Om lean te laten slagen, is het gebruiken van de lean-toolbox niet genoeg en is inbedding op tactisch en strategisch niveau een vereiste, stellen Maes en Wiegel. Ze constateren dat de popularisering van lean leidt tot een nadruk op de technieken en het naar de achtergrond verdwijnen van een belangrijk deel van het gedachtegoed.
In ‘Succesvol lean’ proberen ze die trend te corrigeren door in te gaan op de veranderstappen die een organisatie moet nemen. Want: ‘het succes van lean-implementaties hangt nauw samen met het vermogen tot het veranderen van een organisatie’.
De auteurs reiken concrete instrumenten aan die de manager kan inzetten om deze veranderstappen te realiseren. Zo leggen ze bijvoorbeeld uit hoe je kernkwadranten kunt gebruiken om invulling te geven aan de belangrijkste begrippen van de lean-organisatie en hoe belangrijk het is om de key stakeholders van het middenkader te betrekken bij het tot stand komen van de visie. Of maken ze duidelijk hoe je kunt komen tot een goed gebalanceerde set KPI’s.
Heel bruikbaar is ook het schematische overzicht van welke stappen op tactisch en strategisch niveau genomen moeten worden: van het vaststellen van normen (standaards) tot de actieve personeelsondersteuning via een beloningssysteem. Samen met de praktijkvoorbeelden die in de gekleurde tekstblokken gegeven worden, heeft u voldoende materiaal in handen om direct aan de slag te gaan. Tenminste: mits u al enige basiskennis van de lean-technieken heeft.
Maes en Wiegel beloven een praktisch boek voor zowel beslissers als uitvoerders, voor ervaren beoefenaars maar ook voor starters. Zonder voorkennis is echter bijvoorbeeld de uiteenzetting van de vijf basisprincipes van lean te beknopt en kun je je niet goed voorstellen op welke manier een ‘dagstart’ of ‘themamaand’ toegevoegde waarde biedt.
Het is een behoorlijke exercitie om de lessen van Maes en Wiegel te vertalen naar de eigen (lean-) praktijk zonder theoretische achtergrond. Omdat Maes en Wiegel zichzelf bovendien vaak herhalen, bestaat de kans dat een leek voortijdig afhaakt. Vooral de inleidende hoofdstukken waarin lean geïntroduceerd wordt bevatten repeterende stof. Iets waar de auteurs zich overigens zelf bewust van lijken, gezien formuleringen als ‘Zoals eerder is opgemerkt….’. Op sommige momenten is de herhaling ergerlijk, maar toegegeven: de kracht van de herhaling werkt wel. De boodschap dat je voor succesvol lean de mindset van de organisatie moet meeveranderen blijft immers goed hangen.
Hoe verder je in het boek komt, hoe interessanter het gebodene wordt. Van de voorbereiding op naar de uitvoering van lean, nemen de auteurs u uiteindelijk mee naar borging en probleemoplossing na de eerste lean-successen. Hoe verder in het boek, hoe meer de materie zich dus toespitst op de kernboodschap.
Bij de 2e editie van Succesvol lean is nog een extra laatste hoofdstuk toegevoegd. Misschien wel het boeiendste deel, omdat het scherp neerzet hoe wezenlijk anders een organisatie ingericht moet zijn om lean te laten slagen. Bij lean staat de klant centraal. Voer je dit uitgangspunt consequent door, dan ontdek je al snel dat de klant de ketenprestaties en niet de afdelingsresultaten beleeft. En dat dit consequenties heeft voor het management. Wil je de ‘klantwaarde door de organisatie laten stromen’, dan heb je sturing over de afdelingsgrenzen heen nodig. Het nieuwste hoofdstuk over ‘ketenmanagement’ geeft aandachtspunten die helpen om ook deze uitdaging tot een goed einde te brengen.
Door de praktische insteek is het makkelijk leesbare ‘Succesvol lean’ een waardevolle toevoeging aan de lean-bibliotheek van de manager die al enige kennis van of ervaring met de lean-theorie en -instrumenten heeft. De wervende toon van de auteurs werkt bovendien aanstekelijk en nodigt uit om te gaan veranderen. Maes en Wiegel zeggen letterlijk: ‘wij vinden lean zelf ook gewoon vreselijk leuk om te doen’.
Over Wanda Zoet
Wanda Zoet is senior adviseur bedrijfsvoering.
