‘Twintigers en dertigers zijn wèl onze toekomst’

Waarom een boek?

Ik werk al lang met twintigers en dertigers, en ik wilde al jaren een boek uitbrengen. Op een gegeven moment moet je dan beginnen met schrijven. Begin 2021 heb ik het uitgesproken en in juni was het manuscript klaar. Toen heb ik het even weggelegd en aan het einde van het jaar ben ik er vol voor gegaan.

Was het lastig om structuur aan te brengen?

Dat klopt en ik had nogal wat meelezers in de doelgroep. Ikzelf ben van 1977 en mijn generatiegenoten zeiden: we hebben behoefte aan structuur dus de inhoudsopgave mag wat uitgebreider. Maar de twintigers en dertigers hoorde ik daar niet over, want zij gaan gewoon bladeren in zo’n boek. Het is dan ook een echt ‘blader- en doeboek’ geworden, een soort ANWB Survivalgids. Als je een vraag hebt dan zoek je hem op.

Waarom coach jij twintigers en dertigers?

Ik werkte bij een organisatie genaamd ‘Talent for Care’, die hoogopgeleide mensen begeleidt om op passende management- en beleidsposities in de zorgsector terecht te komen. Talenten komen daar direct na hun studie in dienst en worden tijdens hun eerste twee jaar klaargestoomd voor een leidinggevende, beleidsmatige of projectleidersfunctie. Met veel plezier trainde en coachte ik die jongeren vier jaar lang en in 2014 startte ik voor mezelf als trainer en coach. Mijn ondernemerscoach vroeg mij toen: met wie werk jij eigenlijk het liefst? Sinds die tijd doe ik niets anders meer.

Als je terugdenkt aan alle sessies met twintigers en dertigers. Welke thema’s zag je dan vaak terugkomen?

Ze zitten in de levensfase die wij allemaal doormaken; het is de tijd dat je je voor het eerst losweekt van je ouders. Voor het eerst moet je zelf keuzes maken en dan gaat het over: wie ben ik, waar ben ik goed in en wat wil ik? En dan zijn er nog wat zaken die specifiek gelden voor de twintigers en dertigers van nu: studieschulden, de druk van de maatschappij, geen huis kunnen kopen. Je ziet bovendien dat persoonlijke ontwikkeling centraal staat; in onze tijd (de interviewer is van 1974, red.) was je een beetje apart als je een coach raadpleegde en nu doet bijna iedereen dat. Er is veel (keuze)stress.

Het leven is misschien wat minder overzichtelijk dan in de tijd van TMF en Nirvana en het is jouw taak om daar een beetje orde in aan te brengen?

Veel vragen gaan over het leven, zo van: ga ik wel de goede kant op qua werk en leven? Tot en met je studie word je leven wel een beetje ingevuld door anderen, maar nu moet je zelf aan de slag. Zij kunnen het zichzelf lastig maken en ik help daarbij.

Wat is de beste strategie voor de twintigers en dertigers qua werk en leven?

Ik begin altijd met de vragen: wie ben ik, wat kan ik en wat wil ik? Als je kijkt naar ‘wie ben ik’, gaan we op zoek naar jouw kernwaarden. Die waarden geven richting en kunnen helpen bij de keuzes die je maakt. Toen ik 28 jaar was, werkte ik bij een werving- en selectiebureau, maar ik wist niet waarom ik het niet naar mijn zin had. Nu weet ik dat mijn kernwaarden ‘persoonlijk’, ‘ontwikkeling’ en ‘eerlijkheid’ daar voor mijn gevoel niet centraal stonden.

Een ander voorbeeld: Bijna alle twintigers en dertigers willen een marathon lopen en dan vraag ik waaróm ze dat willen. En als het antwoord niet uitstraalt dat het past bij hun eigen persoonlijke waarden dan stel ik de vraag: voor wie en waarom wil je dat? Op basis van de waarden ‘avontuur’ en 'resultaatgerichtheid' snap ik dat dan heel goed, maar als ik dat niet terughoor zeg ik: zou je dit nu wel doen? Dus ik begin altijd met de unieke eigenschappen en de waarden en dan kun je de juiste keuzes maken.

