Ik wilde best iets zeggen, maar hoe?
Want hoe zeg je dat je dat project er niet bij kunt hebben,
dat je die vriendin geen geld meer wilt lenen,
dat je die opmerking tijdens de vergadering niet kon waarderen,
of dat de hond van de buren zo blaft als jij thuis werkt?
Grenzen, ik was er nooit een ster in. Te rommelig, te inconsequent, te veel lieve vrede.
Toen ik mijn eerste kind kreeg vertelde iedereen me dat grenzen voortaan cruciaal waren. Eerst stevige wortels geven, dan leren vliegen, zoiets. Gelukkig mocht ik eerst aanrommelen: baby’s behoeven nog weinig correctie. Maar langzaam ging het verzorgen over in opvoeden. En dat betekende vooral begrenzen: nee afblijven, stop, niet oversteken, niet de kattenbrokjes opeten, wat zei ik nou!
Ik vond het zwaar, en de peuter in kwestie vond het ook maar storend. Zijn frustratie vond een uitweg in nieuw gedrag: slaan. Zodra ik hem iets verbood haalde hij uit. ‘Hee!’ riep ik de eerste keer ontsteld, ‘je mag mama niet slaan!’ Maar het werd een gewoonte, en na een tijdje riep hij zelf al – nog voor ik iets had gezegd – ‘mama niet slaan?’ Precies. En geef nou mama’s laptop maar weer terug.
Grenzen vallen niet altijd even lekker. Een tik terug valt te verwachten:
‘Je kunt het geld toch prima missen?’
'Doe niet zo moeilijk'
‘Een grapje moet toch kunnen’
‘Honden blaffen nou eenmaal, wil je dat ik hem drogeer ofzo’.
En soms wordt er al gemept voor jij überhaupt iets hebt gezegd. Anticiperend op jouw grens heeft die ander zich al bewapend voor een preventieve aanval. ‘Laat maar ik zie het al, je gunt mij nooit iets.’ ‘Jouw hakken op dat parket maken superveel lawaai, wist je dat?’ ‘…maar dat mag ik zeker ook al niet meer zeggen’.
Ons hoofd kan flink op de loop gaan met al die mogelijke reacties op onze grenzen. En die interne dialoog kleurt de manier waarop we grenzen stellen: onnodig scherp, of juist te omzichtig, of misschien zeggen we toch maar liever niks. Logisch. En heel erg zonde. Want inmiddels weet ik dat het loont om grenzen goed te leren aangeven, en leniger te worden in het opvangen van de reactie.
Dat had ik graag eerder geweten.
Toen ik mijn peuter eens kwijt was in de supermarkt, trof ik hem uiteindelijk aan bij het schap met pasta. Op de grond, temidden van vijftien dozen tagliatelle. Om hem heen andere klanten die zich over hem hadden ontfermd en hem wat fatsoen probeerden bij te brengen ‘dat is niet van jou hè, leg maar terug’. Ik ving zijn blik, en voor ik iets kon uitbrengen riep hij: ‘mama niet slaan, mama niet slaan!’
Leg dat maar eens uit.
Inmiddels is de peuter volwassen, geef ik trainingen en lezingen over grenzen-zonder-gedoe, en nu heb ik het boek geschreven dat ik destijds zelf had willen lezen.
Moet of wil jij ook eens ‘iets met grenzen stellen’? In mijn boek vind je talloze praktische en wetenschappelijk onderbouwde tips om grenzen aan te geven zonder gedoe. Leer op een ontspannen manier nee zeggen, egosparende tikjes uitdelen, aankaarten wat je niet leuk vindt, omgaan met ‘foute’ opmerkingen, met pittige tegenreacties, en natuurlijk met dat eeuwige schuldgevoel.
Over Iris Posthouwer
Iris Posthouwer is trainer, spreker en auteur op het gebied van Ontspannen Overtuigen. Haar missie: ongemakkelijke gesprekken makkelijker maken. Zodat 't minder energie kost, voor alle betrokkenen.
