Maak je organisatie FIT is geen fitnessboek, al zegt auteur Arjan Eleveld dat er wel een parallel is met sport. Organisaties die fit zijn, presteren beter. Sterker: fitheid is een voorwaarde voor presteren. FIT staat hier voor: Focus, Involvement (betrokkenheid) en Trust (vertrouwen). Organisaties die aan alle drie de factoren voldoen, presteren het best.
Het omgekeerde geldt ook: als er één van de drie ontbreekt, is de kans groot dat een organisatie niet optimaal rendeert. DSM is volgens de auteur een goed voorbeeld van een ‘FIT’ bedrijf. De mensen weten wat er van hen verwacht wordt (focus), ze zijn daardoor betrokken, en, (1+1=3), er is ook vertrouwen. ASML en Aalbers Industries passen ook in dat rijtje. TNT Post weer niet.
Peter Bakker wordt weliswaar alom geprezen als leider maar uiteindelijk ging het niet heel goed bij de ‘postbodes’. Eleveld stelt dat het met focus van Bakker wel goed zat, en ook met het binden van het personeel zat het wel goed, maar door de omstandigheden was het met de ‘trust’ minder goed gesteld. Daardoor groeide het wantrouwen.
Oud stalgenoot Ad Scheepbouwer past in hetzelfde patroon. Ook hij creëerde focus, vertrouwen was er ook, maar hier ontbrak betrokkenheid en aandacht van en voor personeel. Dat valt overigens niet allemaal aan Scheepbouwer toe te schrijven, ook aan het midden- en topmanagement, maar wederom hier het bewijs volgens de auteur dat alle drie de FIT-waarden er moeten zijn.
Het is dus een delicate balans. En het gaat verder dan aan de drie knoppen draaien zodat die op groen staan. Het grootste deel van het boek gaat dan ook over psychologie. Want achter die drie FIT-waarden gaat een hele wereld schuil. Lezers moeten dus niet te snel stoppen met lezen. Het is een boek in opbouw. Met als climax een portret van Louis van Gaal. Verguisd en geprezen. Maar in elk geval volgens de auteur iemand die alle drie FIT-ingrediënten op orde heeft/had.
Aardig is nog het doorkijkje naar cultuur. Hier zit Eleveld op het spoor van Jaap Boonstra als hij stelt dat cultuurverandering geen zin heeft als je het als zodanig benoemd. ‘Fitte’ organisaties behoeven geen cultuurverandering. De ondertitel van het boek verwijst hier ook naar: ‘Verbeteren zonder reorganiseren’.
Veel potentieel wordt niet benut in organisaties, zo stelt de auteur. Wie FIT is zal geen reorganisatie nodig hebben en toch kunnen verbeteren. Een boek dat bewijst dat je niet naar de fitnessschool hoeft om aan je fitheid te werken. Een geoliede organisatie begint met geestelijke fitheid. En daar zijn dit soort boeken uitermate geschikt voor.
Over Ronald Buitenhuis
Ronald Buitenhuis is freelance journalist.
