Met de QuickScan kun je zien of er een voedingsbodem voor angst aanwezig is in jouw organisatie. Een waardevolle early warning; want het is beter om in een vroeg stadium kleine interventies te doen, dan om (te) laat een cultuurverandering in gang te zetten.
U vindt de Quickscan op deze pagina.
Cultuurvorming gaat langzaam; een proces dat voor veel mensen in een organisatie onzichtbaar is. Zeker wanneer het angst betreft. Want naast ambitie, is angst een primaire motivatiebron van mensen. Een target of doelstelling wekt beide kanten op: aan de ene kant de wil om het doel te halen, aan de andere kant de angst om het niet te kúnnen halen. En kijk eens naar het onderwijs: het afnemen van toetsen is hét middel om leerlingen aan de studie te krijgen. Zeg nou zelf: welke tiener gaat liever studeren dan gamen? De tiener die bang is om een onvoldoende te halen voor zijn proefwerk!
Angst is dus een motivatiebron die zowel op de werkvloer als op vele andere plekken in de maatschappij ingezet wordt om mensen te motiveren om het beste uit zichzelf te halen. Het lastige van angst is dat het een emotie is die makkelijk te misbruiken is. Door mensen te intimideren kunnen leiders hun zin krijgen. Door anderen te pesten kunnen medewerkers collega’s buiten spel zetten. Door te dreigen met gevolgen kunnen anderen de mond gesnoerd worden en kritiek worden gesmoord.
Kortom, angst is een gevaarlijke motivatiebron. Een scherp doel stellen of een hoge salestarget is geen probleem; mits de medewerker óók genoeg tijd en middelen krijgt om die vraag te kunnen beantwoorden. Een Angstcultuur ontstaat op het moment dat angst onontkoombaar wordt, wat je ook doet, de angst blijft bestaan. De oplossing is dan om je gedeisd te houden, netjes te doen wat er wordt gevraagd en vooral geen kritiek te leveren. Medewerkers ontbreekt het dan aan middelen om iets aan die angst te doen.
Of er in een organisatie een angstcultuur kan ontstaan heeft met veel méér te maken dan alleen de aanwezigheid van leiders die grensoverschrijdend gedrag vertonen. Druk van buitenaf, bijvoorbeeld door een crisis, of bijvoorbeeld de aanwezigheid van oneerlijke targets of dubbelzinnig beleid kunnen een voedingsbodem zijn voor angst.
De QuickScan geeft een snel beeld van de organisatie. En het beantwoordt de vraag: is er een voedingsbodem voor een angstcultuur in mijn organisatie? Nogmaals, voorkomen is makkelijker, beter én goedkoper dan genezen. Uit recent onderzoek blijkt hoe duur een disfunctionele cultuur is: arbeidsproductiviteit kan met 40% dalen. De omzet daalt net zo hard mee en krijgt een klap van tussen de 30% en 50%. Wees er dus op tijd bij!
U vindt de Quickscan op deze pagina.
Peter Fijbes is organisatieadviseur en teamcoach. Zijn focus ligt op het ontdekken en oplossen van samenwerkingsproblemen in organisaties en teams. Daarnaast doet hij op aanvraag van organisaties onderzoek naar angstcultuur. Via zijn onderneming Fijbes Consultancy & Training kunnen managers en HR-professionals training volgen over groepsdynamiek, angst in organisaties en relationeel leiderschap. Hij is de auteur van Angstcultuur.
