 305
8.3.3 De huidige voorwaarden / 306
8.3.3.1 Kwalificerende moeder-dochterverhouding - bezitseis / 306
8.3.3.2 Non-voorraadeis / 308
8.3.3.3 Kwalificerende dochtermaatschappij / 308
8.3.3.3.1 CFC-wetgeving / 309
8.3.3.4 Niet kwalificerende dochtermaatschappij / 310
8.3.4 Vrijstelling van “voordelen’’ (winsten en verliezen) / 311
8.3.4.1 Wat valt onder het begrip voordelen / 311
8.3.4.2 Kosten die verband houden met de deelneming / 312
8.3.4.2.1 Bruto– of nettovrijstelling? / 312
8.3.4.3 Liquidatieverliesregeling / 313
8.3.5 Gewerbesteuer en deelnemingsvrijstelling / 313
8.3.6 Compartimenteren / 314
8.4 Beschouwing / conclusie / 316
8.4.1 De rechtsgrondslag van de deelnemingsvrijstelling en de gevolgen ten aanzien van voorwaarden en het vrij te stellen object / 316
8.4.2 Compartimentering / 322
8.4.3 Schematisch overzicht huidige overeenkomsten en verschillen / 324

HOOFDSTUK 9
Concerngedachte (fiscale eenheid – Organschaft) / 327
9.1 Inleiding / 327
9.2 Nederland / 328
9.2.1 Historische ontwikkeling / 328
9.2.2 Ratio / 330
9.2.3 De voorwaarden en reikwijdte / 332
9.2.3.1 Op verzoek; beperkte terugwerkende kracht van maximaal drie maanden / 333
9.2.3.2 Bezitseis / 334
9.2.3.3 Boekjareneis / 334
9.2.3.4 Zelfde-fiscale-regime-eis / 335
9.2.3.5 Vestigingsplaats / 335
9.2.3.5.1 Grensoverschrijdende fiscale eenheid mogelijk? / 335
9.2.3.6 Rechtsvormvereisten; moedermaatschappij en dochtermaatschappij / 338
9.2.3.7 Voorraadeis / 339
9.2.4 Regels en uitwerking bij het aangaan / 339
9.2.5 Regels en uitwerking tijdens het bestaan / 340
9.2.5.1 Opgaan-in-gedachte; één belastingplichtige / 340
9.2.5.2 Renteaftrekbeperking voor overnamerente / 342
9.2.5.3 Verliesverrekening / 342
9.2.5.3.1 Voorvoegingsverliezen / 343
9.2.5.3.2 Voorvoegingswinsten / 343
9.2.5.3.3 Verrekening van (fiscale eenheid) verliezen na verbreking van de fiscale eenheid / 344
9.2.5.3.4 Verrekening van (fiscale eenheid) winsten na verbreking van de fiscale eenheid / 345
9.2.6 Regels en uitwerking bij het beëindigen / de verbreking / 345
9.2.6.1 Sanctiebepaling art. 15ai Wet VPB 1969 / 345
9.2.7 Discussiepunten in Nederland omtrent het fiscale eenheidsregime / 346
9.2.7.1 De invloed van Europees recht op het fiscale eenheidsregime / 347
9.2.7.2 Alternatieven voor of naast het fiscale eenheidsregime / 350
9.3 Duitsland / 358
9.3.1 Historische ontwikkeling / 358
9.3.2 Ratio / 361
9.3.3 De voorwaarden en reikwijdte / 363
9.3.3.1 Op verzoek; Gewinnabführungsvertrag; terugwerkende kracht / 364
9.3.3.1.1 Gewinnabführungsvertrag / 364
9.3.3.2 Bezitseis / 365
9.3.3.3 Geen boekjaren eis / 366
9.3.3.4 Geen zelfde fiscale regime eis / 366
9.3.3.5 Rechtsvormvereisten; Organträger en Organgesellschaft / 366
9.3.3.6 Vestigingsplaats / 367
9.3.3.6.1 Grensoverschrijdende Organschaft mogelijk? / 367
9.3.3.7 Geen non-voorraad eis / 370
9.3.4 Regels en uitwerking bij het aangaan / 370
9.3.5 Regels en uitwerking tijdens het bestaan / 370
9.3.5.1 In beginsel geen opgaan-in (gedachte) / 370
9.3.5.2 Ausgleichzahlungen / 371
9.3.5.3 Mehr – en Minderabführungen / 371
9.3.5.4 Geen bepaling om overnamerente te beperken / 372
9.3.5.5 Verliesverrekening / 372
9.3.5.5.1 Voorvoegingsverliezen Organgesellschaft en Organträger / 373
9.3.5.5.2 Voorvoegingswinsten Organgesellschaft en Organträger / 373
9.3.5.5.3 Verrekening van (Organschaft)verliezen na beëindiging van de Organschaft / 373
9.3.5.5.4 Verrekening van (Organschaft)winsten na beëindiging van de Organschaft / 373
9.3.6 Regels en uitwerking bij het beëindigen / de verbreking / 374
9.4 Beschouwing / conclusie / 374
9.4.1 Het Organschaftregime, iets voor Nederland? / 375
9.4.2 Schematisch overzicht huidige overeenkomsten en verschillen / 381

