Urban onderscheidt in Zo stel je grenzen acht relatiecategorieen waarin mensen vaak behoefte hebben aan grenzen. Neem bijvoorbeeld die tussen ouders en schoonouders, vrienden en buren, werkgevers en werknemers en tussen romantische partners.
Daarnaast beschrijft Urban de eigenschappen waar we aan werken om onze geestelijke en lichamelijke gezondheid te beschermen. Denk hierbij aan eten en drinken. Dan gaat het over je relatie met jezelf, en ook daar zijn grenzen een belangrijk onderwerp. Soms zit er overlap tussen je relaties met anderen, en die met jezelf. Bijvoorbeeld als een familielid een opmerking maakt over je eetgewoontes.
Stoplicht
Aan de hand van een stoplicht geeft Urban de verschillende reacties weer op bijvoorbeeld een vraag om extra taken op je te nemen. Groen is de meest vriendelijke reactie, dus de zachtste taal met laag risico. Je gaat ervan uit dat de ander per ongeluk te ver is gegaan en je grenzen echt wel wil respecteren. De manier waarop je in zo’n geval je grenzen aangeeft is duidelijk, welwillend en vriendelijk. Je verbindt er geen consequenties aan omdat je uitgaat van iemands goede bedoelingen. Je zegt in dit geval: ‘Ik kan dit er alleen bij nemen als ik ook meerdere taken mag uitbesteden of op een laag pitje kan zetten ’. Je deelt je lijst met huidige taken waarop staat wie de eindverantwoordelijke is, hoever je gevorderd bent en wat je deadlines zijn.
Gele reactie
Je gele reactie staat voor een verhoogd risico en daarom is je taal wat steviger. Je past dit toe omdat je Groene grens niet gerespecteerd is of omdat je, op basis van je eerdere ervaringen inschat dat ‘de dreiging’ groter is. Je taal is even duidelijk als in het groen, maar krachtiger. En wanneer je het gepast vindt kun je er ook al een consequentie aan verbinden. Je zegt in dit geval: ‘Normaal zou ik dit met alle plezier oppakken maar vanwege taak x, y en z heb ik op dit moment echt nul vrije ruimte’.
Ernstige dreiging
Rood staat voor ernstige dreiging er wordt voorbijgegaan aan zowel je groene alsook je gele grens. Dit vraagt om de meest directe taal - waarbij je wel vriendelijk blijft en een laatste waarschuwing uitdeelt. Je schroomt niet om de consequentie helder uit te spreken en dat je klaar bent om de daad bij het woord te voegen. De auteur doet hierbij de suggestie om dit bij voorkeur per mail te doen. Je mailt dan: ‘Ik heb al te veel werk te doen op dit moment. Als ik er nog iets bij neem heeft dat een negatieve impact op mijn prestaties en resultaten en bovendien op mijn geestelijke gezondheid. Laten we een afspraak plannen om te overleggen over mogelijke oplossingen. ’
Het mooie van Zo stel je grenzen is niet alleen de vele voorbeelden en praktische handvatten voor jouw grenzen en hoe die te bewaken. Urban geeft ook handvatten om te reflecteren over hoe je zelf met de grenzen van anderen omgaat. Het spreekwoord luidt immers niet voor niets: ‘Wat gij niet wil doet u geschiedt doe dat ook een ander niet’.
Over Christel Deckers
Christel Deckers is een onafhankelijk denker, expert op het gebied van governance, change management, innovatie en digitalisering. Zij is gepromoveerd aan de Business School of Economics in Nijmegen en doet onderzoek naar Bestuur en Toezicht in de zorg. Kernwoorden in haar werk zijn: We doen het samen, met plezier naar je werk en de juiste mens op de juiste plek.
