Wie kent Stephen Covey niet! De auteur is vooral bekend geworden door zijn boek 'De zeven eigenschappen van effectief leiderschap' en daarna 'De 8ste eigenschap'. Dit boek 'Het 3de alternatief' bouwt voort op het principe dat Covey beschrijft in dat eerstgenoemde boek. Termen als 'eerst begrijpen om begrepen te worden' en 'paradigmawijziging' komen frequent langs in het boek.
De auteur wil in dit boek vooral de weg naar een alternatief wijzen in die situaties waar problemen zijn ontstaan. Het gaat hem er daarbij om dat het niet alleen gaat om 'jouw visie' tegenover 'mijn visie', maar dat als er daadwerkelijk wordt geïnvesteerd in elkaar er een interessant derde alternatief kan ontstaan, wat meer is dan de 'eigen visies'. Een dergelijk alternatief is niet een compromis maar juist een gezamenlijk bereikt alternatief dat energie geeft om er mee aan de slag te gaan.
In het boek haalt Covey onder andere Albert Einstein aan die ooit gezegd zou hebben: 'De grote problemen waar we mee kampen, kunnen niet met dezelfde denkwijze worden opgelost waarmee we ze hebben veroorzaakt.' Om die problemen op te lossen moeten we het denken drastisch veranderen en dat is waar het in dit boek van Covey over gaat.
Covey is van mening dat iemands denkwijze nauw verweven is met zijn of haar identiteit. Als ik zeg dat ik een conservatief iemand ben, of een leraar, of een politicus of bijvoorbeeld een politieman, dan beschrijf ik meer dan ik belangrijk vind ik beschrijf dan namelijk wie ik ben. Als je mij daarop aanvalt, dan val je daarmee mijn zelfbeeld aan, de kern van mijn bestaan. Het idee dat er twee kampen zijn, jij en ik, zit zo diepgeworteld in ons denken - in onze denkpatronen - dat het van invloed is op ons gedrag. Het is noodzakelijk deze paradigma's, uitgangspunten, te veranderen willen we in staat zijn om de ander te ontmoeten en te komen tot nieuwe mogelijkheden. Het openstellen voor de ander en samen zoeken naar alternatieven brengt nieuwe ideeën voort.
Deze weg van synergie levert betere en productiever resultaten op. Jij en ik samen, zo zegt de auteur, zijn tot veel grotere dingen in staat dan ieder alleen. Om met elkaar in contact te komen zijn er vier voorwaarden nodig, namelijk: - ik zie mezelf; - ik zie en accepteer jou; - er is over en weer empathisch begrip; - om te komen tot de vierde voorwaarde: we kunnen samen leren en groeien om te komen tot een 'win-winsituatie'.
Covey introduceert in het boek een oude traditie van de indianen, De praatstok, die een symbool is van vredige communicatie. Zolang de spreker de stok in de hand houdt, mag niemand hem onderbreken tot dat hij zich gehoord en begrepen voelt. Dat laatste nu sluit sterk aan bij de eerdere theorie van Covey 'begrijpen om begrepen te worden'. Wat Covey in dit boek wil bereiken, is dat mensen elkaar opzoeken om begrip te ontwikkelen. Juist de tegengestelde mening van een ander moet de uitdaging vormen om met hem in gesprek te gaan om zijn standpunt te begrijpen. Dat zou menig conflict in zijn oorsprong kunnen oplossen voor het escaleert.
Is dit boek dan zo bijzonder? Daar kun je over van mening verschillen. Het is bijzonder in de wijze waarop Covey 'dat wat iedereen eigenlijk al weet' onder woorden brengt en vangt in deze theorie. Een aantal voorbeelden zijn aansprekend en daarbij had hij het moeten laten. Naar mijn mening had het boek aan kracht gewonnen als het beperkter in omvang was geweest. Het, vergeef de uitdrukking, 'uitkauwen' van deze theorie door het aanhalen van vele voorbeelden in of uit de maatschappij, laat het boek net 'over de top' gaan.
Over Dick Bos
Dick Bos (1958) studeerde onder andere Rechten aan de Erasmus Universiteit Rotterdam en Bedrijfskunde aan de NCOI Business School (MBA). Daarnaast voltooide hij naast tal van managementcursussen de opleiding tot gecertificeerd compliance officer bij het NIBE-SVV. Hij is nu werkzaam bij Rijkswaterstaat.
