Veel van wat auteur Sander Wieringa benoemt in Praten en iets zeggen is eenvoudig in de praktijk te herkennen – in die zin kan dit schrijven een waardevolle aanvulling van de boekenkast zijn. De belofte ‘na dit boek praat je anders’ wordt echter voor mij niet waargemaakt. De bedoeling is de lezer te leren om de gesproken boodschap kracht mee te geven en het publiek te overtuigen. Aan de toon in het boek merk je vanaf de eerste alinea dat dit precies is wat er op ons, de lezers, wordt toegepast: proberen te overtuigen.
Daarnaast lijkt het alsof Wieringa zichzelf bijzonder goed vindt. Op zich is daar niets mis mee, maar het levert een on-Nederlandse lofzang op zijn behaalde resultaten op. Bijvoorbeeld wanneer hij diverse valkuilen aanhaalt bij het geven van presentaties. Hij vermeldt bij alle voorbeelden hoe goed hij deze mensen wel niet geholpen heeft en hoe dankbaar ze waren. Op de achterflap is dit 'vlot geschreven' gedoopt; op mij komt het nogal schreeuwerig over. Zoals hij zelf terecht aanhaalt: 'c’est le ton qui fait la musique', maar dit liedje is niet aan mij besteed.
Wat in het voordeel van dit boek werkt, is dat alles in hapklare brokken wordt opgediend. Onderwerpen worden kort en duidelijk beschreven. Het is dus goed te volgen voor de lezer. Voor wie echter al meer ervaring heeft of wellicht zelf trainingen (in communicatie) geeft, kan het hierdoor juist langdradig worden.
Wat ik ook erg waardeer, is de actualiteit van de aangehaalde voorbeelden: Wieringa benoemt bijvoorbeeld een aantal huidige politici om te illustreren wie met charisma spreekt en wie juist niet.
Een mening waar ik het echt niet mee eens ben, is die over non-verbale communicatie. Wieringa geeft aan dat hij niets met dit aspect doet in zijn trainingen, omdat je er nauwelijks iets aan kunt veranderen. Je hebt het of je hebt het niet, zeg maar. Hij beweert zelfs dat pogingen hiertoe vooral leiden tot gekunsteld gedrag.
In mijn ervaring als onderwijzer (basisonderwijs), coach en trainer (onder andere in communicatie), is dit juist een van de belangrijkste zaken gebleken. Niet alleen is het vaak een kwestie van kleine aanpassingen die gemakkelijk haalbaar zijn, waardoor je op de toehoorder al beter overkomt. Maar het heeft ook voor jezelf effect. Beredeneerd vanuit de werking van het brein blijkt dat niet alleen ons gevoel onze houding beïnvloedt, maar ook andersom. De spreker kan dus ook daadwerkelijk zelfverzekerder worden, in plaats van alleen een maniertje aan te leren.
Hierbij opgeteld dat de auteur een aantal hoofdstukken verder ingaat op eerste indrukken – die toch veel met non-verbale communicatie te maken hebben – én zijn opmerkingen over kleding, maakt dat ik zijn uitspraken minder geloofwaardig vind. Dit is jammer, want er staan ook een aantal rake punten in, zoals het zinnetje ‘ik weet het niet’ dat zo moeilijk uitgesproken blijkt. Veel 'praters' in de kenniswereld maken de fout om alles te willen weten of te doen alsof, terwijl dit juist averechts werkt.
Alles bijeengenomen is het niet het slechtste boek dat ik ooit las, maar ik ben zeker niet enthousiast geraakt over deze schrijver. Voor wie vooral gevoelig is voor zijn enthousiasme en prijs stelt op een duidelijk trefwoordenregister, heeft dit boek wat te bieden. Ik blijf ondertussen bij mijn oordeel: laat het schrijven aan de schrijvers, praten is een ander vak.
Over Veerle Blajic-Kik
Veerle Blajic-Kik is opleider klantcontact bij UWV. Zij geeft opleidingen aan nieuwe medewerkers in wetskennis, communicatie en systeemtrainingen. Daarnaast verzorgt zij trainingsdagen communicatie voor ervaren medewerkers door het land.