Algoritmes bepalen wat wij zien en ze prikkelen ons beloningssysteem. Dankzij alle persoonlijke data die we overal achter laten, kennen ze ons als geen ander en weten ze hoe onze ervaring te ‘bemiddelen.’ Een van dè belangrijkste vragen van dit moment is dan ook de vraag wat ‘mens zijn’ nu eigenlijk betekent. Toekomstverkenner en spreker Gerd Leonhard heeft hierover een indringend en fascinerend boek geschreven: Technologie versus de mensheid.
Leonhard is in mijn ogen zeker een tech-enthousiast. Maar hij is diep doordrongen van de risico’s van een technologisch gedreven toekomstbeeld. In het dystopia van Leonhard is technologie dusdanig in ons binnengedrongen dat wij de gereedschappen van de technologie zijn geworden. Hij signaleert hoe snel een magisch apparaat als een smartphone ons kan verleiden tot manisch gedrag en zelfs een toxische uitwerking kan hebben op onze relaties en ons welbevinden. We hebben de neiging om van alles te automatiseren. Zelfs vriendschap dreigt te gereduceerd te worden tot automatische Twitter responses of een duimpje op Facebook. Sommige dingen moet je niet willen automatiseren.
Leonhard waarschuwt ons tegen de opmars van algoritmes, die maken dat wij mensen als dom en, langzaam worden gezien. Hij doet een pleidooi om te investeren in ‘androritmes,’ de kwaliteiten die ons mens maken. Technologie heeft op zichzelf geen ethisch standpunt. Daarom is het zo belangrijk dat wij als mensen aandacht hebben voor ethiek. En dat we blijven investeren in compassie, originaliteit, reciprociteit en empathie. De CORE (het acronym) waardes naast STEM (‘science, technology, engineering en mathematics). Het onderscheid kunnen maken tussen echt en een simulatie wordt steeds belangrijker. De technische mogelijkheden tot mensverbetering zullen steeds verder gaan. Daarom wordt het des te meer nodig om menselijke eigenschappen zoals empathie en verbeeldingskracht te koesteren. Maar ook onze fouten en onze omslachtigheid horen erbij.
‘Team Human’ kan wel enige support gebruiken. Intelligente machines mogen er niet toe leiden dat hetgeen waar wij mensen voor staan, dreigt te vervagen. Onze relaties met schermen en apparaten mogen niet het persoonlijke contact met mensen verdringen. Leonhard ziet het gebeuren en wil met zijn boek een oproep doen om stil te staan bij een zeer plausibel dystopisch toekomstbeeld. Het is aan ons mensen om te zorgen dat ‘team human’ er sterk voor blijft staan in de toekomst.
Over Freija van Duijne
Freija van Duijne was van 2013 tot 2018 voorzitter van de Dutch Future Society. Zij heeft meer dan tien jaar werkervaring als toekomstverkenner en strateeg in diverse overheidsorganisaties. Freija werkt vanuit haar bedrijf Future Motions en geeft trainingen en lezingen op gebied van toekomstverkennen.