Aan elke competitie doen veel mensen mee, een paar winnen een medaille terwijl de rest minimaal even hard gewerkt heeft of zich voorbereid. Zij falen. Maar een paar ondernemers worden echt succesvol, verdienen de euro’s en krijgen de biografieën. De meesten falen. Daar hebben we het ook liever niet over. We voelen plaatsvervangende schaamte (‘het had mij ook kunnen overkomen’) of medelijden. Falen heeft in boektitels een negatieve lading: falend beleid, falende toezichthouders. Daar moeten we dus wat tegen doen! Zoek in de catalogus van Managementboek.nl op ‘Succes’ en op ‘Falen’, en bekijk de verschillen.
Andere culturen en andere beroepsgroepen dan managers en ondernemers gaan daar anders mee om. In landen waar het boeddhisme dominant is, is falen een belangrijke leerervaring in het leven die gekoesterd wordt. In Amerika heeft de ondernemer die een keer failliet ging een streepje voor; hij heeft geleerd en is weer opgestaan. Bekijk de carrières van de masterchefs in Chef’s Table op Netflix en ze zijn allemaal wel ergens failliet gegaan. Het restaurant of de culinaire richting was geen succes. Kortom daar hoort falen bij de zoektocht naar identiteit en erkenning.
Van falen heeft journaliste en auteur Elizabeth Day een specialiteit gemaakt. In haar podcast How to fail (with Elizabeth Day) nodigt ze beroemdheden uit om over hun falen te praten. Falen in hun persoonlijk leven, in hun werk en in het bereiken van hun ambities. Die soms te groot of verkeerd getimed zijn. Zwanger worden als je net in een belangrijke fase van je carrière zit. Het voordeel is dat je het gevoel krijgt dat ook voor bekende mensen falen een onderdeel van het leven is. Van het werk, een stap in volwassen worden meestal. Maar alleen als dat falen niet op zichzelf staat, en opgepakt wordt om verder mee te komen.
In Durf te falen vervlecht Day haar eigen ervaringen met dat van geïnterviewden in de podcast. Het levert een breed spectrum aan faalervaringen op. Van kind, student tot aan werkende bij kranten en voor zichzelf. Maar ook als puber, vrouw en echtgenote. En na een gefaald huwelijk als kandidaat op de datingmarkt. Day is rond de veertig en tot op heden kinderloos. Ook dat ziet ze als falen. ‘Wat gebeurt er als je op papier alles hebt wat je hartje begeert, maar vanbinnen het knagende gevoel hebt dat er iets ontbreekt; een leegte die je niet kunt toegeven uit angst ondankbaar te lijken? Met andere woorden: wat gebeurt er als je faalt in succes?’
Day interviewde Nicole Kidman daar bijvoorbeeld over een Oscar winnen, en tegelijk eenzaam alleen in een hotelkamer zitten. Bekijk de documentaire Miss Americana op Netflix over één van de meest succesvolle vrouwelijke artiesten ter wereld, Taylor Swift. Beroemd, maar alleen en niemand om de winst van alweer een award te delen. Ze zit zielig backstage. Ze heeft behalve haar moeder geen vrienden om haar succes te delen. Dan zijn stappen naar drank en drugs natuurlijk niet zo groot.
Elizabeth Day heeft geen pasklare antwoorden. Falen, je krijgt wel het gevoel dat het dus iedereen overkomt, klein en groot, gewoon en beroemd, en in alle fasen en activiteiten van je leven. Onderzoeken waar het misging, kijken wat je (opnieuw, anders, of even niet) kunt doen. En nog een keer proberen. En zo ontwikkelde Day zich van schrijfster van columns in een Engelse krant tot ‘uitgever’ van succesvolle romans (Het Feest en Steen, papier, schaar) tot Durf te falen. Happy failing!
Over Bertrand Weegenaar
Bertrand Weegenaar is als hogeschooldocent HBO-ICT werkzaam op Windesheim. Zijn voorliefde ligt bij de onderwerpen strategie, marketing, geschiedenis; biografieën en internet; e-business.
