Bij de titel van dit boek zou je kunnen denken aan tsjakkaa-trucs voor businesscoaches en andere succeshelpers. Maar Motiverend coachen van Karen van Hoye, Olivira Bolsius en Marlies Jellema is een studieboek: het is bedoeld voor studenten in sociale opleidingen. Dit boek biedt achtergrond en methoden voor aankomend hulpverleners. Denk aan professionals in de verslavingszorg, therapeuten voor eetstoornissen en lifecoaches.
Studieboek
De opbouw, inhoud en vormgeving zijn wat je van een studieboek kan verwachten:
- Elk hoofdstuk gaat over een afgebakend onderwerp.
- Veel voorbeelden in gekleurde kaders.
- Na een stuk theoretische informatie staan vragen en opdrachten, in een blauw lettertype.
- Elk hoofdstuk sluit af met een samenvatting op hoofdpunten.
Naslagwerk
Het gegeven dat dit een studieboek is, betekent niet dat het buiten het klaslokaal onbruikbaar is. Zoals andere studieboeken geeft het een gestructureerd overzicht van gangbare theorie en technieken. Daardoor kun je dit boek ook als naslagwerk gebruiken.
Zowel bij studie als naslag lees je op een bepaalde manier. Ook dit boek is niet bedoeld om eens lekker door te lezen. De informatie is compact en duidelijk ingedeeld. Je leest het beste een paar paragrafen per keer, hooguit een hoofdstuk.
Drie clusters
De acht hoofdstukken zijn grofweg in drie clusters te verdelen. Hoofdstuk 1 en 2 geven een inkadering en eerste invulling van motiverende gespreksvoering. De auteurs verkennen persoonlijke verandering en mogelijkheden om hierin te ondersteunen. Welzijnswetenschap vormt een belangrijk uitgangspunt. Positieve psychologie is hier onderdeel van, een relatief nieuwe stroming die inmiddels breed geaccepteerd en ingezet wordt, ook in motiverende coaching.
In hoofdstuk 2 staan meer specifieke kaders. Met meer specifiek bedoel ik kaders die nuttig zijn in het gesprek zelf. Zo vind je in dit hoofdstuk informatie over de basishouding, worden globale processen beschreven en staan vijf veelgebruikte gesprekstechnieken.
Context
Hoofdstuk 3 en 4 gaan verder in op de inhoud van het gesprek. Of beter gezegd: de context in een gesprek. Elk gesprek bestaat uit taal, daar gaat het over in hoofdstuk 3. Denk hierbij aan de signalen die in taal verborgen kunnen zijn en manieren waarop je taal kan gebruiken in je coaching.
Het kenmerkende van Motiverend coachen is, weinig verrassend, het motiveren. Hoofdstuk 4 verkent dit concept, vanuit het coachgesprek. De context in het gesprek betekent in dit hoofdstuk het werken aan een motiverend klimaat.
Gedragsverandering
Hoofdstuk 5, 6 en 7 zie ik als een derde cluster, met als onderwerp gedragsverandering. In hoofdstuk 5 gaan de auteurs in op bewust en onbewust gedrag. Voor het begrijpen van gedrag gebruiken zij het standaardwerk Ons feilbare denken van Kahneman. Voor het beïnvloeden van (onbewust) gedrag maken zij gebruik van de handvatten uit Nudge van Thaler en Sunstein.
Hoofdstuk 6 geeft een aantal modellen, die inzicht geven in gedragsverandering. Zo staat het ASE-model beschreven: Attitude, Sociale invloed en Eigen effectiviteit. Dit model lijkt sterk op het Integratief gedragsmodel dat centraal staat in het boek Gesprekken met meer impact van Bennenbroek. Belangrijk in deze modellen is de eigen gedragsintentie en vaardigheden en de invloed van de omgeving.
Die omgeving is onderwerp in hoofdstuk 7. Het sociale systeem van een persoon kan remmend werken op de verandering, of kan juist worden ingezet voor het versterken ervan. Gelukkig staan er goede uitleg en werkbare tips in dit hoofdstuk.
Hoofdstuk 8 is de afsluiter met een brug naar de praktijk. Op welke manier kun je motiverend coachen inzetten? Ook hier wat modellen, die meer gekoppeld zijn aan de praktijk in gesprekken.
Conclusie
Ik gaf al aan dat dit boek goed is voor studie en naslag. Je leest kleine stukjes per keer, omdat je wilt leren en evalueren op een specifiek onderdeel. Wanneer je toch langere stukken leest, kan het gaan duizelen. Ik merk bijvoorbeeld dat het aantal acroniemen en modellen in mijn denken door elkaar heen gaat lopen.
Motiverend coachen is een leerzaam studieboek. Het komt pas echt tot zijn recht in de professionele praktijk. Maak er nuttig gebruik van om je coachingstijl en gesprekstechnieken bij te stellen.
Over Hans de Witte-van Mierle
Hans de Witte - van Mierle is adviseur, projectmanager en trainer. Hij werkt in het sociaal domein, met als specialisaties participatie, gedragsverandering, brede samenwerking en transitietrajecten.
