Economie voor wereldverbeteraars

Bij mij in de kast staat een prachtige keukenmachine met ongekende mogelijkheden. Je kunt er in een mum van tijd sap mee maken van o.a. wortels, deeg kneden of uien snijden. De snelheid waarmee dit kan, wordt echter te niet gedaan door de tijd die nodig is om hem na gebruik schoon te maken. Daarom wordt hij niet of nauwelijks gebruik en staat hij in de kast. Ook Peter van der Wel had deze ervaring en constateert in zijn nieuwste boek 'Economie voor wereldverbeteraars', dat je begint met tijd te besteden aan werken om geld te verdienen. Daar koop je dan spullen van. Vervolgens kost het tijd om die spullen te onderhouden en schoon te maken. En vervolgens ben je nog tijd kwijt om te consumeren: spelen met je nieuwe computer of uitgebreid dineren. Met andere woorden: hoe meer je bezit, hoe meer tijd je kwijt bent. En daar worden we met z'n allen niet gelukkiger van. Ten onrechte, vindt hij, laten de huidige economische theorieën begrippen als geluk links liggen. Dat in tegenstelling tot bijvoorbeeld Adam Smith, de vader van de economie, die in zijn meest bekende werk 'An Inquiry into the Nature and Causes of the Wealth of Nations' niet alleen over geld en inkomen sprak, maar ook over de bronnen van geluk. In navolging van Adam Smith stelt Peter van der Wel ons in dit boek de vraag of datgene wat wij doen ons ook gelukkig maakt? We verdienen allemaal steeds meer, maar dat geldt ook voor professionele hulpkrachten zoals loodgieter, klusjesman of bezorger. We moeten daarom steeds meer geld aan deze professionele hulpkrachten betalen. Vrije tijd 'kost' geen geld, betaalde arbeid wel. In onze samenleving verschuift betaalde arbeid naar onbetaalde arbeid. Vroeger kwam de kruidenier aan huis met de boodschappen. Dat is nu te duur geworden, dus moet je er zelf op uitgaan in je vrije tijd. Dat is ook de verklaring achter het toegenomen doe-het-zelven en klussen. Een timmerman, naaister of interieurverzorgster is langzamerhand voor veel mensen onbetaalbaar geworden, dus moeten we zelf aan het werk. En dat maakt dat we druk, druk, druk zijn. Amerikanen werken gemiddeld meer dan de Europeanen, maar het geluksniveau is de laatste dertig jaar niet gestegen. De laatste vijftig jaar (met dit soort mooie voorbeelden staat het boek vol) is veel onderzoek gedaan naar het geluksniveau per land. Wat blijkt: het inkomensniveau van de buren blijkt één van de belangrijkste factoren te zijn die ons geluk beïnvloeden. We waarderen ons bezit niet op de intrinsieke waarde, maar meten de waarde af aan wat anderen bezitten en verdienen. Landen met relatief kleine inkomensverschillen bezitten een gemiddeld hoog niveau van geluk. De gangbare economische modellen laten een groot aantal aspecten buiten beschouwing, vindt Van der Wel. Hij vult in dit boek het begrip inkomen aan met aandacht voor zaken als milieu, de thuisproductie, de externe effecten en andere immateriële zaken. Op basis van dat nieuwe model doet hij aanbevelingen voor een beter economisch beleid: 1) ontwikkel een maatstaf “nationale welvaart”, 2) zorg dat iedereen een betaalde baan heeft op zijn/haar niveau, 3) subsidieer activiteiten die de sociale samenhang en gemeenschapsleven bevorderen, 4) stel reclame in dienst van maatschappelijke, democratisch vastgestelde doelen, 5) zorg voor maximale kennisdeling en kennisverspreiding, 6) zorg dat alle productie en consumptie milieuneutraal plaatsvindt, 7) zorg voor een maatschappelijk klimaat van tolerantie, vrijheid van meningsuiting, godsdienstvrijheid en een gelijkmatige inkomensverdeling. Het is een boeiend boek. Het eerste dat op basis van lezers via www.schrijversmarkt.nl tot stand is gekomen. Ik ben dus niet de enige die dit een zeer lezenswaardig boek vindt.