Waarom begrijp je me niet?

In eerste instantie dacht ik bij de titel van het boek 'Waarom begrijp je me niet?' meteen aan de klassieke verhalen over man/vrouw verschillen – daar zijn er al genoeg van. Maar gelukkig is dat niet de insteek van de schrijvers Heldeweg, Van Grunsven en Désar. Zij nemen 4 communicatiestijlen die op de werkvloer voorkomen als uitgangspunt: – directief; 'niet lullen maar poetsen' – expressief; 'het maakt niet uit wát er gebeurt, áls er maar wat gebeurt' – coöperatief; 'ik bied graag een luisterend oor' – beschouwend; 'je kunt niet vaak genoeg controleren' Als je in een gesprek het gevoel hebt dat je volledig langs elkaar heen praat, dan kun je gevoeglijk aannemen dat jullie verschillende communicatiestijlen hebben. Maar voor die constatering hoef je niks van de stijlen af te weten. Het gaat er natuurlijk om dat je door het (h)erkennen ervan, beter op elkaar gaat inspelen waardoor je elkaar wél begrijpt. Zo word je (samen) effectiever. Dat willen we allemaal wel! Dus hoe helpt 'Waarom begrijp je me niet?' daarbij? Na een korte inleiding worden de verschillende stijlen in 4 hoofdstukken uitgewerkt. Steeds worden eerst de kenmerken en zwakke punten opgesomd. Vervolgens worden deze ingevuld vanuit het menselijke perspectief van een persoon met die betreffende communicatiestijl. De schrijvers Heldeweg, Van Grunsven en Désar houden het dan ook niet alleen bij de theoretische verhandelingen, want de stijlen worden uitgewerkt via die persoon. Bij iedere stijl worden namelijk interacties met mensen met de andere stijlen beschreven. Zowel negatief (nog onwetend) als positief (kennis van de manier van communiceren van de ander). Bij het doorbladeren van het boek toen ik het ontving, schrok dat me juist af: al die kadertjes met gespreksfragmenten. Maar het muntje valt makkelijker door het op deze manier te concretiseren in herkenbare, vaak alledaagse situaties. Aan het eind van deze hoofdstukken staan een paar oefeningen, waaronder een vragenlijst: welke uitspraken passen bij een persoon met die stijl? Dit onderdeel had wat mij betreft niet gehoeven. Maar anderen zullen die afsluitende oefeningen wellicht juist als prettig ervaren. Het is maar net welk type je bent! Uiteindelijk komt het er volgens de schrijvers van 'Waarom begrijp je me niet' allemaal op neer dat je je wendbaarheid vergroot. Door het (h)erkennen van de verschillende communicatiestijlen kun je de ander en zijn of haar behoeftes beter begrijpen en daarop aansluiten. Het begint uiteraard altijd eerst met inzicht in je eigen stijl en die van de ander, maar vervolgens moet je bereid zijn om in een gesprek 'naar de ander toe te bewegen'. Daarbij kun je 'ezelsbruggetjes' gebruiken die menigeen bekend in de oren zullen klinken, zoals: LSD – Luisteren, Samenvatten en Doorvragen. Dat is altijd goed, maar voor iedere stijl ligt de moeilijkheid weer op een ander onderdeel. De coöperatieve stijl bijvoorbeeld, blijft te lang luisteren en doorvragen, terwijl de directieve te snel doorpakt. De één doet er dus te lang over om tot de kern te komen, terwijl de ander juist te snel gaat. Ook wordt belicht hoe je lichaamshouding kan bijdragen aan een gelijkwaardige positie, zodat een (al dan niet ingebeelde) hoge- of lage status positie vermeden wordt. Hoe je meer ruimte kunt geven en nemen en feedback op een passende manier kunt geven - het komt allemaal aan de orde. Wederom geldt: wat makkelijk of moeilijk is, verschilt per stijl. Tegen het eind van het boek is er nog een belangrijk hoofdstuk: 'Samenwerken onder stress'. Iedere communicatiestijl heeft zijn eigen uitwijkgedrag. Zo gaat een directief iemand drammen, terwijl een expressief persoon neigt naar persoonlijke aanvallen. Ook dat gedrag kun je (h)erkennen om daar vervolgens rekening mee te houden. Het boek 'Waarom begrijp je me niet?' van Brigitte Heldeweg, Gert van Grunsven en Manon Désar, met de ondertitel 'Beter samenwerken door het (h)erkennen van communicatiestijlen.' wordt afgesloten met 'Veelgestelde vragen' en de bijlage 'Test je eigen communicatiestijl'. Er zijn heel wat boeken door m'n handen gegaan die beter communiceren en persoonlijkheidstypen behandelen, maar daarbij heb ik me regelmatig geërgerd aan de hokjesgeest en het versimpelen van de complexiteit van menselijk gedrag. Maar niet bij dit boek. Het beklemtoont juist de diversiteit van mensen, maar laat terecht zien dat er in grote lijnen wel degelijk bepaalde voorkeuren bestaan waar je effectief wat mee kunt doen. Als u tenminste begrijpt wat ik bedoel.