Je begint dus bij de kern en dan maak je samen een actieplan?

Ja en dan kom je vaak zaken tegen als: zit ik wel goed in mijn energie, heb ik wel genoeg veerkracht of hoe ga ik mij omringen met de juiste mensen? De basis met de waarden en de uitvoering heb ik verwoord in de 6 V’s; van voldoening of je je eigen pad bewandelt tot vroem vroem - dus actie.

En jij helpt ze daarbij?

Zeker, maar wel op een realistische manier. Natuurlijk moet je doen wat je leuk vindt, maar het kan niet altijd leuk zijn. Ik heb als ondernemer de leukste baan van de wereld, maar vanmiddag mijn administratie inleveren vind ik gewoon niet leuk. Ze komen ook net kijken en soms geef ik een spreekwoordelijke schop onder hun kont. Ja, de arbeidsmarkt is krap maar we mogen ze ook leren werken.

Wij veertigers die zijn opgevoed door babyboomers kennen de term ‘dit is echt onmogelijk’, maar twintigers en dertigers vinden dat ze alles kunnen worden. Is dat generatieconflict logisch?

Ik vind het idealisme bij deze doelgroep mooi, maar het is niet het enige. Realisme is nodig om een droom uit te laten komen. Ik plaats ambities vaak in een tijdspad waarbij je zegt: je hoeft niet alles voor je 35-ste te doen. Ik geloof wel in zo’n planning: werken, sparen, een reis maken met kinderen, weer aan het werk. Dan vraag ik: wat wil je nu het allerliefste en wat ga je daarvoor doen of laten?

Jij neemt jongeren serieus, en dat is terecht. Maar bij bedrijven vinden twintigers en late veertigers het soms moeilijk om met elkaar om te gaan. Hoe pak je dat een beetje handig aan?

Ik ben geen HRM-specialist, maar je moet voorkomen dat die groepen tegenover elkaar komen te staan. Mijn boek gaat er ook over dat je die groep niet wegzet als havermelk latte drinkende, avocado etende ‘jongeren’… zij zijn wel onze toekomst. Waarom zou je hen de grond instampen? Kijk dus vooral naar hun talenten en durf je eigen plaatje als 40 plusser los te laten. Accepteer dat de wereld verandert, net zoals jij als twintiger destijds vond dat jouw leidinggevende je meer ruimte had mogen geven bijvoorbeeld.

Wat zou je advies zijn aan de manager?

Deze groep vindt het leuk om de ‘echte’ persoon te zien. Dus het is ook belangrijk om slechte ervaringen te delen en dat gebeurt op werk te weinig. Het gaat om gelijkwaardigheid, je zou naar een soort buddysysteem toekunnen want ze willen juist wel verbinding. Laten we liefdevol pittig zijn voor ze, dat ben ik ook.

Heb jij een voorbeeld van iemand die weer op de rails kwam door een gerichte aanpak?

Ik coachte een dame met een gezin en twee jonge kinderen. Voor haar was en is familie het belangrijkste en haar man was - om het een beetje ouderwets te zeggen - kostwinner. Zij ging aan de slag als vrijwilliger om wensen uit te laten komen, maar haar man kon naar het buitenland voor werk. Zij twijfelde en toen heb ik een oefening gedaan uit het NLP gedachtengoed, waarbij je letterlijk door de tijd loopt en op de verschillende keuzes gaat staan en voelt wat het met je doet. De keus was tussen naar Australië gaan voor drie jaar, en hier blijven. De vraag was: krijg je over dertig jaar spijt als je dit niet gedaan hebt? En het antwoord was helder… Ze is gegaan en kon dat vrijwilligerswerk daar ook doen…Corona kwam er even tussen, maar binnenkort start een nieuw avontuur. Zo kun je zien dat coaching echt concrete stappen kan opleveren. En vergeet niet: je maakt nooit een keuze voor altijd.