Emile Ratelband beschrijft somatologie op een toegankelijke manier, waardoor het boek vlot leest. Maar de stelligheid waarop bepaalde beweringen als waarheden worden verkondigd, maakt mij achterdochtig. Zo wordt bijvoorbeeld in het begin van het boek de stelling geponeerd dat een symmetrisch gezicht wijst op gelijkmatigheid en een harmonische persoon, terwijl iemand met een asymmetrisch gezicht neigt naar conflict. Het kan toch niet zo zijn dat dit altijd geldt?
Als je goed oplet, merk je dat de schrijver een heel geraffineerde redenatie opzet. Eerst worden er geschriften uit de oudheid bijgehaald, oude wijsheden over gezondheid. Dan komt de opkomst van de empirische wetenschap langs en het decoderen van de gezichtcode. Geleidelijk raak je gewend aan het accepteren van de waarheid, zonder je af te vragen of dat werkelijk waar is. De illusie is compleet als ten slotte wordt verteld dat symmetrie van het gezicht een harmonische persoon weerspiegelt alsof het een conclusie is die voortvloeit uit het voorafgaande. Zo geraffineerd gaat het dat je het bijna gaat geloven! Op eenzelfde manier wordt geleerd om houding, hoofd, nek, romp, armen, benen en stem te analyseren en te begrijpen welke karaktereigenschappen de verschillende vormen weergeven. In hoofdstuk 6 staat vervolgens hoe je deze kennis kunt gebruiken om een context te decoderen. Door middel van tekeningetjes en foto's -die overigens maar middelmatig van kwaliteit zijn- worden de vormen geillustreerd. Die herkenning versterkt nog eens de indruk dat ook de eigenschap die daaraan gekoppeld wordt daar werkelijk bij hoort. Want inmiddels ben je al lang vergeten dat dit helemaal niet onderbouwd is. Het geheel wordt nog eens versterkt door voorbeelden van bekende wereldburgers zoals Gandhi of Einstein, maar ook hedendaagse figuren zoals Gordon of Joop van den Ende. Die mensen 'kennen' we allemaal en daardoor is de vertaling van uiterlijk naar innerlijk snel gemaakt. En wat schetst onze verbazing? Het blijkt precies te kloppen ook. De illusie is hiermee compleet en wie het nu nog niet gelooft... Ondanks dat ik niet verkocht ben over de inhoud en opbouw van het boek, ziet het boek er wel mooi uit. Het is met een hard kaft uitgevoerd en op de voorkant is de titel 'Somatology' in koperkleur en in relief opgewerkt, met een afbeelding van 'De mens van Vitruvius' van Leonardo da Vinci, wat toch de auteur blijkt zelf te zijn; typisch een Ratelband-knipoog. Het is jammer is dat dit kleurgebruik niet in de rest van het boek is doorgevoerd in de foto's, want dat zou de charme zeker ten goede komen. Al met al is dit een boek voor de echte Ratelband-liefhebbers.
Over Frank Schophuizen
Frank Schophuizen is consultant bij TOPIC Embedded Systems in Best en is gespecialiseerd in configuration management. Hij ondersteunt vooral high-tech bedrijven bij het inrichten van hun processen en systemen voor software- en product-ontwikkeling, waarbij zowel technisch als menselijke communicatie en samenwerking een belangrijke rol spelen. Frank schrijft recensies op persoonlijke titel.