Wie is de baas op de apenrots? Regeringsleiders gingen een voor een op audiëntie bij Trump om te zien wat er van de internationale samenwerking te redden is. White-House watchers zijn volop bezig om de hiërarchie op de rots te onderzoeken. De conclusie is helaas niet verrassend: nog maar al te vaak wordt zelfvertrouwen verward met competentie. Ook als dat zelfvertrouwen nergens op gebaseerd is.
Simultaan Wijdbeens Zitten
De ‘confidence - competence-loop’, zoals deze verwarring in het Engels bekend staat, maakt dat bluf werkt. Verbaal, en daar is Trump wel onbetwist de beste in, maar ook non-verbaal. Non-verbale bluf uit zich in de ruimte die iemand inneemt. Bij het bezoek van president Macron aan zijn evenknie was het de sport om zo breed mogelijk te zitten en dus al die knieën zo ver mogelijk te spreiden. Eline Huisman, Frankrijk-correspondent van de Volkskrant, had het over het Simultaan Wijdbeens Zitten. En dat deden ze, de heren. Een nieuw onderdeel van de non-verbale strijd: wie kan het best manspreaden? Je weet wel, het fenomeen dat mannen in het openbaar vervoer zo wijdbeens zitten dat ze drie zitplaatsen in beslag nemen. Het klokkenspel heeft kennelijk de ruimte nodig. Een probleem waarvoor in de metro van Madrid al jaren een verbodsbord hangt: knieën bij elkaar, heren! Gun een ander ook een plekje.
functioneel slijmen
Bij het ‘gesprek’ met president Zelensky werd de persoonlijke ruimte ingezet om de non-verbale strijd te voeren. Voorover leunen en wijzen met de vinger, en dat met twee tegen één… een beetje schoolplein was er niets bij. En toen kwam Mark Rutte. Die ooit uitgebreid in het nieuws kwam doordat hij de vrouwen in zijn kabinet (Rutte III) steeds niet liet uitpraten. Verbaal neemt hij gemakkelijk ruimte in, net als non-verbaal. Voor zijn eerste ontmoeting met Trump heeft hij geoefend op het handenschudden. Boven- of ondergreep, andere hand op de arm of zelfs schouder van de ander, belangrijk, belangrijk. Trump steekt zijn handje een beetje uit en laat de ander naar zich toekomen. Om vervolgens bij voorkeur de arm van de gast uit de kom te trekken. Rutte liet zich dat niet gebeuren, en hij nam moeiteloos de overhand. En dat pikte Trump? Jazeker, doordat Rutte ook een meester is in het functioneel slijmen. Voor het oog van de camera prees hij de ander de hemel in, Trump glom als een appeltje. En ja, ik schreef ‘handje’. Iets wat hem enorm gekwetst heeft, het feit dat vaak benoemd en beschreven werd dat hij niet al te grote handen heeft. Dat kan natuurlijk niet, voor iemand met zijn statuur, eh, ik bedoel ego. Size matters!
Little Marco
Stel je toch eens voor als de hoofdpersonen in een dergelijke situatie twee vrouwen waren. Dan had het er vast anders uitgezien. Wij moesten toch altijd keurig met de knietjes bij elkaar zitten? Ook als je geen rok aan had? En wat als er - eindelijk - een vrouw op audiëntie mag in de Oval Office? Ursula von der Leyen is in ieder geval niet welkom. En Kaja Kallas, als Hoge vertegenwoordiger van de Unie voor Buitenlandse Zaken en Veiligheidsbeleid toch niet de minste, is niet welkom bij de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, Marco Rubio. Die overigens van Trump de bijnaam ‘Little Marco’ kreeg. Dat de hiërarchie daar ook even duidelijk is.
Wat kunnen we hieruit leren? Dat we vooral zelfvertrouwen niet met competentie moeten verwarren. Lees vooral ook het geweldige boek ‘Why do so many incompetent men become leaders’ van Hoogleraar psychologie Tomas Chamorro-Premuzic, of bekijk zijn TED-talk. En vrouwen: niet te veel ruimte innemen? En, wat ik erg vaak hoor, een afkeer hebben van functioneel slijmen? Weet dat dit onderdeel is van het strategisch spel en maak er slim gebruik van.
Over Liesbeth Tettero
Liesbeth Tettero is trainer en coach in het openbaar bestuur (www.publice.nl) en van ambitieuze vrouwen (www.feministerie.nl).
