Nou denk je bij yoga misschien niet direct aan onderwerpen als vitaliteit, purpose of werkgeluk. Waarschijnlijk associeer je het eerder met rek- en strekoefeningen op een matje. De lichaamshoudingen zoals die in de meeste yoga- of sportschool worden onderwezen, zijn het enige onderdeel van de totale yogafilosofie dat in het Westen tot de mainstream is doorgedrongen. En dat is zonde, want daarmee gaan we voorbij aan de diepere wijsheid van yoga, die in het hectische leven van vandaag de dag heel waardevol kan zijn.
Inspanning en ontspanning
Zo kan de yogafilosofie je meer inzicht geven in hoe je de balans tussen inspanning en ontspanning kunt bewaken. De meeste mensen brengen tijdens het werk veel tijd door in hun hoofd en vergeten daardoor hun lichaam volledig. Gedurende de dag valt er van alles voor waardoor je in een ‘vecht-of-vlucht’ modus terecht komt. Een project dat niet af is, een aanvaring met een collega of een ingewikkelde call zorgen allemaal voor de aanmaak van de stresshormonen adrenaline en cortisol.
Vechten of vluchten
Wanneer je gedurende de dag continu in de vecht-of-vluchtmodus zit, is het alsof je het gaspedaal steeds wat verder intrapt, zodat je nog net even iets harder kunt gaan. Dit verhoogt de aanmaak van adrenaline en cortisol nog eens. Je lichaam gaat steeds een versnelling hoger en dat wordt ook wel stress genoemd. Nu is een beetje stress gelukkig niet erg. Sterker nog: stress kan zelfs gezond zijn, want je gaat aan en presteert beter. Wat wel schadelijk is, is een gebrek aan ontspanning. Daardoor kan je lichaam namelijk niet meer terugschakelen en blijft het in de stressmodus.
Vagale rem
Gelukkig heeft je lichaam een systeem om stress te reguleren. Dat wordt de vagale rem genoemd. Deze vagale rem kun je je voorstellen als de aan-en-uitknop van stress. Wanneer je een periode van stress hebt gehad, trapt je lichaam als het ware de vagale rem in om je herstel in te zetten. Je schakelt hierdoor terug de ruststand-en-verteer stand van je lichaam. Je hartslag kalmeert , je bloeddruk daalt, je spijsvertering komt op gang, en je spieren ontspannen zich. Je komt in een staat van ontspanning, geruststelling en herstel. Andersom geldt dat wanneer je vagale rem weer wordt losgelaten, bijvoorbeeld wanneer je na een pauze weer aan het werk gaat, je weer vecht-of-vluchtreacties gaat vertonen.
Schakelen
Wanneer je langdurig in een stressvolle situatie zit, wordt het steeds moeilijker om te schakelen tussen inspanning en ontspanning. Heb je weleens meegemaakt dat het na een drukke, stressvolle periode moeilijk was om te ontspannen? Je hebt het gevoel dat je steeds iets moet doen, en je voelt je onrustig als je even stilzit of niksdoet. Je zit dan in een toestand die sympathische overdrive wordt genoemd. Je bent continu in vecht-of-vluchtmodus en je kunt maar moeilijk ontspannen. Dat kom omdat de vagale rem minder goed werkt als je langdurig onder stress staat. Met andere woorden: hoe gestresster je bent, hoe moeilijker het wordt om te ontspannen. Je komt in de gevarenzone voor een burn-out.
Tien leefregels
De yogafilosofie kan je helpen om meer ontspanning in je dag en in je leven in te bouwen. Aan de hand van tien leefregels - de yama’s en de niyama’s - leer je stap voor stap hoe je vanuit balans op stressvolle situaties kunt reageren. Denk hierbij bijvoorbeeld aan zeggen wat je echt vindt, het aangeven van je grenzen, het bewaren van je work-life balance. De yama’s en de niyama’s geven je handvatten om op een gezonde en gebalanceerde manier met je omgeving en met jezelf om te gaan. En daarmee werk je op een gezonde manier aan je eigen vitaliteit en werkgeluk.
