Storytelling voor professionals

Schrijvers, theatermakers en cineasten bedienden zich al langer van verhalende elementen, maar het nut en de noodzaak van storytelling wordt nu ook onderkend door gameproducenten, journalisten en communicatieprofessionals. Corsius, De Jong en Markies hebben hun boek geschreven op basis van hun expertise opgedaan in het onderwijs, de beroepspraktijk en de wetenschap. Ze geven een compleet overzicht over de ontstaansgeschiedenis en beschrijven op een inzichtelijke manier diverse theorieën van storytelling. Elk hoofdstuk bevat leuke voorbeelden, vragen en opdrachten om de lezer bij de les te houden.

Storytelling is een vorm van communicatie die niet gericht is op het overbrengen van alleen de kernboodschap maar waarbij je expliciet ook betrokkenheid creëert van je publieksgroepen. Of anders gezegd, storytelling houdt rekening met de belevingswereld van je publiek. Storytelling vereist creativiteit en is inzetbaar op een drietal gebieden: imago beïnvloeden, duiden/verklaren en amuseren. Storytelling is toepasbaar in uiteenlopende professionele contexten om een aansprekend verhaal te vertellen over een product/dienst, organisatie en/of persoon. Een verhaal zegt altijd meer dan alleen het waargebeurde feit. Zo kun je met een metafoor een illustratief beeld schetsen om je publiek iets uit te leggen.

Sinds het einde van de 19e eeuw hebben audiovisuele media met hun eigen structuurmogelijkheden een spectaculaire ontwikkeling doorgemaakt. Zo geven interactieve media de storyteller de mogelijkheid om met een verhaal allerlei verbindingen te leggen. Een verzameling verhalen waaruit allerlei soorten vervolgen voorkomen uit één origineel verhaal – het moederschip genoemd – kan vele spin-offs opleveren van het ene medium naar andere media. Voor een professioneel verteller is het zelfs interessant om transmediaal te werken. Dan kun je als verteller namelijk je creatieve vleugels spreiden en voor elke media-uiting een nieuw verhaal bedenken dat aansluit op de andere verhalen. Sterker nog: fans kunnen een eigen interpretatie op of een vervolg gaan geven aan het oerverhaal. Een interessante variant is nog een stapje verder namelijk het co-auteurschap waarbij het publiek bepaalt en input geeft voor de ontwikkeling van een verhaal. Dit zijn allemaal kansen om je publiek bij je oerverhaal – eerder genoemd het moederschip - te betrekken.

Storytelling is in de praktijk een iteratief proces waarbij elke keer verbeterde versies ontwikkeld worden. De eerste persoon van je publiek die de eerste versie van je verhaal beoordeelt, is meestal de opdrachtgever die met kritische op- en aanmerkingen zal komen. Dan komt er een verbeterversie die weer ter beoordeling wordt voorgelegd aan de opdrachtgever gevolgd door misschien nog een aantal versies tot het eindproduct is bereikt.

Meer verhalen vertellen over hetzelfde onderwerp of personages kunnen ingegeven zijn door enerzijds artistieke en anderzijds door commerciële redenen. Oftewel een professionele storyteller moet behalve met creatieve en artistieke ook met economische overwegingen rekening houden. Dat betekent dat de storyteller niet alleen de hoeveelheid ontwikkeltijd maar ook de grootte van het afzetgebied moet betrekken bij het vaststellen van zijn vraagprijs. Vaak maakt een professionele storyteller deel uit van een vertellersteam.

Tot slot, Storytelling voor professionals  is geschikt voor Hbo-studenten en aankomende communicatieprofessionals die zich met storytelling willen gaan bezighouden. Het boek biedt zeker leerzame suggesties (o.a. toonzetting, welke media), basisingrediënten (verleiden, verwachtingen inlossen, verrassen), verhaalelementen (hoe creëer je een spanningsboog), vertelstructuren als lineair, non-linear, modulair en handvatten voor het maakproces.

Louis Thörig is verbonden als thesisbegeleider aan de afdeling Organisatiewetenschappen, Faculteit Sociale Wetenschappen, Vrije Universiteit Amsterdam en als docent Corporate Communicatie aan de Hogeschool InHolland.