De digitale wereld is in zijn aard grenzeloos, plaats en tijd hebben er een andere functie in. De menselijke geest en creativiteit is de norm voor de opbouw van allerlei nieuwe digitale werelden losgezongen van de fysieke omgeving. Deze digitale structuur kent geen hiërarchie, regels of wetten. En net zoals internet geen bestuur heeft, heeft de digitale structuur dat ook niet. Maar omdat er ogenschijnlijk, uiterlijk, niets aan de klassieke wereld is veranderd, blijven beleidsmakers en politici acteren, alsof deze digitale nieuwe werkelijkheid niet echt bestaat.
Inmiddels werken en recreëren steeds meer mensen in deze digitale ruimte, worden digitaal mobiel. De klassieke economie verplaatst zich in rap tempo naar deze digitale omgeving. De gevolgen zijn enorm. Globalisering is slechts één van de gevolgen van de brede inzet van allerlei nieuwe technologieën. Andere gevolgen zien we dagelijks al om ons heen: de huidige vluchtelingenstromen, disruptie in allerlei sectoren, nieuwe politieke tegenstellingen tussen globalisten en populisten, uitbarstingen van wereldwijd nepnieuws, cybercriminaliteit en kwaadwillende overheden die andere landen hacken.
Het is de stelling van de auteur dat deze digitale structuur eigen besturingsmechanismen behoeft, zoals we die ook hebben in de klassieke wereld. En omdat de digitale wereld globaal, internationaal functioneert voldoet een nationale aanpak niet meer. Ook de negatieve effecten kunnen slechts beteugeld worden door een wereldwijde aanpak. Het gaat daarbij niet alleen om de grote veranderingen die optreden in de arbeidsmarkt als gevolg van automatisering en robotisering. Het gaat ook om de mogelijkheden die criminelen, terroristen en kwaadwillende overheden hebben om de digitale ruimte ongezien te benutten voor negatieve activiteiten.
Nationale wet- en regelgeving schiet schromelijk tekort, werkt contraproductief en vergroot de rechtsonzekerheid, omdat wereldwijde digitale dienstverlening, of criminaliteit, juist gebruik zal maken van de verschillen in nationale rechtssystemen en handhaving. Overheden moeten daarom gezamenlijk en internationaal digitale agenda’s opstellen om de effecten van de snelle wereldwijde digitalisering, De vloeibare samenleving, in goede banen te leiden.
Daarbij komt dat niet alleen de samenleving heel anders gaat functioneren, maar dat ook de mens zelf in een groot veranderingsproces zit. Waar in de klassieke maatschappij de mens primair een fysiek wezen is, bestuurd door zijn hersens om te leven, werken, recreëren, grotendeels vanuit één locatie, wordt de mens in de digitale wereld primair een informatiewerker, steeds meer in internationaal verband, waarbij de locatie van zijn fysieke wezen irrelevant is. De digitale ruimte, beter de vele digitale ruimtes, worden de nieuwe werkelijkheden van de mens. Voor de één is dat een digitale financiële wereld, voor de ander de wereld van gaming en voor een derde kan dat cybercriminaliteit zijn. Al deze digitale werelden, die vrijwel altijd internationaal functioneren, kennen eigen regels, gewoonten, conventies, maar staan in de praktijk los van de klassieke nationale indelingen. Deze digitale werelden liggen als een soort ‘internationale digitale sectoren’ over de klassieke samenleving heen, die wereldwijd uit een lappendeken van landen bestaat.
Het is zeer complex om je voor te stellen hoe alle ontwikkelingen op het digitale vlak gaan lopen en ook ik heb geen ultieme glazen bol. Wel ben ik ervan overtuigd dat beleidsmakers, veel sneller dan nu gebeurt, een start moeten maken met het doorgronden van de effecten van de digitalisering om, voordat sommige effecten totaal uit de hand lopen, de digitalisering in goede banen te leiden. Dit toekomstbeeld komt bijvoorbeeld duidelijk naar voren in het laatste hoofdstuk. Dit is een projectie geschreven op het jaar 2117, om de lezer een concrete voorstelling te geven over hoe de ontwikkelingen mogelijkerwijs zouden kunnen lopen, indien wereldwijd tot goede afspraken gekomen wordt om te komen tot De vloeibare samenleving.
Peter Hagedoorn is opgeleid als natuurkundig ingenieur en heeft een loopbaan gevolgd waarbij hij afwisselend heeft gewerkt voor de publieke sector en het bedrijfsleven. Zo werkte hij bij Shell, het Ministerie van Economische Zaken, Bull-Nederland, RAET, Hagemeyer en Océ. . Daarnaast was hij de eerste voorzitter van het CIO-Platform Nederland, in welke hoedanigheid hij tevens in de Board zat van de European CIO Association. Later werd hij benoemd tot Secretaris-Generaal van deze organisatie. Hij is voormalig “CIO-of-the year” en auteur van De vloeibare samenleving.
Over Peter Hagedoorn
Peter Hagedoorn is opgeleid als natuurkundig ingenieur en heeft een loopbaan gevolgd waarbij hij afwisselend heeft gewerkt voor de publieke sector en het bedrijfsleven. Zo werkte hij bij Shell, het Ministerie van Economische Zaken, Bull-Nederland, RAET, Hagemeyer en Océ. . Daarnaast was hij de eerste voorzitter van het CIO-Platform Nederland, in welke hoedanigheid hij tevens in de Board zat van de European CIO Association. Later werd hij benoemd tot Secretaris-Generaal van deze organisatie. Hij is voormalig 'CIO-of-the year' en auteur van De vloeibare samenleving.
