'Benedictijns leiderschap' neemt je mee naar Umbrië, de geboorteplaats van Benedictus van Nursia. Hij schreef rond het jaar 540 zijn Regel, een leidraad voor het toenmalige kloosterleven en nog altijd uiterst actueel.
Met de nodige scepsis begin ik dit mooi vormgegeven boek te lezen. Omdat ik al veel over Benedictus gelezen had, vraag ik mij af of er nu nog iets aan toe te voegen is. Bij het lezen bekruipt mij het gevoel dat de Regel van Benedictus teveel door een 21ste-eeuws bril wordt bekeken en dat dit leidt tot een zekere vorm van horizontalisme.
De benedictijnse spiritualiteit gaat uit van het ut in omnibus Deus glorificetur - opdat God in alles worde verheerlijkt. De interpretatie van de Regel in 'Benedictijns leiderschap' vind ik meer egocentrisch; 'en daar waar je mogelijkheden tekortschieten de hulp vragen van God.' (p. 21) Maar de ondertitel laat deze interpretatie toe omdat Nieuwenhuijs aangeeft dat de Regel van Benedictus door haar beschreven wordt als een inspiratiebron. Iedereen kan er uit putten wat hij of zij belangrijk vindt in het kader van leiderschap. En zo kom ik bij het positieve deel van deze recensie: er is genoeg uit te putten. Vooral het hoofdstuk over de kern en de kenmerken van een benedictijns leider spreken enorm aan omdat deze hierin heel concreet worden beschreven. Gerijpt door de werksessies met een zekere padre Cassiano en de vele groepen die de auteur reeds in Umbrië heeft ontvangen, geeft zij tien kenmerken van een benedictijns leider, gebaseerd op de Regel:
1 Menselijkheid en zelfkennis
2 Dienen in plaats van heersen
3 Ondersteunen van groei
4 Leiden met woord en daad
5 Onderscheidingsvermogen en maat
6 Liefhebben
7 Elk naar behoefte
8 Leiderschap delen
9 Wijs beraad en besluit
10 Humor en relativering
Na ieder kenmerk helpen praktische vragen je je gedachten over dit kenmerk en jezelf te bepalen. In een volgend hoofdstuk worden de drie geloften van het benedictijner kloosterleven uitvoerig en praktisch besproken: obedientia, stabilitas en conversio morum. Als je aandachtig luistert naar datgene wat je omgeving vraagt en als je zelf weet waar je staat en welke richting je opgaat, dan weet je ook wat je te doen staat. Als iedere leider (of iedere persoon die tot leiderschap geroepen wordt) vanuit deze principes handelt, zal er rust en ruimte ontstaan. Daardoor worden reflectie en groei mogelijk.
In het laatste hoofdstuk wordt iedere lezer opgeroepen om je goed te beraden op je eigen Regel als je de Regel als gids voor leiderschap in je werk en leven gebruikt. Het schrijven ervan zal je helpen om je inzichten te verankeren en je een tastbare leidraad geven die past in je eigen context. Benedictus heeft ons in 2012 dus ook nog veel te vertellen.
De mooie fotogetuigenissen van Fabiàn Cevallos maken een prachtig geheel van de meest praktische interpretatie van de Regel die ik tot op dit moment gelezen heb. In het nawoord zegt de auteur dat ze nergens het goddelijke zo sterk ervaren heeft als in de ontmoetingen die ze op cruciale momenten heeft gehad rondom Benedictus en Umbrië. Deze openheid ademt door het hele boek en omdat het niet voorschrijvend maar uitnodigend is, kan ik het iedereen aanraden die naast fysieke inspanning op zoek is naar geestelijke ontspanning. Een aanrader!
Over Willem Poppe
Willem P. Poppe is sinds 2007 werkzaam als senior managementadviseur. Hij maakte deze carrièrestap na negen jaar leiding te hebben gegeven aan een basisschool, gedurende welke periode hij tevens de opleiding TOP-management volgde. Momenteel studeert hij in Antwerpen voor een mastergraad in Publiek Management. Hij is lid van de kenniskring van Penta Nova en doet onderzoek op het gebied van onderzoeksmatig leiderschap. Hij heeft ervaringen opgedaan op het gebied van leiderschap tijdens werkbezoeken aan de Verenigde Staten, Zuid-Afrika, IJsland en Schotland.
