De centrale vraag in 'Weg van verandering' is hoe complexe ondernemingen erin slagen om over een langere periode doelgericht en doelbewust veranderingen te realiseren. Ten Have gebruikt de vier managementprocessen van het RCSF-model uit eerder onderzoek, die bepalend zijn voor het systematisch aanpassen en besturen van organisaties. Richting verwijst naar de keuzen en de gemeenschappelijke doelen van de organisatie. Consistentie is de verticale vertaling van het gemeenschappelijke doel en de organisatiewaarden in doelen en opdrachten. Samenhang betreft de horizontale afstemming tussen processen, ketens, afdelingen, individuen, structuren, systemen en competenties. Feedback verwijst naar het zodanig inrichten van organisaties dat op alle niveaus en in verschillende tijdsperspectieven geleerd kan worden. De RCSF-processen helpen het antwoord op de centrale vraag vinden. De enkelvoudige managementprocessen (R, C, S en F) schieten op zichzelf tekort om systematisch besturen mogelijk te maken. Volgens de auteur kun je wel in control komen door combinaties te maken van deze vier processen. Zo ontstaat een model met zes tweevoudige en vier drievoudige managementprocessen. Ten Have werkt deze tien managementprocessen gedetailleerd uit en laat zijn model los op dertien organisaties. Duidelijk wordt dat het bij een organisatie die in control is, draait om een combinatie van terugkijken en vooruitzien, van verbeteren en vernieuwen, van beheersen en veranderen, van korte en lange termijn, van financiële en niet-financiële indicatoren, van harde indicatoren en zachte factoren. Het door Ten Have ontwikkelde managementprocessenmodel (MP-model) helpt om te meten of een organisatie in staat is om systematisch te besturen. Is dit niet of in beperkte mate het geval dan kun je met de tien managementprocessen gericht onderzoeken waar dat aan ligt. Weg van verandering is een gedegen verslag van een zoektocht naar effectieve managementprocessen om in control te raken. Dat is zeker geen eenvoudige materie. Anders zou iedere organisatie immers succesvol zijn. Managers moeten hard werken om hun organisatie effectief en systematisch te besturen. De marsroute van Ten Have kan hen daarbij ondersteunen.
Over Nico Jong
Nico Jong is senior adviseur bij het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport.