Stel je bent van plan een verandering door te voeren (alleen die woordkeuze klinkt al niet zo lekker), maar je weet niet anders dan: bedenken, vertellen, uitvoeren, monitoren. In Veranderen is kinderspel breekt Yves Van Durme een lans voor de mens als irrationeel wezen. Was het maar zo simpel. En toch hoef je jezelf niet onzeker te voelen: je deed het waarschijnlijk altijd met de juiste motivatie precies verkeerd. Pak alleen het laatste dan maar aan.
Schrijfstijl en opbouw
De opbouw van Veranderen is kinderspel vind ik lastig. De metafoor van verandering als een kinderspel vind ik wat vergezocht en te krampachtig vastgehouden. Wat mij betreft was het prima geweest om het boek op te delen in drie (welbekende) delen: het waarom, hoe en het wat van een verandering. Sterker nog, ik lees een veel mooiere metafoor. Veranderen is net als vliegen: je hebt verschillende handelingen te verrichten als je van kruishoogte naar de landing beweegt. Je handelingen worden steeds gedetailleerder en impactvoller. Landen is immers moeilijker dan vliegen.
De zinnen en woordkeuze van Yves van Durme zijn voor mij, als Hollander, soms moeilijk te begrijpen omdat Vlamingen toch net een tikkeltje anders schrijven dan ik zou doen. Ik lees zinnen daarom soms opnieuw om ze te begrijpen. Hoofdstukken zijn vaak ook als een doolhof: Yves slaat soms weggetjes in die je als lezer vertwijfeld doen achterlaten bij een doodlopend eind. Iets meer samenhang en ordening was op zijn plek geweest.
Verandering is maatwerk
In transformaties is verrassend weinig aandacht voor maatwerk. One size fits all lijkt de heilige graal. Ergens weten we natuurlijk wel dat dat niet werkt maar de tijd is onze grootste vijand. Het aloude denken dat, wanneer we maar genoeg kennis in onze mensen stoppen, ze vanzelf ander gedrag laten zien, werkt gewoonweg niet. Yves rekent er voor eens en voor altijd mee af en houdt dat ook consequent vol op alle 179 pagina’s. Een orkest maakt samen prachtige muziek, maar weten we wel hoeveel maatwerk en persoonlijke ontwikkeling hieraan voorafgaat? Het is niet anders in organisaties. Veel veranderingen spelen valse muziek.
Belangrijke vragen vooraf
De grootste winst zit hem in iets heel simpels. Dat is ook het gekke, de meeste inspiratie zit hem vaak in de kleinste zinnen of op open deuren lijkende uitspraken. Een consultant die gevraagd wordt een verandering te begeleiden zou altijd het volgende moeten vragen:
- Hoe leg je deze verandering aan je eigen moeder uit?
- Wat verlies je en wat win je met deze verandering?
- Wie zit er, nu, op dit moment, te wachten op de verandering en wie vraagt ernaar?
- Is het succes van de verandering meetbaar?
Charmant provocatief
Ik lees soms erg leuke stukken die mij de wenkbrauwen doen fronsen. Dat is een goed teken. Het zet me aan tot denken en om mijn eigen ingesleten patronen onder de loep te nemen. Quotes als ‘Niet veranderen is soms de beste interventie.’ En ‘Tijdens het eindspel van de verandering kan nog alles misgaan.’ Veranderen is kinderspel provoceert op een charmante manier om de eerstvolgende verandering eens goed in te zoomen op de echte bedoeling en het echte verhaal. Veranderen om het veranderen kan altijd nog.
Notitie aan mezelf
Ik heb er lang over gedaan om Veranderen is kinderspel uit te lezen maar ik ga het er zeker nog eens bijpakken als ik weer verzand in oud gedrag. Ik heb een briefje op mijn buro geplakt: ‘Nan, als je denkt dat je een volgende veranderklus op je ervaring kunt doen, pak dan Veranderen is kinderspel er nog eens bij.’
Over Nan van Grootel
Nan van Grootel is Transformatie Consultant bij Organize Agile. Hij kijkt naar organisaties als systemen en pakt de rol van systeemontwikkelaar. Hij helpt organisaties bij het ontwikkelen van een mindset waarbij mens en resultaat het enige is dat telt én het enige is dat werkt.
