'Het is slim om te leren van je fouten, maar slimmer om van andermans fouten te leren'. Daarom laten Bart Lammers, Walther Ploos van Amstel en Pascal Eijkelenburg in 'Risicomanagement en logistiek' een groot aantal voorbeelden zien van wat er fout kan gaan. En vooral, hoe je het kunt herstellen. Ze putten uit een onderzoek van TNO in samenwerking met veel bedrijven en hun vertegenwoordigers, verladersorganisatie EVP en Transport en Logistiek Nederland. Veel van de voorbeelden kent u; ze haalden de afgelopen jaren uitgebreid de pers. Akzo Nobel Polymer Chemical, Defensie, Medisch Spectrum Twente, stroomstoring in de Bommeler- en Tielerwaard enzovoort. De voorbeelden worden uitgebreid geanalyseerd en voorzien van kritische kanttekeningen. Ik schrok zelf nogal van de constatering dat twee derde van alle verstoringen wordt veroorzaakt door partijen of gebeurtenissen in de bedrijfsketen zelf.
Met een beetje ironie kunnen we stellen dat we onze eigen verstoringen organiseren. U kunt - nee, sterker nog moet- er dus zelf wat aan doen, zo stellen de schrijvers. Risicomanagement is een breed begrip. De auteurs bespreken kort een drietal theoretische kaders: Christoffer en Peck (2003), Sheffi en Rice (2005) en Cocchiara (2005). Maar de kern van het boek draait om het begrip resilience: veerkracht, elasticiteit. Het is een relatief nieuw begrip uit de Amerikaanse en Engelse literatuur. Tot nu toe ging de aandacht vooral uit naar het voorkomen van externe verstoringen in logistieke ketens, terwijl resilience zich juist concentreert op het verkleinen van de gevolgschade en het herstellen van de situatie in een (eventueel nieuw) economisch en logistiek evenwicht. Logistiek is veelomvattend. Een succesvolle logistiek vraagt om klantgerichtheid, een goede organisatie, doordachte locatie van voorraadpunten en distributiecentra, samenwerking met klanten, inzicht in kosten, moderne informatie en communicatietechnologie (ICT) en, niet in de laatste plaats, slimme medewerkers. Een aanpak op alle fronten dus. Deeloplossingen, zo waarschuwen de schrijvers, zijn symptoombestrijdingen. Zij pleiten voor een integrale aanpak. Vaak ook over de eigen (bedrijfs)grenzen heen. Risicomanagement wordt in dit boek gedefinieerd als het gebruik van een systeem waarmee risico's worden geïdentificeerd en van passende maatregelen worden voorzien. Daarom bieden de auteurs een stappenplan (hoofdstuk 7) dat helpt op een gestructureerde en chronologische wijze aan de slag te gaan met risicomanagement en logistiek. Uit eigen ervaring weet ik hoe belangrijk het is om een FMEA (failuremode en affect analysis) uit te voeren. Want vaak zijn risico's niet wat ze op het eerste gezicht lijken te zijn. Ik informeerde begin jaren negentig bij de gemeente 's-Hertogenbosch naar de opvangmogelijkheden van onze patiënten in geval van een calamiteit op de snelweg A2. Wat bleek! In de rampenplannen van de gemeente waren juist wij als opvanglocatie aangeduid. Niemand wist dat! Maar kent ú de risico's van partijen van wiens prestaties u zelf afhankelijk bent? Nee? Dan zou ik als de wiedeweerga 'Risicomanagement en logistiek' gaan lezen. Want een fitte patiënt komt beter uit een operatie: dit geldt ook voor organisaties en rampen.
