"Een belangrijke mijlpaal" noemde de bewindsvrouw het. Als straks de projecten in Ootmarsum, Tjekwerd en Oosterhout opgeleverd zijn, is de 2000 MW-grens doorbroken. Op naar de volgende 2000. Cramer heeft speciale ‘windteams’ in het leven geroepen om lokale procedures op plaatsen waar windmolenprojecten gepland zijn, te versnellen. Helaas zal die maatregel niet baten. Al in januari was duidelijk dat de kabinetsdoelstelling van 4000 MW op land nog gedurende deze regeringsperiode (zomer 2011) niet gehaald zal gaan worden.
Een ingreep die aankomend ABN Amro-bankier en toenmalig CDA-minister van Economische Zaken Joop Wijn in 2006 deed in het subsidieregime rond duurzame energie, zal de kabinetsaspiraties de das om doen.
In augustus 2006 bevroor Joop Wijn de toenmalige subsidieregeling - de MEP (Milieukwaliteit Elektriciteits Productie). Die was zo succesvol dat er in de ogen van het kabinet te veel geld heen gevloeid was. En dus moest-ie worden stopgezet. "Bovendien", zei Wijn, "gaan we de 9 procent duurzame energievoorziening die we gepland hebben in 2009 (dat werd later 2010), zeker halen ." Investeerders en projectontwikkelaars weken prompt massaal uit naar andere landen, waar subsidieregelingen niet afhankelijk bleken van de politieke dagkoersen.
Ondertussen is het 2009 en produceert Nederland nog geen 5 procent duurzame energie. Maar wat erger is: sinds kort is helder wat de gevolgen zijn geweest van Wijns actie. Halverwege januari werd bekend dat het aantal duurzame energieprojecten in Nederland over 2008 enorm is gedaald. Dat blijkt uit het budget dat vorig jaar is overgebleven van de Stimuleringsregeling Duurzame Energie (SDE) - de (minder ruimhartige) opvolger van de MEP.
Er was voor 655 MegaWatt aan projecten budget ingepland door de overheid, maar daarvan zal volgens subsidieverstrekker SenterNovem over 2008 en 2009 samen hooguit ruim 300 MW gebruikt worden. Wind op land stond zelfs voor 500 MW op de rol, maar er is over 2008 slechts voor 85,7 MW aan projecten goedgekeurd, terwijl er 9,7 MW aan projecten in de pijplijn zit voor 2009. Dat schiet niet op. Pas na 2009 zal de SDE-regeling naar verwachting weer enig serieus effect gaan sorteren.
Volgens directeur Ton Hirdes van de Nederlandse Wind Energie Associatie (NWEA) is er inderdaad sprake van wat hij noemt ‘de post-MEP-dip’. "Niet alleen projectontwikkelaars, maar ook lokale overheden hebben indertijd in reactie op het besluit van Joop Wijn hun ‘windplannen’ in de ijskast gezet. Er was immers geen zekerheid meer of die financierbaar zouden zijn." Die dip zal, zo verwacht Hirdes, dit jaar eindigen. Per 1 april kunnen er weer SDE-subsisies aangevraagd worden en Hirdes verwacht dan ook dat de 9,7 MW aan projecten die goedgekeurd is voor 2009, nog flink zal groeien.
Desalniettemin denkt ook Hirdes dat de overheidsdoelstelling van 4000 MegaWatt in 2011 niet meer gehaald zal worden. "Het is goed dat er nu maatregelen zijn genomen om de knelpunten weg te nemen, want die zijn er maar genoeg. Maar persoonlijk verwacht ik dat de goedkeuring van al die 4000 MW aan projecten nog wat langer op zich laat wachten, los van het feit dat het vervolgens nog minimaal een jaar duurt voor een molen staat en kan leveren."
De komende twee jaar zijn volgens Hirdes cruciaal. "Straks zal blijken of de nieuwe subsidieregeling - de SDE - in zijn huidige gedaante voldoet. Want zeker op plaatsen waar de wind wat minder is, is het nog maar de vraag of de SDE voldoende is om de investering te laten renderen. En die plaatsen zijn voor het bereiken van die 4000 MW wel keihard nodig."
Hirdes verwacht desalniettemin dat die 4000 MW er heus gaan komen. "We zijn op weg, alleen gaat het allemaal wat langer duren." Met dank aan Joop Wijn, aan wie Gerrit Zalm bij het nieuwe ABN Amro straks ongetwijfeld een goeie zal hebben.
