Met Goed teamwerk wil Karin Derksen wetenschappelijk onderzoek naar goed teamwerk toegankelijk en praktisch toepasbaar maken. En om meteen met de deur in huis te vallen: dat is haar goed gelukt.
Het boek bestaat uit drie delen. Deel een, getiteld ‘Basis voor goed teamwerk', gaat onder meer in op zaken als hoe je een gedeeld doel creëert en wat je kunt doen met groepen die geen team zijn. In dit deel geeft ze daarnaast antwoord op de moeder aller vragen bij teamwerk: waarom organiseren we werk in teams? Ik raad organisatie waar gewerkt wordt met matig functionerende teams aan op z'n minst dit eerste deel te lezen.
In deel twee: ‘Samenwerken voor goed teamwerk' gaat Derksen in op onderwerpen als creëren van veiligheid, hoe je diversiteit benut in je team, de teamontwikkelruimteparadox, balanceren tussen evalueren en verbeteren. Een van de verhelderende conclusies uit dit deel is: 'Hoe gek het ook klinkt, gezelligheid in teams leidt nogal eens tot onveiligheid. Veiligheid in een team is echt iets anders dan gezelligheid.'
In deel drie ten slotte gaat de auteur onder de vlag ‘Leiderschap voor goed teamwerk' onder meer in op onderwerpen als hiërarchisch leiderschap en gedeeld leiderschap en wat het werken met zelfsturende teams vraagt. Derksen laat de twee kanten van de medaille van zelfsturing zien. Het is volgens haar enerzijds verrijkend, omdat medewerkers kunnen meepraten en meebeslissen. Anderzijds ervaren medewerkers het vaak als drukverhogend, omdat verantwoordelijkheid en sociale controle toenemen.
Veel teams maken de verwachtingen niet waar
Derksen citeert uit een aantal onderzoeken waaruit blijkt dat de resultaten van teamwerk tegenvallen. Een tegenvaller is rendementsverlies ten opzichte van individueel werken. Ten tweede blijkt dat teams vaak slechtere besluiten nemen dan een individu. En ten derde: als er gedoe is in een team heeft dat ook weerslag op het individueel functioneren. We zijn als lezers dus gewaarschuwd, denk goed na voordat je aan teamwerk begint!
Gezamenlijk helder doel
Volgens Derksen is een team een groep met een beperkte omvang van circa drie tot tien personen, die een gezamenlijk helder doel of gedeelde opgave hebben. Een team heeft daanaast teamleden die moeten samenwerken om dat gedeelde doel of die gedeelde opgave te realiseren. De teamleden zijn daardoor onderling van elkaar afhankelijk.
Uit onderzoek blijkt dat teams met tien leden nog in staat zijn informatie goed uit te wisselen, en ze het beste uit elkaar kunnen halen. Bij een grotere groep kunnen mensen achterover gaan hangen en kan er ‘sociaal luieren' ontstaan.
Weet waarom je het werk (niet) in teams organiseert
Als je geen goed antwoord hebt op de vraag ‘waarom organiseren we het werk in teams?' is Derksens advies: Organiseer het werk anders! Derksen geeft een paar argumenten wanneer werken in teams nuttig kan zijn: er is diversiteit aan kennis en kunde nodig, de taak is te omvangrijk voor één persoon en de teamleden zijn onderling afhankelijk van elkaar. 'Als er geen sprake is van onderlinge afhankelijkheid doe dan niet je best om als team te gaan werken. Laat medewerkers dan individueel hun werk doen en elkaar zo nodig consulteren.' En nu maar hopen dat deze conclusie tot veel lezers doordringt, om zo improductieve en onmogelijke teams te voorkomen!
Vier activiteiten
Volgens Derksen ondernemen teams, gelijktijdig of afwisselend, vier activiteiten: organiseren (zoals afspraken maken, leiderschap en eigenaarschap), dialoog voeren (actief luisteren en gedeelde betekenisgeving), reflecteren (vanuit verschillende perspectieven kijken en feedback vragen) en toekomst creëren (visie ontwikkelen en waardecreatie). Volgens haar halen teams de beste resultaten bij gedeeld leiderschap. Het is haar opgevallen dat leiders in teams met één leider vooral aandacht hebben voor de activiteiten toekomst creëren en organiseren. Dat staat het behalen van het beste resultaat in de weg.
Onderbouwd en praktisch
Derksen is erin geslaagd om een leesbaar boek te schrijven met voldoende nieuwe inzichten over een onderwerp waar al zo veel boeken over verschenen zijn. De wetenschappelijke onderbouwing (met achter in het boek negentien pagina's met noten) belemmert de leesbaarheid niet. Het boek staat vol met handige vragenlijsten die teams kunnen helpen om het eigen functioneren te bespreken. Het boek heeft een gedetailleerde inhoudsopgave (die het ontbreken van een index enigszins goedmaakt). Derksen maakt het de lezer makkelijk door elk hoofdstuk kernachtig samen te vatten en geeft aan het slot van elk hoofdstuk een aantal tips om de behandelde stof te operationaliseren. Aan het eind van het boek wordt dit alles ook nog een keer schematisch weergegeven.
Derksen helpt de lezer van Goed teamwerk op verschillende manieren om inzicht in teamfunctioneren te krijgen, ze geeft daarnaast tips om als team beter te functioneren.
Over Rudy Kor
Rudy Kor is zelfstandig organisatieadviseur en auteur van diverse managementboeken. Tot voor kort werkte hij (als senior partner) bij Twynstra Gudde. Hij startte zijn werkzame leven bij Philips in Eindhoven. Als adviseur helpt hij (project)managers bij het effectiever inrichten van hun projecten. Als veellezer wordt hij gedreven door nieuwsgierigheid en schrijft regelmatig boekrecensies.