HOOFDSTUK 10
Reorganisatiefaciliteiten (fusie en splitsing) / 385
10.1 Inleiding / 385
10.1.1 Fusierichtlijn / 386
10.2 Nederland / 388
10.2.1 Structuur; geen reorganisatiewet / 388
10.2.2 Historische ontwikkeling / 389
10.2.2.1 Aandelenfusie / 390
10.2.2.2 Bedrijfsfusie / 391
10.2.2.3 Juridische fusie / 392
10.2.2.4 Juridische splitsing / 392
10.2.3 Ratio / 393
10.2.4 De voorwaarden en reikwijdte / 394
10.2.4.1 Aandelenfusie / 394
10.2.4.2 Bedrijfsfusie / 395
10.2.4.3 Juridische fusie / 397
10.2.4.4 Juridische splitsing / 400
10.2.5 Discussiepunten in Nederland ten aanzien van de reorganisatiefaciliteiten / 402
10.2.5.1 Nederlandse wettekst versus Richtlijn / 403
10.2.5.1.1 Bedrijfsfusie: Onderneming versus tak van bedrijvigheid / 404
10.2.5.1.2 Antimisbruikbepaling / 405
10.2.5.2 Claimhandhaving; fiscale indeplaatsstreding / 409
10.2.5.3 Het ontbreken van een reorganisatiewet / 411
10.3 Duitsland / 412
10.3.1 Structuur; Umwandlungs(steuer)gesetz / 412
10.3.1.1 Umwandlungsgesetz (UmwG) / 412
10.3.1.2 Umwandlungssteuergesetz (UmwStG) / 415
10.3.1.3 Umwandlungssteuer-Erlass / 416
10.3.2 Historische ontwikkeling / 417
10.3.3 Ratio / 419
10.3.4 De voorwaarden en reikwijdte / 420
10.3.4.1 Aandelenfusie (Anteilstausch) / 420
10.3.4.2 Bedrijfsfusie (“Ausgliederung’’ en “Einbringung von Unternehmensteilen’’) / 422
10.3.4.2.1 Inbreng van een onderneming (Betrieb) […] tegen uitreiking van aandelen / 423
10.3.4.2.2 Ausgliederung / 427
10.3.4.3 Juridische fusie (Verschmelzung) / 427
10.3.4.4 Juridische splitsing (Spaltung) / 429
10.4 Beschouwing / conclusie / 431
10.4.1 Richtlijntekst in Duitsland beter geïmplementeerd? / 433
10.4.2 Claimhandhaving; fiscale indeplaatstreding / 435
10.4.3 Een reorganisatiewet, iets voor Nederland? / 437
10.4.4 Schematisch overzicht huidige overeenkomsten en verschillen / 440

HOOFDSTUK 11
Eindbeschouwing / eindconclusie / 445
11.1 Het hoe, wat en waarom van dit onderzoek (hoofdstuk 1) / 445
11.2 De conclusies wat betreft het fiscale krachtenveld rondom de winstbelasting in beide landen (hoofdstuk 2) / 447
11.3 De conclusies uit de rechtsvergelijkende hoofdstukken 3 t/m 10 / 450
11.4 Het antwoord op mijn onderzoeksvraag en bevindingen / 456

Literatuurlijst / 463
Register / 505