Ik zal eerlijk zijn: toen ik de omslag van het boek Marktonderzoek Design van Iris van Hest zag, was ik verre van enthousiast. Tuurlijk, grafisch ontwerp blijft een kwestie van smaak, maar op mij had de omslag een erg ouderwetse uitstraling die me deed denken aan studieboeken van 20-30 jaar geleden. Ook de metafoor van de boom om de verschillende onderdelen van het marktonderzoek mee aan te duiden, kwam op mij erg cheesy over. Kon de schrijver echt niets originelers bedenken? Gaat ze hiermee de nieuwe generatie marktonderzoekers enthousiast maken voor het vak?
Maar ik moet toegeven: toen ik het boek eenmaal begon te lezen, bleek het verre van ouderwets te zijn. Het boek is juist heel actueel door het toevoegen van QR-codes waarmee je direct gelinkt wordt naar artikelen of video’s met verdiepende/aanvullende content, actuele praktijkcases en door het bespreken van meer recent ontwikkelde onderzoekstechnieken. En ook de afgezaagde boomsymboliek blijkt tijdens het lezen van het boek zeker functioneel te zijn.
De compleetheid van het boek uit zich bijvoorbeeld in het beschrijven van het volledige onderzoekstraject van de klantvraag, methodes en bijvoorbeeld basisstatistiek voor de kwantitatieve analyses en visualisatie van de onderzoekresultaten. Als ik dan toch iets moet bedenken dat ik mis dan is het dat in het laatste deel de cirkel niet wordt rondgemaakt door weer terug te grijpen op het onderzoeksdesign. Een marktonderzoek is immers pas echt geslaagd als je zorgt dat je uiteindelijk de onderzoeksvragen weet te beantwoorden en de klant dus op weg helpt om zijn initiële doelstelling te bereiken.
Op de achterkant van het boek staat de tekst: ‘Dit boek maakt (markt)onderzoek eenvoudiger, toepasbaarder en toegankelijker’. Dat klopt, het is een heel toegankelijk boek. Aan de andere kant is dat meteen ook een beperking van het boek. Doordat de focus ligt op het eenvoudig en toegankelijk maken van marktonderzoek en vooral een zo compleet mogelijk overzicht te geven, mist het toch ook regelmatig een stukje diepgang en volledigheid. Denk bijvoorbeeld aan het eerste deel over basiskennis rondom marktonderzoek en het hoofdstuk over steekproeven. Op de vraag waarop iedere startende onderzoeker antwoord wil hebben 'hoe groot moet mijn steekproef zijn?' wordt geen antwoord gegeven, de lezer krijgt de aanbeveling online op zoek te gaan naar tools waar je dit kunt uitrekenen (in dit geval overigens zonder de handige QR-codes die elders in het boek wel regelmatig te vinden zijn). Dit stukje verdieping dat mist in het boek van Van Hest is bijvoorbeeld wel typerend voor het boek van Malhotra waar regelmatig naar wordt gerefereerd. Maar goed, die levert dan weer in op toegankelijkheid.
De kern van het boek wordt gevormd door een overzicht van beschikbare onderzoeksmethoden en –technieken. Waar boeken veelal ofwel focussen op kwalitatieve onderzoeksmethoden danwel kwantitatieve methoden geeft Van Hest juist een prettig overzicht van beide. Hierbij wordt steeds een vaste structuur gebruikt om elk van de methoden te bespreken waardoor het als lezer ook erg makkelijk is om de methoden voor jezelf met elkaar te vergelijken. Zoals gezegd worden hier ook veel nieuwe methoden en technieken behandeld, waardoor ook een ‘oude rot in het vak’ nog weer inspiratie opdoet voor een nieuwe/andere aanpak in toekomstig onderzoek. Als je vervolgens één van de methoden daadwerkelijk wilt gaan toepassen, zul je echter verder moeten zoeken naar een andere bron om aanvullende handvatten te verkrijgen.
Samenvattend: een prima basisboek voor studenten dat een prettig overzicht geeft van de mogelijkheden van marktonderzoek en helpt om keuzes te maken hierin. Zodra je echter daadwerkelijk aan de slag gaat met je eerste marktonderzoek, zul je naar alle waarschijnlijkheid nog wel enkele andere bronnen moeten raadplegen.
Over Froukje Schaaf
Froukje Schaaf is werkzaam als zelfstandig marktonderzoeker (www.lightbulbinsights.nl) en heeft daarnaast een parttime aanstelling als universitair docent bij de vakgroep Marketing van de Rijksuniversiteit Groningen.