Hoe verandert internet je manier van denken?

Volgens de auteur van 'Zwermintelligentie', Len Fisher, verandert zwermgedrag in zwermintelligentie zodra een groep erin slaagt het zwermen te gebruiken om gezamenlijk een probleem op te lossen. Een probleem bovendien dat de groepsleden los van elkaar niet kunnen oplossen. Indien bijvoorbeeld de waarde van iets bepaald moet worden, kan men het beste het gemiddelde nemen van de antwoorden van de groep. Als er in plaats daarvan uit een aantal opties moet worden gekozen, dan kan men het beste de meerderheid van stemmen nemen. Het zijn voorbeelden van zwermintelligentie. Om het beste antwoord op een open vraag te krijgen kan men het beste de groepsleden in de gelegenheid stellen om de antwoorden van elkaar te zien en het eigen antwoord vervolgens te verbeteren. Door dit proces te herhalen komt er uiteindelijk één antwoord uit dat tegelijkertijd het beste antwoord is. 'Meer mensen weten meer dan één' is hier zeker van toepassing. De les die men hier ook uit kan trekken is: als je mensen iets op een betere manier ziet doen, kopieer dan vooral hun gedrag. Collectief gedrag binnen een groep dieren vloeit vaak voort uit een verzameling uiterst simpele regels voor de interactie tussen die dieren, terwijl het er ingewikkeld uitziet. Deze kennis kan ook toegepast worden op situaties met mensen. Ook waar bij mensen vaak sprake lijkt te zijn van grote complexiteit, liggen er veelal eenvoudige regels aan ten grondslag. Neem bijen. In een bijenzwerm weten slechts een paar bijen waar het doel zich bevindt. Zij leiden de zwerm erheen door sneller en in de juiste richting te vliegen. De zwerm houdt zich vervolgens aan 3 regels: - vermijding van botsing - richting houden (dezelfde richting als van de bijen die het dichtst bij je vliegen) - aantrekking (beweeg naar de gemiddelde positie van de bijen die het dichtst bij je vliegen. Op deze manier vliegt de zwerm snel en als één geheel naar het uiteindelijke doel. Onderzoek naar rampen met mensenmassa's, onder andere door het analyseren van bewakingscamera's, leverde een aantal kenmerken op die zich vooral in dat soort situaties voordoen. Zo blijft de menigte als geheel in beweging. Zodra de dichtheid van de menigte voldoende hoog is gaat men lopen, stoppen, lopen, stoppen, etc. Daarna gaat dit over in onvrijwillig voortstuwen. Doordat mensen elkaar opzij duwen wordt de massa uiteindelijk opgedeeld in kluitjes mensen. In een menigte kan men het beste meegaan in de groepsdynamiek, zoals bijvoorbeeld de zwerm bijen dat toepast. Dan blijft de massa in een constante beweging. Wat ik een heel verrassend inzicht vond was de collectieve neiging van mensen om in een noodsituatie te wachten op een bevestiging van die noodsituatie, voordat men tot handelen over gaat. Hiermee gaan vervolgens belangrijke seconden verloren. De auteur geeft in dit boek ook allerlei vuistregels die kunnen helpen bij complexe problemen. Als je twee keuzes krijgt voorgelegd waarvan je er maar één herkent, kies die dan. Als je meerdere keuzemogelijkheden krijgt, waarvan je er meerdere herkent, kies dan die optie die er het meest uitspringt. Ook gaat de auteur in op de zakelijke markten. Zo wordt uitgelegd dat Ebay en Yahoo het goed doen op grillige markten door een paar simpele regels toe te passen. Als u altijd al nieuwsgierig was naar hoe iets werkt, hoe het zit met zwermen insecten of vogels, groepsgedrag van mensen of groepsintelligentie, dan is dit echt iets voor u. Het is een toegankelijk en zeer informatief boek. Veel theorieën passeren de revue in begrijpelijke taal, begeleid met vele aansprekende voorbeelden. Ook allerlei regels uit de wiskunde worden behandeld. Er is een heel handig samenvattend hoofdstuk waarin alle inzichten en regels nog eens overzichtelijk worden weergegeven. Het eind van het boek overviel me nogal. Er zitten namelijk nog zo'n 60 pagina's aan 'noten' achter het laatste hoofdstuk; de auteur is grondig te werk gegaan. Daardoor had ik niet in de gaten dat ik al bijna aan het eind van het boek was aangekomen en was het 'ineens' uit. En tot slot nog even over de vissen: hoe kan een school vissen als één geheel voortbewegen? Twee regels worden gehanteerd: - volg de vis voor je (tenzij jij de voorste vis bent) - zwem even snel als de vis naast je Zo eenvoudig kan het zijn.