Stel je eens voor: een kinderboek dat verboden wordt omdat het te eerlijk is over onze toekomst. Dat boek bestaat, gemaakt door Schrijvers voor Toekomst. Want hoe vertel je jonge lezers dat er moeilijke tijden aankomen, maar dat er toch altijd een reden blijft om hoopvol te zijn? Die moeilijke tijden worden veroorzaakt door klimaatverandering, en dat hebben wij mensen zelf gedaan in de afgelopen decennia.
Science fiction
Vroeger droomden we van een toekomst vol avonturen, zoals Jules Verne, die mensen liet afdalen naar het middelpunt van de aarde, of Isaac Asimov, die robots liet rondlopen in I, Robot. Wat toen onmogelijk leek, wordt nu werkelijkheid door technologische ontwikkelingen. Robert Heinlein nam ons mee naar verre werelden, vol ontdekkingen en tijdreizen. Hoewel veel van die verhalen spannend en avontuurlijk waren, zijn recente toekomstverhalen vaak donkerder geworden.
Neem bijvoorbeeld Snow Crash, het boek waarop Mark Zuckerberg de Metaverse baseerde. Hier zien we een wereld die bijna ten onder gaat, waarin de hoofdpersoon zich verstopt in een virtuele wereld via een VR-bril. De realiteit ontvluchten is hier het thema, maar toch schuilt er ook hoop in zulke verhalen.
Dichtbij
In Hoopvolle Verhalen over het Einde van de Wereld zien we verhalen die dichter bij onze realiteit liggen, een toekomst die niet langer ver weg voelt. Het zijn verhalen waarin jongeren centraal staan, jongeren die opgroeien in een wereld die kampt met de gevolgen van klimaatverandering. Denk aan een jongen wiens klimaat-activistische ouders plotseling onder moeten duiken, of een meisje dat verliefd wordt op iemand wiens beste vriend een kunstmatige intelligentie is.
Sommige verhalen zijn uitdagend en schetsen een toekomst waarin luchtvervuiling en overstromingen dagelijkse realiteit zijn geworden. Maar zelfs in de donkerste scenario’s gloort er hoop. Zoals in het verhaal waarin een leerling per ongeluk een bacterie vrijlaat die plastic kan afbreken—oeps, maar misschien precies wat nodig was. Een ander verhaal stelt het vanzelfsprekende overnemen van een veehouderij aan de kaak en laat zien dat een plantaardige toekomst binnen handbereik is.
Dit boek is geschreven voor kinderen en jongeren, maar met een volwassen blik. Het helpt jonge lezers om moeilijke vragen te stellen, angsten bespreekbaar te maken en vooral te zoeken naar hoop en oplossingen. Want juist in verhalen over het einde van de wereld kunnen we leren hoe belangrijk het is om erin te blijven geloven dat de toekomst beter kan zijn.
Over Bertrand Weegenaar
Bertrand Weegenaar is als hogeschooldocent HBO-ICT werkzaam op Windesheim. Zijn voorliefde ligt bij de onderwerpen strategie, marketing, geschiedenis; biografieën en internet; e-business.
