Hegger begint haar boek met een overpeinzing over de vraag hoeveel impact je in je leven op de maatschappij wilt hebben, naar aanleiding van het tragische lot van de Amerikaanse internetactivist Aaron Swartz. Deze technerd, onder meer de oprichter van het bekende forum Reddit, ging in zijn ijver de wereld te veranderen net een stap te ver door een databank met wetenschappelijke artikelen te kraken, en pleegde uiteindelijk in de gevangenis zelfmoord. De keiharde manier waarop de Amerikaanse overheid Swartz aanpakte, maakt duidelijk dat het niet zonder risico is om iets disruptiefs te verzinnen dat verder strekt dan de taxibranche of de hotellerie. ‘Het lijkt soms alsof er alleen aan de randen [van de samenleving] geïnnoveerd mag worden, terwijl de kern misschien ook wel een onderhoudsbeurt nodig heeft’ (p. 13). En het bankwezen, of meer in het algemeen de financiële sector, maakt natuurlijk onderdeel uit van die kern.
In de rest van het boek is de toon minder omineus. Het is voornamelijk opgebouwd rond interviews die Hegger had met een aantal direct betrokkenen: technerds zelf uit binnen- en buitenland, maar ook bankiers, financieel specialisten en economen. Deze interviews zijn verdeeld over de drie delen waaruit het boek bestaat: ‘De bankiers’ (de visie van klassieke bankiers op de toekomst), ‘De fintechrevolutie’ (wat voor ontwikkelingen zijn er allemaal gaande en wie zitten daarachter?), en ‘De disruptieve technologie’ (met een focus op de infrastructuur achter Bitcoin). Tussendoor vat de auteur de opvattingen en inzichten van de geïnterviewden samen, en voegt ze er haar eigen reflecties aan toe. Ze geeft ook hier en daar een aantal nuttige tips voor verdere verdieping.
De belangrijkste conclusie die we uit ‘De geldrevolutie’ kunnen trekken, is dat er de komende jaren inderdaad veel zal veranderen in de financiële wereld. Het gedistribueerde, decentrale systeem achter Bitcoin (de zogenoemde ‘blockchain’) wordt door vrijwel alle betrokkenen als een echt revolutionaire innovatie gezien, vergelijkbaar met de uitvinding van internet. Ons betaalverkeer, de rol van de klassieke banken daarbij en eigenlijk elke uitruil van waardevolle informatie (dus niet alleen geldtransacties, maar ook de uitwisseling van koopcontracten, aandelen, verzekeringspolissen – de lijst is in principe oneindig) zullen in de nabije toekomst vrijwel zeker onherroepelijk veranderen. Of zoals stereconoom Jeremy Rifkin het in het boek zegt: we staan aan de vooravond van de ‘democratisering van finance’.
Daarmee zijn we weer terug bij het idealisme waarmee Hegger haar boek begon. Zelf merkt de auteur terecht op dat het succes van allerlei fintech-bedrijfjes en -innovaties vooral af zal hangen van de reactie van de gevestigde partijen, en van de instituties. De belangen zijn natuurlijk enorm, en de grote financiële instellingen zullen niet lijdzaam afwachten tot ze overbodig zijn gemaakt door een paar slimme nerds. Er zijn bovendien een aantal issues rond de nieuwe blockchain-technologie die niet zo eenvoudig op te lossen zijn (bijvoorbeeld op het gebied van privacy, beveiliging, toezicht). En de geschiedenis van een bedrijf als PayPal laat zien dat het aanvankelijke idealisme van een bevlogen oprichter (Peter Thiel in dit geval) al snel kan zijn verdampt tot een paar mooie woorden in de mission statement van een doodnormaal beursgenoteerd bedrijf.
De geldrevolutie is een nuttig en aanstekelijk geschreven (hoewel niet onkritisch) overzicht van de huidige stand van zaken rond fintech. Een nadeel is natuurlijk dat de ontwikkelingen zo snel gaan dat je er in een boek hooguit een momentopname van kunt geven. En de gekozen opzet leidt ertoe dat de auteur nogal aan de oppervlakte blijft; hoe de blockchain-technologie nu echt werkt, en hoe ‘minen’ bijvoorbeeld precies in zijn werk gaat, daarvoor moet je niet bij Hegger zijn. Maar haar boek maakt zeker aannemelijk dat de huidige ontwikkelingen in finance inderdaad disruptief zijn, en voor ons allemaal ingrijpende gevolgen zullen hebben.
Wardy Poelstra adviseert en begeleidt personen, bedrijven en instellingen bij het realiseren van (boek)uitgaven.
