Stilte, geste, stem

René ten Bos wil graag dat de lezer 'Stilte Geste Stem' aanschouwt. Zich nu eens hier in verdiepend om vervolgens elders een ander detail te inspecteren. Ga daarna wat anders doen en keer later terug om nieuwe flarden tot je te nemen. Zo kun je dit boek het beste omschrijven: als een verzameling intrigerende 'flarden' die, doorspekt met poëzie en filosofie, prikkelen en tot nadenken aanzetten. 'Stilte Geste Stem' is, ondanks voornoemde, ingedeeld in drie categorieën. Niet verassend, gezien de titel, maar ze krijgen niet allemaal even veel aandacht en vloeien in elkaar over. Heel logisch, daar het één geen vorm en perspectief kan krijgen zonder het ander. Het boek is essayistisch van opzet en heeft niet de bedoeling een bepaalde theorie uiteen te zetten. Toch is er wel een rode draad te bespeuren: somberheid. Volgens de schrijver is 'het thema van het verlies' een voor hem terugkerend iets. Om deze sfeer en het prachtige taalgebruik in dit boek over te brengen: 'Maar valt een stilte? Ik denk het niet. Stilte lekt en wat er na het lekken overblijft, is niets anders dan leegte. Stilte lekt langs de muren van wat er aan logica en rede is opgebouwd. En aan de andere kant van de muur is niets dan leegte.' Prachtig. Wat mij betreft is dat de reden waarom je het boek regelmatig terzijde moet leggen: om dit soort prachtige stukken te laten bezinken, te absorberen. Anders kun je niet werkelijk genieten van de diepte ervan. Als je vlot verder leest, vergeet je het sneller. De mens kan tenslotte niets vasthouden en is gedoemd tot verlies. Kafka wist dat als geen ander, zo schrijft Ten Bos. In het uitgebreide deel over de geste zijn nog meer taalparels te vinden. Maar niet alleen dat. Arbeid, transparantie, integriteit, politiek – ze worden vanuit de geste in een bijzonder daglicht geplaatst. Wat onverwachte perspectieven oplevert. Waar gaat dit heen, vraag je je af. Nodeloos, want volgens Ten Bos 'is de geste een menselijke activiteit zonder een bepaald doel voor ogen'. Misschien denkt u nu 'zo'n boek ga ik niet lezen, daar word je niet vrolijker van'. Voor mij was het echter volop genieten. Met al die dichters en filosofen die aangehaald worden. Met daar omheen de prachtige taligheid van de schrijver zelf. Iedere bladzijde is als een tekstbonbon. Nu wil het toeval dat ik gek ben op chocolade én taal.... Neem de tijd en ga 'Stilte Geste Stem' lezen, genieten en (zoals René ten Bos het zegt) weet ook hoe het juist niet te lezen. Verder doe ik er het zwijgen toe.