De kwestie die Banning aanroert, is boeiend genoeg. In het debat over goed onderwijs lijken leraren niet de prominente plaats op te eisen die hun uit de aard der zaak toekomt. Omdat ze uitvoerders zijn geworden van buiten het veld bedachte maatregelen en lijden onder modegrillen als doelrationaliteit, kwantitatief denken en beheersingsweten. Omdat het lastig is het eigene aan het leraarschap onder woorden te brengen, laat staan: het SMART te formuleren.
Ter ondersteuning van die uit beeld geraakte groep zwoegers houdt Banning een pleidooi voor ‘de rehabilitatie van roeping als waardevolle ingang om het professioneel zelfverstaan van de leraar te herijken.’ Het is een dissertatie, dus op de conclusies valt weinig af te dingen. ’t Is alleen wel een vervreemdende ervaring om als docent over je functioneren (en dat van je collega’s) te lezen: ‘Zonder het als zodanig uit te spreken weten deze leraren zich ‘geroepen’ om samen met hun leerlingen in het wederkerig verstaan van elkaars stem tot een inhoudelijke dialoog en gezamenlijke betekenisgeving te komen ...’
Nooit geweten, dat we dat aan het doen zijn – ik had iets aardsers in gedachten, iets van een diploma aan de eindstreep en roeien met de riemen die we hebben en ze onderweg nog een beetje opvoeden ook. (Ik kan me ook weinig voorstellen bij wederkerig verstaan, overigens.) En dat is direct het punt bij deze dissertatie. Banning heeft absoluut gelijk, als hij beweert dat een gepassioneerde leraar met visie het verschil kan maken. En dat zo’n welverwoorde visie de kritiek kan doen verstommen. En dat dat dus kan leiden tot meer didactische vrijheid en minder regels, omdat je juist op basis van die visie weer deel wordt van en aanhaakt bij het debat.
Maar ik vrees dat, ofschoon van de dissertatie een handelseditie is uitgebracht, Bannings stem niet gehoord zal worden omdat zijn presentatie van de feiten zo onaantrekkelijk is. Een prekerige woordspeligheid is hem niet vreemd: onder-toon, onder-stroom en onder-neemt. En dan nadrukkelijk zo gespeld, met een streepje, omdat ze tenslotte allemaal met onder- beginnen.
Zweverige agogenzinnen als ‘de open ruimte tussen hun beider persoon-zijn wordt gerespecteerd en zelfs verruimd’ (over de relatie leraar-leerling) maken het verhaal niet leesbaarder, evenals de vele taalfouten, een overdaad aan typografie en subparagrafen. Een paragraaf als ‘Belang van deze studie’ vind ik compleet ridicuul. Wie de moeite en de tijd neemt, vindt in deze dissertatie een betoog en inzichten die meer dan de moeite waard zijn. Daarom hoop ik van harte dat Banning van deze materie een soepel geformuleerd en publieksvriendelijk artikel weet te maken. Om zijn boodschap in bredere kring gehoord te doen worden. Want geldt niet voor iedere schrijver en iedere wetenschapper, wat Multatuli zei: Ik wil gelezen worden?
Over Bert Thiel
Bert Thiel (1961) studeerde Nederlandse taal- en letterkunde in Leiden. Hij gaf ruim dertig jaar les in het voortgezet onderwijs. Nu leest, dicht en schrijft hij.
