Ondernemingslessen van een miljardair

Wat hebben technologiebedrijven Yammer, Yelp, Palantir, YouTube, LinkedIn, SpaceX, en Tesla met elkaar gemeen? Om te beginnen zijn ze (mede) opgericht door de ‘PayPal-mafia’: oud-medewerkers van het elektronische betalingssysteem dat in 2002 voor 1,5 miljard dollar werd overgenomen door veilingssite eBay. Daarnaast zijn het stuk voor stuk bedrijven die hun sector volledig domineren. En ten slotte zijn ze allemaal meer dan een miljard dollar waard.

Deze overeenkomsten zijn geen toeval, schrijft PayPal-medeoprichter Peter Thiel in Zero to one. Het boek, dat het midden houdt tussen een praktische handleiding en een filosofisch traktaat, is een aansporing om heilige huisjes omver te schoppen. Volgens Thiel bestaan er in de wereld slechts twee soorten bedrijven. Het ene schakelt van 1 naar 2 door voort te borduren op een bestaand concept. Het andere gaat van 0 naar 1 door vanuit het niets iets compleet nieuws te bouwen. De evolutie van de mechanische naar de elektrische schrijfmachine is een voorbeeld van de eerste vorm van vooruitgang. De ontwikkeling van de tekstverwerker typeert een 0 naar 1 verandering: toetsenborden hebben het speelveld volledig geherdefinieerd.

Het creëren van je eigen koninkrijk heeft als voordeel dat je er als alleenheerser de scepter over kunt zwaaien, aldus Thiel, die na het PayPal-avontuur Palantir mede-oprichtte, een softwarebedrijf dat zich specialiseert in data-analyse. Anders dan vaak gedacht moeten ondernemers er niet naar streven om hun rivalen te slim af zijn. De echte winnaars in het kapitistische stelsel zijn ondernemingen die de concurrentie weten te omzeilen door een monopolie te scheppen. Zo heeft de zoekmachine Google, die zijn specifieke markt absoluut overheerst, een honderd keer zo grote winstmarge als de gemiddelde Amerikaanse luchtvaarmaatschappij, die van alle kanten kapotgeconcurreerd wordt.

Concurrentiestrijd is slechts een van de dogma's die het bedrijfsleven overboord moet gooien, aldus Thiel. Sinds het knappen van de internetbubble in de vroege jaren nul hebben ondernemers volgens hem een aantal onbewezen regels tot conventionele wijsheid verheven: streef naar geleidelijke groei om een zeepbel te voorkomen, blijf lean en flexibel, want het plannen voor de toekomst is arrogant, en concentreer je op het product, en niet op de sales, want de distributie van technologie is belangrijker dan de ontwikkeling ervan.

Zero to one - Creëer de toekomst maakt korte metten met dit risicomijdend gedrag en predikt juist het tegenovergestelde. Volgens Thiel is het beter om je op een stoutmoedig initiatief te storten dan om te verzanden in trivialiteit, is een slecht plan nog altijd beter dan geen plan, en zijn sales minstens zo belangrijk als het product, ook al kan het soms jaren duren voordat de investeringen in nieuwe technologie zich terugbetalen.

Een dergelijk ‘Thielisme’ is niet voor iedereen weggelegd. Het idee dat het hoger onderwijs mensen in een keurslijf van middelmatigheid dwingen en daarom gemeden moet worden, vindt waarschijnlijk alleen weerklank bij starters die over stalen zenuwen beschikken. Daarnaast is het geloof in een maakbare toekomst (hoe die toekomst er ook mag uitzien) een typisch Amerikaans verschijnsel dat vaak botst met de traditionele Europese voorzichtigheid.

Maar degenen die zijn optimisme delen kunnen volgens Thiel al met één vraag aan de slag: met welke waarheid is niemand het eens, oftewel, welk waardevol bedrijf is nog niemand aan het bouwen? Wie daarop een antwoord weet, heeft het halve werk al gedaan.