Appreciative inquiry (AI) heeft de laatste jaren een stevige opmars gemaakt in de praktijk van de organisatiekunde. AI gaat over het ontdekken van wat werkt in een systeem en het samen (onder)zoeken naar manieren om dat uit te vergroten, of eigenlijk verder door te voeren naar andere gebieden. De basisgedachte is dat een organisatie groeit in de richting van datgene wat men onderzoekt (inquiry); als je de aandacht richt op het beste wat er is (appreciate), zal de organisatie ontwikkelen in de richting van haar meest bijzondere potentieel. Marcus Buckingham neemt een centrale plaats in in de beweging van strengths-based management and development. Volgens Buckingham kunnen organisaties die de focus leggen op het inzetten van de sterktes van medewerkers hun prestaties verbeteren.
Positive psychology is een jonge stroming in de psychologie. Eén van de grondleggers is Martin Seligman. Hij startte met het vakgebied van positive psychology: het onderzoeken van sterktes en positieve dingen in het leven die maken dat mensen echt tot bloei komen en gelukkig zijn. Verschillende auteurs beschrijven in de hoofdstukken hun ervaringen met één van de bovengenoemde disciplines of met samenvoegingen van de werkwijzen. 'Van kiem tot kracht' is daardoor een mooie kennismaking van de mogelijkheden die ontstaan wanneer medewerkers of gecoachten worden bevraagd over hun succesmomenten. De theoretische onderbouwing wordt regelmatig beschreven en aangevuld met praktijkvoorbeelden. De link naar probleemanalyse en hoe de bovengenoemde principes daar anders mee omgaan, is een goed handvat voor ieder die met deze waarderende perspectieven wil gaan werken. Achter in het boek worden vragen gesteld en antwoorden gegeven die helpen om met 'tegenwind' om te gaan. Wat ook in dit boek weer duidelijk naar voren komt, is de energie die vrijkomt in de beschreven trajecten. Het zorgt er bij mij in ieder geval voor dat ik weer een keer bevestiging krijg dat dit echt de weg is die ik wil volgen. Het blijvend leereffect in veertig dagen bij de NS is een mooi voorbeeld. De auteurs van dit voorbeeld besteden aandacht aan het gegeven dat mensen tijd nodig hebben om zich nieuw gedrag aan te leren. Door het leertraject over veertig dagen uit te spreiden krijgen leidinggevende en medewerker de tijd om zich door middel van terugkoppeling met een coach en tussentijdse trainingsdagen steeds beter te ontwikkelen naar de nieuwe manier van communicatie die werd gewenst. De auteurs laten regelmatig een medewerker aan het woord en delen voorbeelden van leervragen. Hierdoor ziet u hoe een leidinggevende door middel van interventie wordt geholpen om de rust bij zichzelf te bewaren en vanuit die toestand op een gewenste manier naar zijn medewerkers te communiceren. Mijn persoonlijk favoriet is het verhaal van Griet Bouwen over het project van VUURwerkt. VUURwerkt is een begeleidingsstijl. Bouwen vertelt hoe Stebo de begeleidingsstijl van VUURwerkt toepast bij groepen die langdurig werkzoekend, kort geschoold, kansarm, allochtoon zijn. Stebo is een Limburgse organisatie die werkt aan socio-economische ontwikkeling van buurten en regio's. De basisprincipes van appreciative inquiry past VUURwerkt toe op deze groep. Het beleven van een gezamenlijke bezieling doet de kracht binnen organisaties groeien. De organisatie wordt als het ware het vehikel waarmee medewerkers hun eigen doelen realiseren. De medewerkers van Stebo maken hun doel waar, leven vanuit talenten, waarden en vreugde. Dit besef doet wat met mensen. Ze gaan samen de organisatie dragen en uitdragen naar buiten. In dit voorbeeld heeft deze manier van werken dus voor twee kanten toegevoegde waarde; voor de medewerkers van Stebo en voor hun cliënten. 'Van kiem tot kracht' is een belangrijk boek voor de Nederlandse markt. Het bevat voorbeelden waar we mee naar cliënten en organisaties kunnen om te laten zien dat het werkt; deze manier van waarderend onderzoeken.
Over José Otte
Dr. José W. Otte MBA werkte als waarderend onderzoeker met een bedrijfskundige gedragswetenschappelijke achtergrond. Zij faciliteerde sociale innovatie door het introduceren van dialooggroepen waarin gewerkt werd met bijzondere vragen. Ze was verbonden aan Mizu. José geniet inmiddels van een welverdiend pensioen, en recenseert geen boeken meer.
