Het is een genre op zich: ontkracht-literatuur. Dat zijn boeken die claims of aannames onderzoeken en weerleggen. Een leerzaam genre, vanuit de gedachte: je leert het meest van andermans fouten. Een paar titels om je een idee te geven: De grote encyclopedie van misvattingen, Tussen waarheid en waanzin en A skeptic’s HR dictionary (die laatste twee zijn helaas niet meer leverbaar, red.).
Format
Het format van het genre is eenvoudig. Elk tekstdeel (hoofdstuk of lemma) begint met het onderwerp dat niet klopt: een idee, aanname of methode. Daarna volgt het ontkrachten, de redenen en onderbouwing waarom het onderwerp niet klopt. En als afsluiting de juiste informatie, met soms alternatieven of tips.
Die alternatieven, daar kun je als auteur iets mee. Daarom vind je aan de randen van dit genre boeken waarbij ontkrachten een middel is om eigen ideeën aan de man te brengen. Je herkent die boeken vaak aan titels met cijfers en/of krachttermen. Zo las ik eerder Misleid - 11 leugens over leiderschap.
Clickbait
Als auteur van een managementboek is het vanzelfsprekend je doel om jouw ideeën aan de man te brengen. Dat je daarbij een vorm kiest die aanslaat, is logisch. Wanneer je kiest voor het ontkracht-genre moet je uitkijken voor clickbait: de onware onderwerpen moeten er niet met de haren bij gesleept zijn. Nog makkelijker gezegd: het boek moet leuk en interessant zijn.
Management Mindfucks is een leuk boek. Dat komt door drie elementen: vormgeving, verrassing en humor.
Vormgeving
Waarom zou een managementboek alleen zwart-wit moeten zijn? Dit boek heeft smaakvol, functioneel kleurgebruik. Hoofdstukmarkeringen in mistgrijs, voorbeeld-pagina's in perzik, tekstblokken in ijsblauw en conclusiesin licht-terra.
En waarom zouden illustraties saai moeten zijn? Hierin vinden we een verademing aan mooi gestileerde, kleurrijke ondersteuning. Schema's, infographics en leuke plaatjes.
Ik zie aan alles dat de vormgeving een is met het boek. Het is geen achterafklus. Dat maakt dit boek visueel aantrekkelijk, nu de inhoud nog.
Verrassing
De inhoud is verrassend. Allereerst qua opzet. De auteurs variëren op het genreformat. Ze introduceren elk onderwerp door een verhaaltje. Die verhaaltjes gaan over een gezin, waar de leden bepaalde organisatieklassiekers proberen in te zetten. Dat levert hilarische situaties op. Doorgeslagen targets, benchmarking en voorraadbeheer komen voorbij rondom familiemomenten zoals het avondeten. De auteurs erkennen dat de voorbeelden uitvergroot zijn, maar weten er wel een punt mee te maken. En een glimlach, want het is domweg grappig.
Als bruggetje naar management komt steeds de vraag: ‘Gaat het in professionele organisaties zoveel beter?’ Het antwoord lijkt me duidelijk.
Humor
De verhaaltjes aan het begin van elk hoofdstuk zijn de belangrijkste bron van humor in dit boek. Maar er is meer. Subtiel spelen de auteurs met het problemen in managementland, en zelfs de illustraties zijn soms leuke doordenkers. Op het omslag staan bananenschillen - is dat een verwijzing naar slapstick-humor?
Niet handig
De zeven mindfucks zelf gaan over verschillende aspecten in management, zoals taakverdeling, winst en voorraadbeheer. Hoe zit het bijvoorbeeld met controle in organisaties? Je zou intuïtief zeggen dat het nuttig is, of zelfs nodig. Of het andere uiterste: iedereen doet gewoon wat ‘ie moet doen, dan komt het goed. Allebei de zienswijzen zijn op de lange termijn niet handig.
Ik ben gematigd enthousiast over de stellingen en de ontkrachtende informatie. Dat komt waarschijnlijk omdat ik veel lees, en omdat ik altijd kritisch naar claims en theorieën kijk. Dus de argumenten in dit boek zijn veel bekend terrein voor mij.
Promoten
Eerder zei ik dat het ontkrachten in dit soort boeken regelmatig een middel is voor het promoten van de eigen ideeën. Aan het eind geven de auteurs de oplossing voor multi-mindfuck problemen. Het is hun eigen alignmentmodel, inclusief promo van De alignmentpuzzel, hun eerdere boek.
Voegt Management mindfucks iets toe? Ik vind van wel. Zowel de onderwerpen als de stijl maken het lezenswaardig. De onderwerpen omdat die verder gaan dan algemene of filosofische principes. Concreter dan voorraad kan het niet worden. En de stijl: direct en beknopt. Dat er iets te lachen valt maakt het boek alleen maar meer aantrekkelijk.
Over Hans de Witte-van Mierle
Hans de Witte - van Mierle is adviseur, projectmanager en trainer. Hij werkt in het sociaal domein, met als specialisaties participatie, gedragsverandering, brede samenwerking en transitietrajecten.
